MESUDE ERŞAN
@mesudersan
mesudeersan@diken.com.tr
Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçları bugün açıklandı. Alandaki hekimlerin memnuniyetsizliği, bu yıl sınava giren öğrencilerin seçimlerini de etkiledi. Kamu üniversiteleri tıp fakültelerinin taban puan sıralamasında, önceki yıla göre 10 bine varan düşüşler oldu. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Şebnem Korur Fincancı, “Türkiye tarihinde ilk kez tıp sıralaması bir anda bu kadar geriledi” dedi.
TTB’nin sosyal medya hesabından paylaşılan görüş şöyle: “2022 tercihleri için taban puan sıralamalarında kamu üniversitelerinin tıp fakültelerinde 10 bine varan düşüşler, sağlık ortamını kaotik, hekimliği değersiz hale getiren politikaların sonucudur. Yaşadığımız ‘Beyaz Reform’ değil, ‘Beyaz Çöküş’tür!”
Kapasite her yıl artırıldı
Taban puan sıralaması sadece kamu üniversiteleri tıp fakültelerinde düşmedi. Benzeri, vakıf üniversitelerinin tıp fakültelerinde de oldu. Bazı vakıf tıp fakültelerinin aldıkları öğrencilerin başarı sıralaması, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nin (ÖSYM) koyduğu 50 binlik baraja dayandı.
Tıp fakültelerinin kontenjanları sürekli artırılıyor. 2003’de Türkiye genelinde toplam kontenjanı 4 bin 550’ydi. Yeni açılan fakültelerle birlikte bu sayı 2008’de 6 bin 98’e, 2011’de 8 bine 205, 2012’de 8 bin 915, 2013’de 11 bin 37’ye ulaştı. 2013’de bazı fakültelere 50 kontenjan birden verildi. Kontenjanlar 2018’de 14 bin 647, 2019’da 15 bin 50, 2021’de 17 bin 330’a ulaştı.
Tıpta kapasitenin artırılmayacağı açıklansa da bu karardan kısa zamanda dönüldü. 2022’de toplam 18 bin 434 kontenjan içinde en fazla artış 20 kontenjanla Erzincan Binali Yıldırım, Giresun, Hitit, İzmir Bakırçay, Recep Tayyip Erdoğan ve Kırşehir üniversitelerinin tıp fakültelerinde oldu. Artırılan diğer fakültelere 10’ar kontenjan eklendi. Bu yıl toplam 18 bin 434 öğrenci tıp eğitimine başlayacak.
Toplam 110 tıp fakültesi öğrenci aldı
Ankara Tabip Odası’nın geçen haftalarda açıkladığı tıp fakülteleriyle ilgili raporuna göre, 78 devlet, 32’si vakıf üniversitesi olmak üzere toplam 110 tıp fakültesi öğrenci alıyor. Devlet üniversiteleri içinde Gaziantep İslam Bilim ve Teknoloji üniversitesi bu yıl tıp eğitimine başlayacak. Hali hazırda öğrencisi olan vakıf üniversitelerinden sekizinin yeni tıp programında da eğitim bu sene başlayacak.
Devlet üniversiteleri içinde Türkçe tıp programlarının genel kontenjanı 13 bin 150, İngilizce tıp programlarının genel kontenjanı 1080 olmak üzere toplam 14 bin 230 oldu.
Okul birincileri için ayrılan 392 ve KKTC uyruklu öğrenciler için ayrılan 15 kontenjan da dahil edilince devlet üniversitelerinin tıp fakültelerinde bu yıl toplam 14 bin 637 öğrenci eğitim görecek.
Vakıf üniversitelerineyse 2 bin 77 Türkçe tıp, 1196 İngilizce tıp olmak üzere 3 bin 273 kontenjan ayrıldı. Milli savunma ve İçişleri bakanlıkları için toplam 224 öğrenci alınacak. Kıbrıs’ta eğitim veren üç tıp fakültesinin toplam kontenjanı 260. Azerbaycan’daysa 40 öğrenci eğitim görecek.
‘Fakültelerin eksiği çok‘
Tıp fakültelerinin başarı dilimindeki değişikliğin kontenjan artışıyla açıklanamayacağını belirten Fincancı, şunları dedi: “Çok üzücü. Gençler tercih etmiyor. Bu aslında mesleki anlamda değerimizin, yerimizin düşüşüyle doğrudan ilişkili. Genç meslektaşlarımızın yurt dışına gitmeye çalışması gibi. Hekimlere yapılanların, sağlıkta şiddetin ve yanlış sağlık politikalarının bir sonucu.”
Her yere tıp fakültelerinin açılması, kontenjan artışları, öğretim elemanı, eğitim araçları ve vakaların yetersizliğinin de uzun zamandır eğitimi olumsuz etkilediğini vurgulayan Fincancı, şöyle devam etti: “Tıp fakültelerinde birçok bölümün kapandığını duyuyoruz. Uşak, Harran, Afyon’daki tıp fakültelerinde olduğu gibi. Böyle tıp fakülteleri olmaz. Sonuçta bu öğrenciler büyük emek veriyorlar. Başarıyla sınavı kazanıyorlar. Tıp eğitimin ağırlığı, verilen eğitim yoğunluğu düşünüldüğünde artık o ağır eğitimi almak, yoğun emeği göstermek istemiyorlar.”
