Britanya’da yaşayan kadına büyükannesinden kalan günlük, 2’nci Dünya Savaşı’nda görev yapan bir ajanın kimliği ortaya çıktı.
Debrah Britton’ın (65) büyükannesi Florence Gearing, Bristol kentinde yaşayan ‘Irene Thornton’un evinde yardımcı olarak çalışıyordu. Belçikalı Thornton ve kocası Eric, Nazilerden kaçmak için Britanya’ya yerleşmişti. Irene Thornton, savaş sonrasında Belçika’ya dönerken yarısını İngilizce yarısını Fransızca tuttuğu günlüğü çiftin günlük işlerini yapan Gearing’e bırakmıştı.
‘Gün gün savaşı anlatıyor’
Gearing’in torunu Britton, babasının savaş yıllarını anlatırken günlükten bahsettiğini, o dönem yaşananlar ve ailenin geçmişine ışık tuttuğu için sahip çıkmasını istediğini söylediği günlüğü anne ve babasını kaybettikten sonra okudu. ‘Bristol’ın 1941’de Naziler tarafından bombalanmasını gün gün anlattığını’ ifade ettiği günlüğün bir kesiti, 9 Mayıs’ta, Avrupa Zafer Günü (Nazi Almanyası’nın teslim olması) etkinlikleri kapsamında ‘Sea Mills 100 project’ adlı internet sitesinde yayımlandı.
‘Kefal’, ‘Kukla’, ‘Hamlet’
Günlükte yazanlar ‘Andrew Drake’ adlı bağımsız bir araştırmacının dikkatini çekti. Başkent Londra’daki Ulusal Arşiv tarafından paylaşılan iç istihbarat teşkilatı MI5 belgelerinde, ‘Kefal’, ‘Kukla’ ve ‘Hamlet’ kod adlı üç ajanın ‘faaliyetlerini’ okumuştu. Günlükte bahsi geçenlerden birinin ‘Kefal’ olduğunu düşünerek iz sürdü.
Günlükteki veriler Britanya ordusu ve MI5 kayıtlarıyla karşılaştırıldı. Eric Thornton’un yeğeni Ronald Thornton’un ‘Kefal’ kod adlı ajan olduğu ortaya çıktı. Görevi, ‘Kukla’ ve ‘Hamlet’e Nazilerin Britanya’yı işgal planlarıyla ilgili bilgi akışını sağlamaktı. Üçü de çift taraflı çalışan casuslardı. Naziler onların kendilerine sadık olduğunu sanıyordu ancak üç isim Britanya için çalışıyordu.
MI5 dosyalarında paylaşılan verilerle ajanların kod adlarının arkasındaki ‘gerçek isimleri’ bulmak zordu ancak günlük sayesinde, Ronald Thornton’un kimliğine ve ailesine ulaşmak mümkün oldu.
Torununa ulaştı
Drake, iz sürerken Ronald Thornton’un torunu Alan Thornton’a ulaştı. Londra’da yaşayan Alan Thornton’un anlattıkları da dedesinin 2’nci Dünya Savaşı sırasındaki faaliyetlerinin ‘Kefal’inkiyle örtüştüğünü ortaya koydu.
Alan Thornton Drake’le görüştükten sonra şunları söyledi: ”Babam bana dedemle ilgili bir şeyler anlatırdı ama sözde kalmış şeylerdi. Günlükte yazılanlar ve Drake’in MI5 belgelerinden aktardıklarıyla durum netleşti. Babamın Belçika’dan nasıl kaçtıklarına dair anlattıklarıyla da örtüşüyor. Dedemin ajan olduğundan yüzde 100 eminiz. Avrupa’nın özgürleşmesinde rol rol aldığını öğrenmek beni memnun etti.”
Günlüğü kaleme alan Irene Thornton’un eşi Eric Thornton’un bir şirketi vardı. 1945’te öldü. Savaş sonrasında Belçika’ya dönen Irene Thornton 1981’de hayatını kaybetti. Britanya için ajanlık yapan, üç oğlu olan Ronald Thornton 1969’da öldü.
Günlük ve MI5 belgelerine göre Belçika doğumlu Ronald Thornton, savaş öncesinde Belçika’da da çalışmıştı. Savaş çıkınca Fransa üzerinden Portekiz’e kaçmıştı. Britanya’daki Irene ve Eric Thornton’la iletişim halindeydi ve bir süre bu ülkede de yaşadı.
Günlükte yer alan ifadelerden bazıları…
”2 Ocak 1940. Bugün kar yağdı. Burası beyaz örtü alında muhteşem.”
”Bu sabah saat 06:00’da sirenler çaldı. Sonra saat 07:00’de bir daha, 08:00’de bir daha. Akşam 18:30’da hava saldırısı uyarısı yapıldı ve geceyi sığınaklarda geçirdik.”
”Üstümüzden çok sayıda savaş uçağı geçiyor ve silah sesleri duyuyoruz.”