AYŞEGÜL KASAP
aysegulkasap@diken.com.tr
@aysegul_kasap
Zeytinciliği tehdit eden kanun teklifine karşı çevre aktivistleri ve zeytincilikle uğraşan Muğla İkizköy halkı ayaklandı.
İkizköylüler kanun teklifinin ‘beşli çeteye hizmet eden şirket vekilleri tarafından hazırlandığını’ söyledi.
Bölge sakinin avukatı Arif Ali Cangı, zeytincilik kanunun ‘bypass’ edilmek istendiğini belirtti. Cangı’ya göre ‘madenciler lobisi’ istedikleri kanun geçebilmesi için bastırmış durumda. Bunun için zeytinlikleri olan herkes tepkisini ortaya koymalı. Çünkü Türkiye’deki tüm zeytinlikler tehdit altında: “Anayasa Mahkemesi (kanunu) iptal edinceye kadar İkizköy’de Akbelen Ormanı’na girecekler. Onun hazırlığı var burada.”
İktidardan aldıkları ihalelerle dünyada rekorlar kıran şirketler muhalefet tarafından ‘beşli çete’ diye adlandırılıyor. Muhalefet bu tabirle Cengiz Holding, Limak Holding, Kalyon Grup, Kolin Holding ve Makyol Grubu şirketlerini hedef alıyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın hazırladığı ‘Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik‘ ile zeytinliklerde maden çalışmalarının önü açılmıştı. Danıştay’ın aldığı iptal kararlarıyla yönetmelik tam olarak uygulanamadı.
Bunun üzerine AKP milletvekillerinin hazırladığı ve iptal edilenin benzeri ‘Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi‘ TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
Buna göre Maden Kanunu’na eklenecek geçici maddeyle, ruhsat sahibi veya rödövansçı olan gerçek veya tüzel kişiler tarafından yürütülen madencilik faaliyetlerinin, tapuda zeytinlik olarak kayıtlı alanlar veya fiili olarak üzerinde zeytinlik bulunan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda, zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının, izin verilecek maden sahalarının bulunduğu ilçe ve il sınırlarına öncelik vermek suretiyle taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine, kamu yararı dikkate alınarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından izin verilebilecek.
Yani maden kanununa geçici bir maddeyle zeytinciliğin ıslahı ve yabanilerin aşılaştırılması kanununu devre dışı bırakılacak.
Kanun teklifi 14 Aralık’ta enerji komisyonunda görüşülecek.
‘Beşli çeteye hizmet eden şirket vekilleri hazırladı’
Zeytinliklerini korumak için bir buçuk yıldır direnen İkizköylüler tepkisini şöyle dile getirdi: “Beşli çete’den LİMAK, Akbelen Ormanı’na; Cengiz Holding, Kazdağları’na giremedi. Beşli çeteye hizmet eden şirket vekilleri tarafından yıldırım hızıyla kanun tasarısı hazırlandı.
Gün gelecek devran dönecek ormanlarımızı, zeytinliklerimizi, yaşam alanlarımızı talan edenler, halk için kamu yararı için değil şirketlerin çıkarı için kendileri için yasalar çıkaranlar, kararlar alanlar yargılanacaklar, halka hesap verecekler.”
‘Zeytincilik kanuna bypass’
İkizköylülerin avukatı Arif Ali Cangı asıl olan kanunun ‘arkasından dolanıldığını’ söyledi: “Yaptıkları zeytincilik kanunun bypass etme girişimidir. Çünkü zeytinciliğin ıslahı ve yabanilerin aşılattırılması kanununda zeytinliklerin 3 km yakınında zeytinciliğe zarar verecek işletmeye izin verilmezken, maden kanununa konan bir ek maddeyle zeytinlik alanlarda madenciliğin önü açılması çalışılıyor.”
‘AYM iptal edene kadar girecekler’
Avukata göre madenciliğe bir ayrıcalık tanınıyor: “Sanki maden kanununu zeytinciliğin korunması kanundan daha üst bir normmuş gibi değerlendirilmeye çalışıyor. Oysa her ikisi bir kanundur. Aralarında hiyerarşik bir fark yoktur. Bu nedenle eğer özel kanun tartışmasına girecek olursak zeytinciliğin özel kanunu, zeytinciliğin ıslahı kanunudur. Maden kanunu değildir. Maden kanununa her bir düzenlemeyi, serbestliği koyup diğer kanunlardaki sınırlamaları ortadan kaldırırsanız madenciliğe ve madenciler bir ayrıcalık tanımış olursunuz. O da anayasanın 10’uncu maddesindeki eşitlik ilkesine, kanun yapma yöntemine aykırıdır. Bu böyle devam ederse Anayasa Mahkemesinde iptal edilir diye beklentimiz var ama Anayasa Mahkemesi iptal edinceye kadar İkizköy’de Akbelen Ormanı’na girecekler. Onun hazırlığı var burada. Asıl amaç Akbelen Ormanı’na girmek.”
Söz konusu kanun teklifinde madencilik yapılacak alandaki zeytinlerin sökülüp başka yerlere dikileceği, eğer bu mümkün değilse yeni zeytinlik alanların oluşturulacağı da söyleniyor.
Oysa bu neredeyse imkansız. Çünkü uzmanlara göre zeytinliklerin başka yerlerde tutma olasılığı düşük. Tutsa bile meyve vermesi yıllar alıyor.
‘Madenciler lobisi bastırmış durumda’
Cangı şöyle devam etti: “Zeytinci bir ailenin çocuğuyum. Bu iş bu kadar basit değil. Zeytinlikler götürüldüğü her yerde tutmaz. Üstelik zeytin her toprakta, her iklimde yetişmez. 1 kilometrelik mesafede bile zeytinlik ürünü ve verimi farklıdır.
Yıllardır ekoloji mücadelesinde bizim dayandığımız tek bir yasa kaldı. Zeytinciliği ıslahı kanunu. Bunu 10 kez değiştirmeye çalıştılar. 10’unda da zeytincilerin baş kaldırmasıyla komisyonlardan geri çekmek zorunda kaldılar.
Şu an madenciler ve termik santral lobisi bastırmış durumda. Üstelik ahlaksızca bir torba kanunun içinde zeytincilik kanunu anmadan maden kanuna bir ek madde koyarak bunu yapmaya çalışıyorlar. Eğer bu geçerse gerçekten zeytinlikler korunamaz. Zeytinliklerin olduğu hemen hemen her yerde kömür var. Kömür olan yerlerde zeytin daha iyi oluyor. Zeytincilikle uğraşanlar bir araya gelmeli. Üstelik dünya gıda krizine doğru giderken ve bu krize en önemli çözüm olacak gıdalardan zeytinin yok edilmesi gıda krizini derinleştirmekten başka öteye gidemez. Ayrıca termik santraller iklim krizini tetikleyen en önemli unsurlardan. Bir yandan gıda krizi derinleşmiş olacak diğer yandan iklim krizi tetiklenmiş olacak. Bu dönemsel bir şey değil. Gelecek nesilleri de ilgilendiriyor. O nedenle siyasi ve rantsal hesaplarla bakmamak gerekiyor.”