‘Şevkleri kırıldı’
İstanbul Tabip Odası Başkanı Prof. Dr. Nergis Erdoğan, hekimliğin itibarsızlaştırılması, kötü çalışma ve ekonomik şartlarla sağlıkta şiddetin gençlerin tercihlerini etkilediğini söyledi.
Tıp fakültelerindeki mevcut öğrencilerin büyük çoğunluğunun artık yurt dışına gitmek istediğini belirten Erdoğan, şöyle konuştu: “Çalışma koşullarını biliyor ve izliyorlar. Sağlık sisteminin çöküntüye uğradığının, emeklerinin yeteri kadar karşılanmayacağının farkındalar. Akıllı, başka yerlere gidebilecek çocuklar. Dolayısıyla tıp tercih etmiyorlar. Tıp eğitimini tercih sebeplerini sorduğumuzda, ‘insanlara yardım edeceğim’ diyenlerin sayısı azaldı. Çoğunluk bu saikle yola çıkarlardı. Manzara değişti. Bu şevkleri kırıldı çocukların. Geleceği görüyorlar. Sorunlar o kadar çok ki.”
‘Zorlu eğitim, yoğun çalışma, şiddet…’
TTB Tıp Öğrenci Kolu Merkezi Yürütme Kurulu üyesi Helin Çakır, taban puanlarındaki değişikliği şöyle yorumladı: “Sağlıkta artan şiddet, yoğun çalışma koşulları, zorlu eğitim süreci ve emeğin karşılığını alamadığımız bir ücretlendirme tıp eğitimine olan talebi azaltıyor. Öte yandan da tıp fakültesi kontenjanları son 10 yılda yaklaşık 10 bin arttı. Halihazırda bizler tıp eğitimimizde altyapı eksikliğinden dolayı pek çok sorunla karşılaşıyoruz. Laboratuvar kapasitelerimiz, akademisyen eksiklikleri, fakülte ve hastanelerimizin fiziki yetersizlikleri gibi. Biliyoruz ki tıp fakültesi açmak sorunu çözmez. Daha çok fakülte, daha çok öğrenci, daha niteliksiz tıp eğitimi demek. Sıralamalardaki düşüşlerde de bunu tekrar görüyoruz, Hesapsızca yapılan artışlar eğitimimizdeki tahribatı derinleştiriyor.”
‘Toplum sağlığı çok büyük risk altında’
Ankara Tabip Odası’nın tıp fakülteleriyle ilgili hazırladığı rapora göre, 2021—2022 için (geçen dönem) vakıf üniversitelerinde 14 bin 445, devlet üniversitelerinde 100 bin 995 olmak üzere toplam 115 bin 400 tıp öğrencisi bulunuyor.
Rapor şöyle uyarıyor: “Tabela üniversitelerde tıp eğitimiyle hem bu çocukların hayatlarından çalınmakta hem de aileler çok yüksek maddi külfetin altında kalmaktalar. Toplum sağlığı da çok büyük risk altında bırakılmaktadır. Defalarca söyledik, yine vurgulayalım bu ülkeye nitelikli- bilimsel iyi bir eğitimden geçmiş hekimler gerekli! Sayı hiçbir şeyi çözmez. Elinizdeki yetişmiş hekimlere sahip çıkın (her gün yedi hekim ülkeyi terk etmektedir), onları şiddetten koruyun onlara özlük haklarını verin, iyi çalışma ortamı sağlayın.”
20 yılda özel tıp fakülteleri patladı
2003’te sadece dört özel üniversitenin tıp fakültesi bulunuyordu. Özel tıp fakültesi sayısı 2013’de 18, 2014’de 22, 2015’de 25’e yükseldi. 15 Temmuz’un ardından OHAL ile Fatih, İzmir, Mevlana, Şifa, Turgut Özal ve Zirve üniversiteleri kapatıldığı için 2016’da toplam özel tıp fakültesi sayısı 21’e indi. 2017’deyse yeniden 23’e yükseldi. 2020’de vakıf üniversitelerinin tıp fakültesi sayısı 29’a ulaştı. 2021 ve 2022’de bu sayı 32.
41 tıp fakültesinin eğitim akreditasyonu var
Altısı vakıf, 31’i devlet üniversitesi olmak üzere toplam 37 üniversitenin 41 tıp fakültesi akredite eğitim programına sahip.
Akredite olan tıp fakülteleri şunlar: Acıbadem Üniversitesi (İngilizce), Akdeniz Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Başkent Üniversitesi, Bezm-i Alem Vakıf Üniversitesi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Celal Bayar Üniversitesi, Cumhuriyet Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi, Dicle Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fırat Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Gazi Üniversitesi (İngilizce), Gaziantep Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi (İngilizce), İnönü Üniversitesi, İnönü Üniversitesi (İngilizce), İstanbul Medipol Üniversitesi, İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi, İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi (İngilizce), İstanbul Üniversitesi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Mersin Üniversitesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Pamukkale Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Trakya Üniversitesi, Yeditepe Üniversitesi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.