Güney Amerika’nın en büyük ülkesi Brezilya’da halk bugün aşırı sağcı devlet başkanı Jair Bolsonaro ve solcu eski lider Luiz Inacio Lula da Silva arasında bir seçim yapacak. Kazanacak liderin, ülkeyi 2023 ile 2027 yılları arasında yöneteceği seçimlerde Bolsonaro yanlısı devlet kurumlarının seçmeni baskıladığı iddiaları ülke gündeminde.
Bugün düzenlenen seçimlerde Federal Karayolları Polisi’nin (PRF) Lula’nın desteğinin en güçlü olduğu kuzeydoğu bölgesi boyunca seçmenleri taşıyan otobüslere yasa dışı barikatlar kurduğuna dair haberler sosyal medyada gündeme oturdu.
Yüksek Seçim Mahkemesi (TSE), haberleri ‘ciddiye almayarak’ iddiaları reddetti.
Muhalefet, PRF’nin açıkça Bolsonaro yanlısı olduğunu ve polislerin Lula’nın seçim kalelerinde oylamayı engellemeye çalıştıklarını iddia ediyor.
Aynı zamanda TSE başkanı olan bir Yüksek Mahkeme yargıcı lexandre de Moraes, ‘kimsenin oy kullanmasının engellenmediğini ve yollardaki tüm polis operasyonlarının durdurulduğunu ve soruşturulacağını’ söyledi.
Moraes düzenlediği basın toplantısında, “Seçmenler için tek sorun geciktirilmeleriydi” dedi.
Bolsonaro’nun yenilgiyi kabul etmeyeceği endişeleri
Seçim yetkilileri, Bolsonaro’nun kaybederse itiraz edeceği bir sonuca hazırlanıyor.
Devlet başkanı, bir yılı aşkın süredir söylemleriyle Brezilya’nın elektronik oylama sisteminin güvenilirliğini sorguluyor. Uygulamanın yürürlüğe girdiği 1996’dan bu yana hile yapıldığına dair hiçbir kanıt olmamasına rağmen Bolsonaro, destekçilerinin çoğunu seçimin ‘güvensiz’ olduğuna ikna etmiş durumda.
Son haftalarda Bolsonaro müttefiklerinin dahil olduğu silahlı çatışmalarla anılan siyasi şiddet dalgası, tartışmalı bir sonucun huzursuzluğu tetikleyebileceğine dair korkuları artırdı.
Yüksek Mahkeme yargıçları tarafından yönetilen TSE, ABD’deki 6 Ocak 2021 Kongre baskını gibi durumlar için personel ve binalarını koruma planı hazırladı.
Ordu, Bolsonaro’yu destekler mi?
Belirsizlik ortamına ek olarak Bolsonaro, orduyu, oylama sisteminin ‘güvensiz’ olduğuna dair söylemini desteklemeye zorladı.
Silahlı kuvvetler, ilk tur oylama sırasında kağıt makbuzların dijital olarak iletilen sonuçlarla eşleştiğini kontrol etmek için bazı oylama makinelerini denetledi, ancak bulgularını açıklamadı.
Reuters’a konuşan emekli ordu generalleri, silahlı kuvvetlerin Bolsonaro’nun ‘herhangi bir anayasaya aykırı hareketini desteklemeyeceğine güvendiklerini‘ söyledi.
Kritik seçim
Bu seçim geniş çaplı kutuplaşmanın giderek arttığı Brezilya için kritik.
Tüm seçim anketlerinde favori olarak öne çıkan Lula da Silva ilk turda seçimi birinci bitirirken Bolsonaro ise son seçim anketindeki sonuçlardan yaklaşık yüzde 10 daha fazla oy almıştı.
Lula, 2003’le 2011 arası Brezilya’yı ilk yönettiği zaman, milyonları yoksulluktan kurtaran devlet güdümlü ekonomik büyüme ve sosyal politikalara geri dönüş sözü verdi. Ayrıca, şu anda 15 yılın en kritik seviyesinde olan Amazon yağmur ormanlarının yok edilmesiyle mücadele etme ve Brezilya’yı küresel iklim görüşmelerinde lider yapmayı vaat ediyor.
Bolsonaro için ikinci bir dönem, Brezilya’yı serbest piyasa reformları ve daha gevşek iklim krizi ile çevre önlemleri yoluna sokma anlamına geliyor.
