MESUDE ERŞAN
@mesudersan
mesudeersan@diken.com.tr
İstanbul Tabip Odası (İTO) HPV aşılarıyla ilgili bilim dışı açıklamalar yapan Prof. Dr. Canan Karatay’la ilgili inceleme başlattı. Yollanan yazıyla Karatay’dan ifadelerine yönelik tıbbi açıklaması istendi.
Karatay geçtiğimiz ay HPV ve ‘sıvı‘ dediği hiçbir aşının yapılmaması gerektiğini öne sürmüştü. Karatay HPV aşısı yapılan genç kızların felç olduğunu, bağırsak sistemlerinin bozulduğunu hatta bu aşıların Afrikalıların üremesini durdurmak ve erken ölmelerini sağlamak için batılar tarafından geliştirildiğini iddia etmişti.
Karatay daha önce de hamilelere şeker yükleme testi yapılmamasının, anne karnındaki bebeklere zarar verdiğini söylemiş ve yapan doktorları da eleştirmişti. Bunun üzerine İTO Karatay hakkında disiplin soruşturması başlatmış ve Türk Tabipleri Birliği Yüksek Onur Kurulunun da kararıyla 15 gün süreyle geçici olarak meslekten men cezası verilmişti. Karatay bunun üzerine Anayasa Mahkemesine (AYM) bireysel başvuruda bulunmuştu. AYM de Karatay’ın açıklamaları nedeniyle cezalandırılmasının ifade özgürlüğüne müdahale anlamı taşıdığına hükmetmişti.
İstanbul Tabip Odasında bugün düzenlenen basın toplantısında, HPV aşısının daha fazla geciktirilmeden ulusal aşı takvimine alınarak ücretsiz olarak yapılması bir kez daha istendi. İTO Genel Sekreteri Dr. Ertuğrul Oruç, dünyada ve Türkiye’deki aşılarla ilgili bilim dışı görüş ve negatif yaklaşımların doğru olmadığını söyledi. Oruç Karatay’ın HPV aşılarının yan etkileriyle ilgili açıklamalarının gerçek dışı olduğunu belirtti.
İki doz aşı 6 bin 500 lira
Oda yönetim kurulu üyesi Dr. Ayşen Yavru, HPV aşısının ABD, İngiltere, Almanya, Avustralya, Kanada, Belçika, Norveç, Finlandiya, Portekiz ve Fransa gibi pek çok gelişmiş ülkenin yıllardır ulusal aşı takviminde bulunduğunu, yani ücretsiz yapıldığını söyledi. Sağlık Bakanı Sayın Fahrettin Koca Kasım 2022’de ülkemizde de HPV aşısının ücretsiz olacağını açıklamıştı. Ancak bu konuda tek bir adım dahi atılmadı. İki doz HPV aşısının maliyetinin 6 bin 500 TL’yi bulduğunu belirten Yavru, içinde bulunduğumuz ekonomik koşullarda dar gelirlilerin yaptırması neredeyse olanaksız olduğunu söyledi. Sağlık Bakanlığı’na bilimsel gerçekler ışığında halkın sağlığını koruma sorumluluğunu hatırlatan Yavru, şöyle devam etti: “HPV aşısı daha fazla geciktirilmeden ulusal aşı takvimine alınarak ücretsiz olarak yapılmalı. HPV tarama programları yaygınlaştırılmalı. Üreme sağlığı ve aile planlaması malzemelerinin temini konusundaki sorunlar bir an önce çözüme kavuşturulmalı.“
‘Karatay’ın iddialarının hiçbiri gerçek değil‘
Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği ( TJOD ) İstanbul Şubesinden Prof. Dr. Samet Topuz, HPV aşısıyla ilgili bugüne dek yapılan yüzlerce çalışmanın güvenli olduğunu ortaya koyduğunu söyledi. Aşının Karatay’ın iddia ettiği yan etkilerin hiçbirini yapmadığının net olarak ortaya koyulduğunu belirten Topuz, “Sadece tüm aşılar gibi HPV aşısı da düşük oranda aşı yerinde kızarıklık, ısı artışı, ağrı gibi küçük yan etkiler yapabiliyor. Halkımızdan rahim ağzı kanseri gibi çok önemli bir sorunun çözümünde temel nokta olan HPV aşılarıyla ilgili, hiçbir bilimsel veriye dayanmaksızın ortaya atılan iddialara itibar edilmemesini, genç kızlarımızın aşılarının yapılmasını ve HPV tarama programının uygulanmasını öneriyorum” diye konuştu.
Aşılar insanlık tarihinin tıp alanındaki en önemli buluşu sayılabilir. Aşı sayesinde milyonlarca çocuğun ve yetişkinin hayatı kurtuldu ve kurtuluyor. Sakatlıklar önleniyor. Rahim ağzı kanseri de kadın kanserleri arasında üçüncü sırada görünüyor. Etkili önlemler alınırsa yüzde 100 önlenebilen bir hastalık yüzünden bugün Türkiye’de her gün iki, dünyada her iki dakikada bir kadın hayatını kaybediyor. Rahim ağzı kanserine karşı en etkili yöntem olan aşıların 2006’dan bu yana kullanıldığını söyleyen Topuz, 126 ülkede kızlarda, 47 ülkedeyse hem kız hem de erkeklerde rutin aşılama programına (devletin ödediği) girdiğini hatırlattı. Şimdiye kadar yaklaşık 600 milyon doz aşının yapıldığını belirten Topuz, “Yüzlerce çalışmayla gösterildi ki aşı HPV’nin yol açtığı genital siğillere, rahim ağzı kanserinin öncü lezyonlarına ve rahim ağzı kanserine karşı yüzde 90 oranında koruyucu. Bu çok yüksek bir oran. Bu veriler ortaya çıktıktan sonra gerek Dünya Sağlık Örgütü gerekse başka ilgili komite ve dernekler aşının rutin aşılama programına alınmasını kuvvetle öneriyor” dedi.
Topuz aşının erkek çocuklarına yapılmasını da önerdi. Çünkü hem erkekleri penis, anal bölge kanserlerinden koruyor hem de partnerlerine virüs bulaştırmanın önüne geçebiliyor.
Toplantıda İTO Kadın Hekimler Komisyonundan Dr. Irmak Saraç da söz aldı ve öncelikli olarak 9-14 yaş aralığındaki kız çocuklarının aşılanmaları bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi.
Her yıl 14 milyon insan enfekte oluyor
Rahim ağzı kanseri bilhassa kadınları popülasyonunu tehdit eden, önlenebilir ve erken tanı konulduğunda tedavi edilebilir bir kanser türü. HPV (Human Papilloma Virüs) denilen ve en az 14 tanesinin yüksek riskli olduğu yüzden fazla tipi olan bu virüs, en sık karşılaşılan ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan birinin etkeni. Her yıl yaklaşık 14 milyon kişinin bu virüsle enfekte olduğu tahmin ediliyor. Bir insan ömrü boyunca yüzde 80 olasılıkla bu virüsle karşılaşıyor. Bağışıklık sistemi büyük çoğunluğuyla baş edebilir. Ancak bir grup insanda kalıyor ve kansere yol açıyor. Önlenebilir ve erken evrede yakalandığında tedavi edilebilir bir kanser olan rahim ağzı kanseri bütün ülkelerde görülse de sıklığı düşük ve orta gelirli ülkelerde çok daha yüksek. Bu kansere bağlı ölümlerin yüzde 90’ı da düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana geliyor.