MESUDE ERŞAN
@mesudersan
mesudeersan@diken.com.tr
Solunum yolu enfeksiyonu grip, yüksek risk gruplarında ciddi sorunlara yol açıyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hakan Karpuz, araştırmaların gribin kalp krizi riskini 17 kat kadar artırdığını ortaya koyduğunu söyledi. Karpuz, özellikle risk grubundakilerin grip aşısı yaptırması gerektiğini hatırlattı.
Mevsimsel grip (influenza) ülkemizde ve dünyada her yıl milyonlarca insanı etkiliyor. Bilindiğinden çok daha fazla sayıda hastane yatışlarına ve ölümlere neden oluyor. Grip, influenza virüslerinin etken olduğu, toplumda yaygın görülen, akut üst ve alt solunum yolu enfeksiyonu belirtileriyle seyrediyor. Genellikle grip olanlar 1-2 haftalık bir sürede tamamen iyileşiyor. Ancak yaşlılar, çocuklar ve diğer riskli gruplarda ağır komplikasyonlarla seyredebiliyor. Bunun yanı sıra ölümlere, ciddi işgücü ve ekonomik kayıplara neden olabiliyor. Bu nedenlerle grip hastalığının takip edilmesi önemli.
Gerek hekimlerin klinik deneyimleri gerekse Sağlık Bakanlığının 45’inci hafta (7-13 Kasım) Haftalık İnfluenza (Grip) Sürveyans Raporu’na göre grip virüsü dolaşımda. Grip klinik olarak, diğer etkenlerin neden olduğu akut solunum yolu enfeksiyonlarından ayırt edilemiyor. Kesin tanı için grip şüpheli hastalardan alınan örneklere laboratuvarda bakmak gerekiyor. 45’inci hafta aile hekimlerine grip benzeri hastalık belirtileriyle başvuran ayaktan hastalardan alınan 125 solunum yolu numunesinde 12 (yüzde 9,6) grip influenza virüsü tespit edildi. Bunlardan ikisi tiplendirilemedi, 10’unun ise influenza A(H3N2) tipi olduğu saptandı. Tespit edilen diğer solunum yolu virüsleriyse, rino virüs, RSV, human coronavirus.
Aynı dönemde, belirlenmiş hastanelere ağır akut solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle yatan hastalardan alınan 120 solunum yolu numunesinin sadece birinde grip virüsüne (tiplendirilemeyen influenza A) rastlandı. 67’si (yüzde 55,8) diğer solunum yolu virüsleri (rino virüs, RSV, human coronavirus) oldu.
Önümüzdeki haftalarda her yıl olduğu gibi grip vakalarında daha da artış bekleniyor.
Sağlıklılarda bile kalp krizi ve inme riskini kat kat artırıyor
65 yaş üstü kişiler, kronik kalp ve damar rahatsızlığı olanlar (kalp krizi geçirenler dahil), diyabet hastaları ve gebeler gribin ciddi sonuçları açısından yüksek risk altında. Bu risk grubundakilerin aşılanması sadece gripten korumakla kalmıyor. Grip, inflamasyon denen yangıyı oluşturuyor. Bu yangı, kalp damarları üzerinde bulunan plaklarda hasara yol açabiliyor. Ayrıca kan akışkanlığını bozup pıhtılara ve özellikle de kan damarlarının iç yüzeyini kaplayan yapının (endotel) işlevini bozabiliyor. Nitekim grip salgınları sırasında, kalp ve damar hastalık nedenli ölümler, salgın olmayan dönemlere kıyasla daha yüksek oranda görülüyor.
Karpuz, “Aşılanmak kişiyi ve çevresini, hastalığın yol olabileceği komplikasyonlar ve hastaneye yatışlardan da koruyor. Grip maalesef bazen hafife alınıyor. Ancak grip basit bir solunum yolu enfeksiyonu değil. Covid-19 gibi kalp, beyin, böbrekler dahil diğer organlarda da kalıcı hasarlar yapabiliyor. Grip sağlıklılarda bile kalp krizi riskini 10, inme riskini 8 kata yükseltebiliyor. Kalp hastalarında riskler çok daha yüksek” dedi.
Aşı için geç değil!
Karpuz, grip aşısının özellikle kalp hastalarında tüm nedenlere bağlı hastaneye yatışları azalttığını söyledi: “Aşı kalp krizi ve yetersizliği gibi risklerinden de korumada etkinliğini kanıtlamış oldukça kolay bir uygulama. Bu nedenlerle, kasım ayının başından itibaren sistemde tüm bireylere açılmış olan grip aşısının, özellikle toplumdaki enfeksiyonun yayılımı açısından risk oluşturacak bireylere yapılması teşvik edilmeli.”
Aralık geldi ancak grip aşısı için geç değil: “Grip aşısına ne zaman erişilebilirse o zaman olunması lazım. Ülkemizde grip salgınları kasım ayının sonlarına doğru başlar ki bu sene çok hızlı ve ciddi bir artış görüyoruz. Türkiye’nin de içinde bulunduğu kuzey yarım kürede son derece kötü bir grip sezonu yaşanıyor. Ayrıca unutulmamalıdır ki bu virüsün dolaşımı nisan sonuna kadar devam ediyor. Bu nedenle grip aşısı, mevsimi boyunca (ekim-mart arasında) yaptırılabilir. Grip aşısının ocakta bile yapılması vakaları önlemede etkili.”
Hastaysanız evde kalın
Gripten kişisel korunma yöntemleri şöyle:
• Grip benzeri bir hastalık geçirildiğinde evde istirahat edilmeli.
• Hasta kişiler ile yakın temastan kaçınılmalı, çatal, kaşık ve havlu gibi ortak malzeme kullanımından sakınılmalı.
• Hastayken, hastalığı bulaştırmamak için mümkün olduğunca diğer insanlarla temas sınırlandırılmalı.
• Aksırma ve öksürme esnasında burun ve ağız kağıt mendille kapatılmalı ve kullanılan kağıt mendil çöp kutusuna atılmalı.
• Su ve sabun ile eller sık sık yıkanmalı.
• Bulaşma yollarından olan ağız, burun ve gözlere kirli ellerle temas etmekten kaçınılmalıdır.
• Yüzeyler sık sık temizlenmeli.
• Odalar havalandırılmalı.