UFUK ÇALIŞKAN
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, üçüncü havalimanı projesine ait Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) raporunun yürütmesinin durdurulması kararına ilişkin dün şöyle konuştu: “Bu sadece ÇED’in geçici durdurmasına yönelik bir karardır. Havalimanına yönelik herhangi bir şey söz konusu değildir. Hiçbir şekilde havalimanı çalışmasını etkilemeyecektir.” Bakan bu sözleriyle bir değil, iki değil, tam üç kanun ve yönetmelik maddesini çiğnemiş oldu.
Elvan’ın açıklaması, İdari Yargılama Usulü Yasası, ÇED Yönetmeliği ve Çevre Kanunu içerisinde yer alan konuya ilgili hükümlerle doğrudan çelişiyor.
Üçüncü havalimanı projesine ilişkin Çevre Etki Değerlendirme Raporu’na yönelik yürütmeyi durdurma kararının projeyi hiçbir şekilde etkilemeyeceğini savunan Elvan’ın, bir cümleyle ihlal ettiği kanun ve yönetmelik maddeleri şöyle:
İdari Yargılama Usulü Kanunu Madde 28
Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare,gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez.
Mahkeme kararlarının 30 (otuz) gün içinde kamu görevlilerince kasten yerine getirilmemesi halinde ilgili, idare aleyhine dava açabileceği gibi, kararı yerine getirmeyen kamu görevlisi aleyhine de tazminat davası açılabilir.
ÇED Yönetmeliği Madde 19
a) “ÇED Olumlu” kararı alınmaksızın başlanan faaliyetler Bakanlıkça, “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınmaksızın başlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur.” ÇED Olumlu” ya da “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınmadıkça yatırıma ilişkin durdurma kararı kaldırılmaz. “ÇED Olumlu” ya da “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınmaz ise, yatırımcı faaliyet alanını eski haline getirmekle yükümlüdür. 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre işlem tesis edilir.
b) “ÇED Olumlu” kararı ya da “ÇED Gerekli Değildir” kararı verildikten sonra, proje sahibi tarafından nihai ÇED Raporu veya Proje Tanıtım Dosyasında taahhüt edilen hususlara uyulmadığının tespit edilmesi durumunda söz konusu taahhütlere uyulması için projeyle ilgili Bakanlıkça/Valilikçe bir defaya mahsus olmak üzere en fazla doksan gün süre verilebilir. Bu süre sonunda taahhüt edilen hususlara uyulmaz ise yatırım durdurulur. Yükümlülükler yerine getirilmedikçe durdurma kararı kaldırılmaz. 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümlerine göre işlem tesis edilir.
Çevre Kanunu Madde 10
Gerçekleştirmeyi plânladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlüdürler.
Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.
Petrol, jeotermal kaynaklar ve maden arama faaliyetleri, Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamı dışındadır.
Çevresel Etki Değerlendirmesine tâbi projeler ve Stratejik Çevresel Değerlendirmeye tâbi plân ve programlar ve konuya ilişkin usûl ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.
Başta söz konusu yürütmeyi durdurma kararını aldırtan avukat Alptekin Ocak başta olmak üzere hukukçular ve ilgili sivil toplum kuruluşlarının yetkileri DİKEN’e verdikleri demeçlerde, üçüncü havalimanının aynen devam edeceğini söylemenin hiçbir hukuki dayanağı bulunmadığını söylemişti.