ABD Suriye’ye yaptırımları kaldırma yolunda ilk adımı attı.
ABD Başkanı Donald Trump, 13 Mayıs’ta Ortadoğu turunun ilk durağı Suudi Arabistan’da Suriye geçici yönetiminin cumhurbaşkanı Ahmed Şara’yla bir araya gelmiş, ardından şunu söylemişti: (Cumhurbaşkanı Tayyip) Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde benzer talebi oldu. Ortadoğu’daki diğer saygın arkadaşlarım da bunu söyledi, Suriye’deki yaptırımları kaldıracağız.”
ABD Hazine Bakanlığı, Suriye’ye yaptırımların derhal hafifletilmesi için genel lisans yayınladığını duyurdu.
Açıklamada genel lisansın Suriye Yaptırımları Yönetmeliği kapsamındaki yasaklanmış işlemlere izin vererek ‘yaptırımları fiilen kaldırdığı’ aktarıldı.
Kararın ‘Önce Amerika’ stratejisi doğrultusunda yeni yatırımların ve özel sektör faaliyetlerinin önünü açacağı belirtildi.
‘ABD hükümeti istikrarlı, birleşik Suriye’yi desteklemeye kararlı’
Yine ABD Dışişleri Bakanlığı’nın da Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası (Sezar Yasası) kapsamında bir muafiyet yayınlayarak, ABD’nin ortaklarının, müttefiklerinin ve bölgenin, Suriye’nin potansiyelini daha fazla ortaya çıkarmasını mümkün kılacağı kaydedildi.
ABD hükümetinin ‘istikrarlı, birleşik, kendisi ve komşularıyla barışık bir Suriye’yi desteklemeye kararlı’ olduğu vurgulanan açıklamada Suriye’deki gelişme ve ilerlemenin izlenmeye devam edeceği belirtildi:
“Bu (lisans), Beşşar Esed rejiminin ihlalleri nedeniyle Suriye’ye uygulanan yaptırımların tüm yapısını kaldırmaya yönelik ABD hükümetinin daha geniş kapsamlı çabasının sadece bir parçası.”
Lisans terör örgütlerine, insan hakları ihlalleri ve savaş suçları işleyenlere, uyuşturucu kaçakçılarına veya eski Esed rejimine herhangi bir kolaylık sağlamadan, Suriye ekonomisinin tüm sektörlerindeki faaliyetlerin yürütülmesini kolaylaştıracak.”
Rusya, İran, Kuzey Kore’ye açık kapı yok
Lisansta Rusya, İran veya Kuzey Kore ‘Esad’ın başlıca destekçileri’ olarak nitelendirildi ve bu ülkeler lehine işlemlere izin verilmediği kaydedildi.
Devamında özetle şu ifadeler kullanıldı:
“ABD dış politika çıkarları doğrultusunda Suriye’nin ekonomisini, finans sektörünü ve altyapısını yeniden inşa etmeye yardımcı olmayı amaçlıyor. Bunun için Suriye’ye yeni yatırımların çekilmesi ve yeni hükümetin desteklenmesi önemli.
Yayımlanan genel lisansla ABD’nin Suriye’ye uyguladığı ekonomik yaptırımlar kapsamında normalde yasak olan işlemlere izin verildi. Bu işlemler arasında Suriye’ye yeni yatırım yapılması, ülkeye finansal ve diğer hizmetlerin sağlanması ve Suriye menşeli petrol veya petrol ürünleriyle ilgili işlemler de var.
Ayrıca yeni Suriye hükümetiyle genel lisansta belirtilen bazı kişilerle yapılacak tüm işlemlere de izin verildi. ABD’li finans kuruluşlarının Suriye Ticaret Bankası için hesapları tutmalarına izin vermek amacıyla istisnai bir muafiyet de sağlandı.”
Sezar Yasası yaptırımlarından 180 gün muafiyet
Karara ilişkin ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’ysa şu açıklamayı yaptı:
“Başkan Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımların hafifletilmesi talimatı doğrultusunda, Suriye’nin toparlanma ve yeniden inşa çabalarına katkı amacıyla Sezar Yasası yaptırımlarından 180 gün süreyle feragat edilmesine karar verdim.
Bu muafiyetler elektrik, enerji, su ve sanitasyon hizmetlerinin sağlanmasını kolaylaştıracak ve Suriye genelinde daha etkili bir insani yardım müdahalesine imkan tanıyacaktır.”
ABD, Suriye’ye hangi yaptırımları uyguluyordu?
ABD’nin Suriye’ye yaptırımları Aralık 1979’da ülkenin ‘teröre destek veren devlet’ ilan edilmesiyle başladı.
Mayıs 2004’te ek ithalat ve ihracat kontrolleri uygulamaya konuldu.
2011’de iç savaşın başlamasıyla yaptırımlar çok daha kapsamlı hale geldi.
2020’de Beşar Esad rejiminin muhalifleri tuttuğu hapishanelerde öldürülen 11 bin tutukluya ait fotoğrafları basına sızdırılmasıyla haziranda Sezar Yasaları yürürlüğe sokuldu.
Yasanın hedefi, Esad rejimine daha fazla yüklenilmesi ve dünya sisteminden dışlanmasıydı.
Yaptırımlar şunları kapsıyordu:
- Ekonomik kısıtlamalar
- Mal varlığı dondurmaları
- Savunma ihracatı ve satışlarına yasak
- Seyahat yasakları
- İnşaat ve enerji sektörlerine yaptırımlar
- Finans sektörüne yaptırımlar
- Suriye Merkez Bankasına yaptırımlar
- ABD’li şirketlerin Suriye’yle iş yapmasının engellenmesi