Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, cezaevlerindeki çocuk sayısına ilişkin soru önergesine yanıt verdi. 18 Şubat 2019 itibariyle ceza infaz kurumlarında 12 ila 15 yaşında 146, 15 ila 18 yaş arası 2 bin 764 tutuklu ve hükümlü bulunduğunu belirten Gül, bu kurumlarda annesiyle kalan bebeklerin sayısını açıklamadı.
CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’ün cevaplaması istemiyle verdiği önergeye yanıt geldi.
Tanrıkulu, cezaevlerinde bulunan 18 yaş altında kaç çocuk sayısını, özellikle de bu kurumlarda annesiyle kalan kaç bebek olduğunu öğrenmek istedi.
Önergede çocukların gıda ve ilaç gibi zorunlu ihtiyaçlarına dair ne gibi uygulamalar yapıldığı ve bu ihtiyaçların karşılanmadığına dair iddiaların neticesi soruldu.
Adalet bakanı ise 0-6 yaş arası çocuklar ve anneleri için çeşitli eğitim ve destek programları bulunduğunu, annesinin yanında kalan çocuklar ve emziren anneler için bütçe imkanları dahilinde gıda ve diğer ihtiyaçlar için ödenek sunulduğunu açıkladı.
Gül, anneleriyle birlikte kalan bebeklerin ihtiyaçlarının karşılanmadığı yönünde yapılmış herhangi bir şikayet ve başvuru bulunmadığı söyledi.
Tanrıkulu’nun soruları
- Hukuki ve fiili sebeplerle yargılamayı gerçekleştiremeyen mahkemedeki davaların nakli yerine adli davaların güvenli şekilde gerçekleştirilmesinin sağlamak için alınan tedbirler nelerdir?
- Cezaevinde tutuklu anneler ile birlikte bulunan bebeklerin zorunlu ihtiyaçlarının, mama, ilaç, vb karşılanmadığı iddiaları doğru mudur?
- İddialar ile ilgili olarak inceleme başlatılmış mıdır ya da başlatılacak mıdır? Başlatılmışsa yapılan incelemelerde zorunlu ihtiyaçların karşılanmadığı mama, ilaç vb. karşılanmadığı tespi edilen cezaevleri hangileridir?
- Bahse konu cezaevlerinin yönetimi hakkında inceleme ve soruşturma başlatılmış mıdır ya da başlatılacak mıdır?
- Cezaevleri yöneticileri hakkında başlatılan inceleme ve soruşturmalar akabinde kaç cezaevi yönetimi hakkında ne tür yasal işlemler yapılmıştır?
- Başlatılan inceleme ve soruşturmalar akabinde hakkında işlem yapılmayan kaç cezaevi yöneticisi vardır?
- Bebeklerin başta ilaç olmak üzere ihtiyaçlarının karşılanmaması durumunda doğabilecek sağlık sorunlarının sorumluluğu Bakanlığınızca mı üstlenilecektir?
- Türkiye genelinde illere göre cezaevlerinde 7 Ocak 2019 tarihi itibarıyla 18 yaş altında kaç çocuk vardır? Bu çocukların yaş grubuna göre dağılımı nedir?
- Türkiye genelinde illere göre cezaevlerinde 7 Ocak 2019 tarihi itibarıyla kaç bebek vardır? Bu bebeklerden kaçı sağlık sorunları, zorunlu ihtiyaçların karşılanmaması, hastalık vb. sebeplerle hayatını kaybetmiştir?
- Özellikle küçük yaşta bakıma ihtiyaç duyan çocuklar için bir düzenleme yapılması düşünülmekte midir? Bu yönde bir çalışma var mıdır?
Bakandan yanıt
- Anne ve çocuğun ruh sağlığını korumak, ebeveynlik becerilerini artırmak ve aynı zamanda çocuğun gelişimine katkıda bulunabilmek amacıyla Millî Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen ve ceza infaz kurumlarında görev yapan psikolog ve sosyal hizmet uzmanları ile grup çalışmaları kapsamında istekli annelere ‘Aile Eğitim Programı’ eğitimi verilmektedir. Kadın ceza infaz kurumlan başta olmak üzere tüm ceza infaz kurumlarında 2010 yılından itibaren 0 ila 3 ve 3 ila 6 yaş grubu çocuğu bulunan ebeveynlere yönelik olarak uygulanan Aile Eğitim Programı çerçevesinde, aynı yaş grubu içinde çocuğu bulunan anneler bir araya getirilerek o yaş dönemi içinde bulunan çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimleri hakkında bilgiler ile birlikte Çocuk Eğitim Materyalleri (ÇEM) ve ödevler verilmektedir. Kurum uzmanları, oda ziyaretlerinde bu materyalleri annelerin doğru uygulayıp uygulayamadıklarını gözlemlemekte, uygulamada sorun yaşayan anneler bireysel görüşmelere davet edilip desteklenmektedir. Kadın hükümlü ve tutuklulara uygulanan bu programlar, hükümlü ve tutukluların psiko-sosyal durumlarının iyileştirilmesi amacına hizmet ederek, çocukları ile kurdukları iletişimi dolaylı olarak olumlu yönde etkilemektedir.
- Ayrıca, ceza infaz kurumlarındaki psiko-sosyal servis uzmanları tarafından kendini sözel olarak ifade edebilen çocuklarla yapılan bireysel görüşmeler aracılığıyla çocuklar ilgili oldukları alanlara yönlendirilmektedir.
