CHP Sözcüsü Selin Sayek Böke, Türkiye ekonomisinin bir önemli bir eşikte olduğunu belirterek, olası bir reel sektör krizinin beklendiğini açıkladı.
Fotoğraf: DHA
Genel merkezde ekonomik gidişata ilişkin basın toplantısı düzenleyen CHP Genel Başkan Yardımcısı Selin Sayek Böke ekonomide yaşanan durumun geçici olmadığını kaydetti.
Böke, “Tek adam rejiminin çılgınlığı devam ederse eşiğinde olduğumuz bu reel sektör krizi, hızla ve kolaylıkla bir mali krize ve takip eden bir bankacılık krizine dönüşebilir durumda. Bu ne 1994 krizine ne 2001 krizine ne de 2009 krizine benzemiyor. Bu bir reel sektör krizi. Bugün göstergeler bize aynı şeyi söylüyor” diye konuştu.
Hükümetin iddia ettiği üzerine istikrarsız durumun geçici olmadığını söyleyen CHP sözcüsü, ekonomist kimliğiyle konuştuğunu, kafasını kuma gömenlerin çok geç olmadan durumun farkına varmaları gerektiğini belirtti.
Böke şöyle devam etti: “Geçtiğimiz hafta açıklanan işsizlik verileri Türkiye’de yeni bir rekora işaret ediyor, işsizlik yüzde 11, 3’e ulaşmış. 3 milyon 493 bin kişi, çalışmak istiyor, iş arıyor ama bulamıyor. 2 milyon 514 bin kişi, iş dahi aramıyor. Türkiye’de 6 milyon 7 bin kişi çalışmaya hazır. Türkiye bununla son altı yıllık işsizlik rekorunu kırıyor. Sdaece yarım milyon kişi bu yıl işsiz kalmış.”
‘Gerekçe ABD seçimleri değil’
Böke, Türk Lirasındaki değer kaybının da sadece ABD’deki başkanlık seçimlerinden kaynaklanmadığını hatırlattı.
“OHAL’in uzatılması siyasi risk yaratıyor. Ekonomimizi boğuyor” diyen CHP sözcüsü şöyle devam etti: “Türk lirasındaki en büyük değer kaybının yaşandığı günlere baktığınızda sorunun ne olduğu çok açık bir biçimde ortaya çıkıyor. En büyük değer kaybı başkanlık tartışmasının alevlendiği gün yaşanıyor. En büyük değer kaybı AB ile, batı ile iplerin gerildiği gün yaşanıyor. Türkiye’nin en büyük riski AKP iktidarının ta kendisidir. Hükümetin iddia ettiği gibi mesele Amerika’da yaşanan seçimler değil. Öyle olmadığının en büyük göstergesi, Türk lirası’nın kendisine benzeyen para birimlerine kıyasla daha çok değer kaybediyor olmasında gözüküyor. Kendisine benzeyen para birimlerinin iki katı kadar değer kaybediyor”
Liradaki değer kaybının herkesi fakirleştirdiğini aktaran Böke, “Türkiye’nin kısa vadede ödemesi gereken, 167. 8 milyar dolarlık bir borcu var. Bu borç hepimizin. Şirketler borçlu, dolayısıyla o şirkette çalışan işçiler de o şirketin borcuna ortaklar. Bu borç Türkiye’nin. Bu borç Türk lirası değer kaybettikçe çok daha pahalı. 2016’nın başında ödememiz gereken toplam borcun TL değeri, 493 milyar liraydı. TL’nin değer kaybıyla bugün ödememiz gereken borcun değeri, 570 milyar TL” diye konuştu.
‘Hazine ihalesine gelen olmadı’
“Türkiye’ye para gelmiyor. Hatta gelen para çıkıyor. Çıkamayan çıkmak için fırsat kolluyor” diyen CHP genel başkan yardımcısı, Türkiye’nin dış finansman ihtiyacının yıllık 200 milyar doların üzerinde olduğunu aktardı.
Böke, ekonomideki sıkışmışlığın gerekçelerini şöyle sıraladı: “Finansman ihtiyacı arttıkça, üstelik finansman bulmanın zorlaştığı bir dönemde arttıkça, TL’nin değer kaybı artacak ve hızlanacaktır. Kaynak gelmeyince ekonomik sistem duruyor. Sadece musluklar kurumuyor, Türkiye’deki para da tedirgin. Bu eğilim AKP’nin isteyerek kurduğu bir düzenin sonucu. Finansal piyasalarda zorluk dövizle sınırlı değil, geçtiğimiz haftalarda devlet borçlanmak üzere piyasaya gitti. Kendi kağıtlarına Türkiye Cumhuriyeti Devleti müşteri bulamadı. Geçen hafta yapılan hazine ihalesinde, hazinenin kapısını çalan olmadı. Sonunda hazine borcunu kamu bankalarına sattı. Üstelik son zamanlarda ödemediği kadar yüksek faizden. Bankalar zor durumda değilmiş gibi bir tablo çiziliyor ama, bilançolarında görünenin çok ötesinde riskler taşıdıklarını artık herkes biliyor.”
‘OHAL Türkiye ekonomisini bitiriyor’
CHP sözcüsü, Türkiye’de darbe girişiminin ardından kemikleşen korku ortamının da ekonomiyi kötü etkilediğini belirteek şöyle devam etti: “Ya tedarikçim FETÖ’cü diye yaftalanırsa, ya bayime yarın birden el konulursa endişesi bütün iş dünyasını sarmış vaziyette. Bakkalından Türkiye’deki en büyük şirketine kadar. Kimse birbirine güvenemiyor. Sorun hepimizin sorunu. Bu deprem dalgası büyük. Kimse kurumlara güvenmiyor, birbirleriyle iş yapmıyor. Memur, müdüründen, müdür müsteşarından, müsteşar bakanından şüpheleniyor. Hepsinin şüphesi ortak ya yarın FETÖ’cü listesinde bu isimler çıkarsa diye düşünüyor. Kimse hiç bir karara imza atmak istemiyor. Böyle bir ekonomi işleyemez. Bu tabloyu gören bir bakan utanmadan dolarını satmadığı için vatandaşı suçluyor. Oysa çözüm belli, bu çılgın rejim tartışması bitirilmeli. Başkanlık ısrarından vazgeçilmeli. OHAL Türkiye ekonomisini batırıyor. AB ile ilişkiler germeye yönelik değil, toparlamaya, ortak zemin yakalamaya yönelik yeniden kurgulanmalı.”
‘Şangay’da bu imkan yok’
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Şanghay İşbirliği Örgütü’nü Avrupa Birliği’ne alternatif göstermesini de eleştiren Böke, şunları söyledi: “AB’deki ekonomik entegrasyon, dolayısıyla ortağı olan ülkelerde yaratacağı kalkınma ve refah imkanı Şanghay denen yapıda yok. Bir kez daha gerçeğin ifade edilmediği bir siyasetle karşı karşıyayız. Gerçeği inşa ederken dünyayı doğru okuyan bir iktidara ihtiyaç duyuyoruz şu anda. Bütün dünya ile iyi geçinebilen, yüzünü asla batıdan geri çevirmeyen bir iktidar. Buna ekonomik olarak ihtiyacımız var.”