MESUDE ERŞAN
@mesudersan
Alzheimer, bütün dünya için giderek büyüyen bir sorun. Her 20 yılda bir demanslı (bunama) hasta sayısı iki katına çıkıyor. Her üç saniyede bir, bir kişi demans hastası oluyor. Bunların üçte ikisi ise Alzheimer’a yakalanıyor. Halen yaklaşık 47 milyon olan Alzheimer hastası sayısının, 2030’da 76 milyon, 2050’de 135.5 milyonu bulması bekleniyor.
Türkiye’deki veriler, ‘Alzheimer dalgasına’ uzak olmadığımızı işaret ediyor. Ülkemiz gibi yaşlı nüfusun hızla arttığı toplumlarda, 20 yıl içinde 5 kata kadar artış hesaplanıyor. Türkiye, 2050 yılında, ‘en fazla Alzheimerli hasta sahibi olması beklenen dört ülke’ arasında olacak. Alzheimer sadece hastanın kendisini değil, etrafındaki tüm yakınlarını etkileyen bir hastalık. Uzmanlar, tam da bu yüzden ‘Türkiye’de 600 bin ailenin Alzheimer’la mücadele ettiğini’ söylüyor.
Alzheimer, kadınlarda daha sık görülüyor. 65 yaşın üzerindeki her altı kadından biri, 11 erkekten de biri Alzheimer hastası oluyor. Mevcut hastaların üçte ikisi kadın. 60 yaşından sonra bir kadının Alzheimer olma riski, meme kanseri riskinden iki kat daha fazla yüksek.
Pandemi çok etkiledi
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi, Alzheimer hasta ve yakınlarını da olumsuz etkiledi. Çalışmalara göre, pandemi döneminde hasta yakınlarının yüzde 92’sinde stres arttı. Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu, “Bilhassa hastalığı ileri dönemde olan hasta ve yakınları, daha belirgin stres artışı yaşadı. Rutin muayeneler aksadı ve hastaların özellikle fizyoterapiye gidememesi sebebiyle hareket kabiliyetleri belirgin olarak azaldı” dedi.
Aşılanmanın önemi büyük
Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Bedia Samancı, ileri yaşta özellikle ek hastalığı olanlarda Covid-19 enfeksiyonunun daha ağır ve ölümcül seyrettiğini söyledi.
Hastaların bu dönemde ihtiyaç duydukları ve alıştıkları sosyal ortamdan izole olmaları, hastalığın seyrini etkiledi. Dr. Samancı, şunları kaydetti: “Bu durum demans hastalarının içe kapanmalarına, kognitif ve davranışsal açıdan kötüleşmelerine yol açıyor. Bu nedenlerle demans hastaları ve hasta yakınlarına zamanında ve uygun sağlık ve psikolojik desteğin sağlanması, enfeksiyonun kontrol altına alınabilmesi için aşılanmaları büyük önem taşıyor.”
Akdeniz tipi beslenme, egzersiz, sosyal hayat önemli
Alzheimer riskini azaltmak için uzmanların önerileri şunlar:
* Bilgisayarlı oynanan ‘bilgi işleme hızı‘ egzersizleri yapın.
* Akdeniz tipi diyetle beslenin. Sadece kalbinize değil, beyninize de iyi gelir.
* Düzenli fiziksel egzersiz yapın. Her gün 15-20 dakika yürümek bile yeterli.
* Sosyal hayatın içinde kalın.
* Kahve ve kakaonun da koruyucu etkisi var. Günde 3-4 fincan Türk kahvesi (diğerlerinden günde 1-2 kupa) için. Yanında küçük birer parça siyah çikolatayla da kakao alabilirsiniz.