Britanya’ya kaçırılan, Anadolu kökenli ve milattan önce 3000-2000’e tarihlenen iki boğa tarafından çekilen kağnı heykeli ve üç parçalı Sidamara tipi bir lahit, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın girişimleriyle Türkiye’ye getirildi.
Tarihi eserleri taşıyan ve Londra-İstanbul seferini yapan uçak, 18:30 sıralarında İstanbul Havalimanı’na indi.
Özel olarak paketlenen ve uçak altındaki kargo bölümünde paletlerle Türkiye’ye taşınan eserler, aprondaki görevliler tarafından dikkatle indirildi. Uçağın altında bir bakanlık görevlisi de tarihi eserler için hazır bulundu.
Londra uçağından alınan tarihi eserlerin, yarın Ankara’ya gönderileceği, bu nedenle, bu gece kargoda özel bir depoda tutulacağı ve başında bir polisin nöbet tutacağı öğrenildi. Tarihi eserler, THY’nin yarın İstanbul-Ankara seferini yapacak uçağına yüklenerek Ankara’ya gönderilecek.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un katılacağı tanıtım toplantısıyla basına tanıtılacak eserler, daha sonra Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi’nde sergilenecek.
Beş parçalı lahit, belediyeden müzeye taşınırken ‘üç parça’ oldu
Türkiye’ye kazandırılan eserlerle ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, 1980’li yıllarda Isparta Göksöğüt Belediyesi’nce, beş parçaya bölünmüş olarak tespit edilen ve belediyeye taşınan lahidin, Isparta Müzesi Müdürlüğü’ne taşındığında üç ana parça ve ufak birkaç parça olarak kayıtlara geçtiği belirtilmişti. 1987’de Prof. Dr. Mehmet Özsait tarafından fotoğraflanan eserlerin eksik parçaları Prof. Dr. Volker Michael Strocka tarafından, 2015’te fark edilmiş, esere ait iki parçanın, Londra’daki Sotheby’s Müzayede Evi’nin 1988 yılında bastığı müzayede kataloğunda yer alması üzerine eserlerin parçalarının, ilk fotoğraflandığı 1987 ile müzeye taşındığı 1988 yılı arasında çalındığı tespit edilmişti.
Yeri tespit edilemeyen ancak Türkiye’deyken çekilmiş fotoğrafları bulunan eserler, Interpol’ün çalıntı sanat eserleri veri tabanına kaydettirilerek uluslararası alanda arattırılmaya başlamıştı. Bakanlık uzmanlarınca Christie’s Müzayede Evi’ne ait bir katalog taranırken bu parçalardan birinin 4 Aralık 2019’da satışa çıkarılacağı tespit edilmiş, Interpol-Europol Dairesi ve Britanya polisiyle kurulan temasla eserin satışı ileri seviyede tetkikler yapılması için geçici olarak durdurulmuştu.
Türkiye tarafından sağlanan veriler sayesinde eserin yasadışı olarak Türkiye’den çıkarılmış olduğu hususunda ikna olan İngiliz polisi, eseri elinde bulunduran kişiyle görüşerek iadesine aracılık etmişti.
İngiliz müzayede evinin ‘satış’ katalogundan çıktı
Yine Britanya’daki Bonham’s Müzayede Evi’nde Anadolu kökenli olduğu belirlenen ve milattan önce 3000-2000’e tarihlendirilen, iki boğa tarafından çekilen kağnı heykelinin satışa çıkarıldığı tespit edildi. Söz konusu eserin benzerlerinin Şanlıurfa Müzesi koleksiyonunda olduğunun tespit edilmesi üzerine, bu alanda yayınları bulunan Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu ile irtibata geçilerek eserin kökenine ilişkin bir rapor hazırlanması talep edildi. Rapor, Kültür ve Turizm Bakanlığı Londra Kültür ve Tanıtma Müşavirliği’ne iletildi ve müzayede evinden eserin satışının durdurulması talep edildi. Müzayede evi ilk girişimi reddedince müşavirlik, İngiliz polisiyle irtibata geçerek eserin satışının durdurulması konusunda destek istedi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Londra Kültür ve Tanıtma Müşavirliği’nin girişimleri sonucunda satıştan çekilen eserin sahibiyle müzayede evi kanalıyla temasa geçildi. Kişi, eser üzerindeki mülkiyet hakkından vazgeçti ve eserin Türkiye’ye iadesi kabul edildi.