- Ceza infaz kurumlarında çocuğun altı yaşını tamamlamasından sonraki süreçte psiko-sosyal yardım servisinde görevli psikolog ve sosyal hizmet uzmanları, çocuğun dışarıda bakacak kimsesinin bulunmadığı tespitini yaptıktan sonra Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ilgili birimleri ile iletişime geçerek çocukların devlet koruması altına alınmasını sağlamaktadır. Sonraki süreçte anne ve çocuğun bağının devamı için çocuğun teslim edildiği kurum ile iletişime devam edilerek çocukların ceza infaz kurumuna getirilip anneleriyle görüşmeleri ve telefonla konuşmaları sağlanmaktadır. Psiko-sosyal yardım servisinde görevli psikolog ve sosyal hizmet uzmanları; bu süreçte hem anneyi hem çocuğu hazırlamak için gerekli görüşmeleri yaparak mesleki müdahaleyi gerçekleştirmektedir.
- Ceza infaz kurumu dışındaki ebeveyne ve akrabalara özlem konusunda çocukların desteklenmesine yönelik çalışma stratejileri geliştirilmektedir. Rol model konusunda dış ülkelerde uygulanan benzer uygulamalar da araştırılarak, yeni program düzenleme çalışmaları yapılmaktadır. Sivil toplum kuruluşlarıyla yapılan projelerde, annesinin yanında kalan çocuklarla ilgili rol model eksikliğini konu alan projeler mevcut olmakla birlikte, bu konuda yeni protokollerin imzalanmasına yönelik çalışmalar Bakanlığımızca yürütülmektedir.
- Annesinin yanında kalan çocuklar, müstakil kadın ceza infaz kurumlarında ve kapalı ceza infaz kurumlarının büyük bir bölümünde bulunan kreşlerde kreş hizmetlerinden faydalanabilmektedirler. Kurum içerisindeki kreşlerde çocuklar, psiko-sosyal servis uzmanları gözetiminde boş zamanlarını değerlendirmeye yönelik serbest oyun etkinlikleri, kutlama ve çeşitli faaliyetlere katılabilmektedir.
- Bununla birlikte, 21/12/2011 tarihinde imzalanan Adalet Bakanlığı ile Millî Eğitim Bakanlığı arasında Ceza İnfaz Kurumlan ve Tutukevlerinde Annesinin Yanında Kalan Çocukların Gelişimlerinin Desteklenmesi Hakkında İşbirliği Protokolü ile ülke genelindeki ceza infaz kurumlarında annesinin yanında kalan 3 ila 6 yaş grubu çocuklar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı anaokulları ve ana sınıflarından ücretsiz olarak yararlanabilmektedirler.
- 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda kurumda annesiyle birlikte kalan çocuklara ve süt emziren annelere, durumlarına uygun gıda verileceği düzenlenmiş olup, bu hüküm gereğince annesi ile kalan her çocuğa annesinin iaşesinden bağımsız olarak iaşe bedeli ödenmektedir. Çocukların çocuk bezi, elbise gibi ihtiyaçları öncelikle Adalet Bakanlığı tarafından bütçe imkanları ölçüsünde ve destekte bulunmak isteyen sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içerisinde karşılanmaktadır.
- Ayrıca, ceza infaz kurumu tarafından temin edilen mamanın yetersiz kalması halinde özel beslenme diyetine uygun mamaların tedavi ve bebeğe uygun besin kapsamında değerlendirilerek bebeklerin yeterli ve sağlıklı bir şekilde gıda almaları sağlanmakta, bebeğin ihtiyaç duyduğu özel gıdalar tedavi gideri kapsamında karşılanmaktadır. Bu doğrultuda ceza infaz kurumlarında barındırılan hükümlü ve tutuklular ile annesinin yanında kalmakta olan çocukların da sağlık giderleri Adalet Bakanlığınca karşılanmaktadır. Öte yandan, çocuklara yönelik olarak Bakanlığımızca yapılan ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte yürütülen ‘Oyun Odası Oluşturulması’ çalışmaları da tamamlanmıştır.
- Yine, ceza infaz kurumlarında doğan bebekler ve kurumda doğum yapan anneler ile annesiyle beraber kuruma kabul edilen 0 ila 6 yaş grubundaki çocuklar, kurumda görev yapan aile hekimi tarafından muayene edilmekte; ileri tetkik, tedavi ve rehabilitasyon gerektiğinde devlet hastanelerine, daha ileri sağlık hizmeti gerektiğinde ise üniversite hastanelerine sevk edilmektedir.
- Bununla birlikte; anneleriyle birlikte kalan çocuklar, Ceza İnfaz Kumrularının Yönetim, Dış Koruma, Hükümlü ve Tutukluların Sevk ve Nakilleri ile Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Protokolün, Hasta Yakınları Refakati Bölümünün 36. maddesinin ikinci fıkrası gereğince, doktor tarafından gerekli görülmesi halinde anneleri ile beraber ya da annelerinden alman bilgiler doğrultusunda hastaneye sevk edilerek her vatandaş gibi sağlık haklarından ve hizmetlerinden öncelikli olarak yararlandırılmaktadır.
- Bakanlığımız kayıtlarının incelenmesinden; 18/02/2019 tarihi itibarıyla ceza infaz kurumlarında 12 ila 15 yaş arası 146, 15 ila 18 yaş arası 2.764 tutuklu ve hükümlü bulunduğu, kurumlarda anneleriyle birlikte kalan bebeklerin ihtiyaçlarının karşılanmadığı yönünde yapılmış herhangi bir şikayet ve başvuru bulunmadığı anlaşılmıştır.
