Çoban sıkıntısı çeken Türkiye, Afganistan ve Türk cumhuriyetlerinden ‘ithalat’ yapabilir.
Türkiye’de halihazırda yaklaşık 40 bin yabancı çoban bulunduğu tahmin ediliyor. Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Bugün 25 bin Afgan çoban gitse tarım, hayvancılık kalmaz” demiş, bu sözler tartışma yaratmıştı.
Görüşmeler yapılıyormuş
Anka‘da yer alan habere göre Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, Türkiye’nin 150 bin çobana ihtiyaç duyduğunu, hükümetin Afganistan ve Türk cumhuriyetleriyle çoban istihdamı için görüşmeler yaptığını açıkladı.
Buna karşılık Türkiye’ye gelen Afgan çobanların bir süre sonra başka işlere yöneldiğini belirten Çelik’e göre yerli çobanların desteklenmesi gerekiyor.
‘Çobanımız acaba kaçtı mı?’ korkusu
“Çalıştırılan yabancı çobanların gerçek kimlikleri bilinmiyor. Bunların bir suç kaydı var mı, aranıyor mu, bilmiyoruz. Adam kırmızı bültenle aransa bile biz bilmiyoruz. Hükümetin bu çalışmayı yapması bize de güvence verir. Her sabah ‘Çobanımız acaba kaçtı mı?’ korkusuyla uyanıyoruz. Dolayısıyla bu sektöre yatırım yapamıyoruz.
Çobanlık değil, ‘sürü yöneticiliği’
Türkiye’de hayvan sayısı istediğimiz seviyede değil. Biz çoban bulmakta sıkıntı yaşıyoruz.
Çobanlığın ismi değiştirilerek ‘sürü yöneticiliği’ yapıldı. ‘Sürü yöneticiliği’ mesleğinin sevdirilmesi ve özendirilmesine yönelik bir adım atılmıyor. Çobanların sosyal güvencesi sağlanmalı. Şu an beş, altı aylık çoban desteği sağlanıyor ama bu yeterli değil. Bu destekler 12 aya yayılmalı.”
Çelik’in açıklamalarından öne çıkanlar şunlar:
*Yabancı uyruklu çoban çalıştırıyoruz. Bazı işletmelerimizde de Afgan çobanlar mevcut. Bunlardan bazıları bir süre çalıştıktan sonra daha yüksek kazançlar sağlayan alternatif işlere yöneliyor. Her sabah uyandığımızda ‘İşletmemizdeki çobanımız acaba kaçtı mı?’ korkusuyla yaşıyoruz. Dolayısıyla bu sektöre yatırım yapamıyoruz. Hayvan sayısını arttıramıyoruz.
*Bakanlıklarımızın belirleyeceği usullerle bunların çalışma standartları ve şartları mevzuata bağlanmalı. Yabancı çobanların sadece çobanlık yapabilmelerine izin verilmeli.
*Yabancı ülkelerden istihdam edilen çobanların sınırlı olması lazım. 60 milyona dayanan küçükbaş hayvan sayımız varken, Afgan çobanların gönderilmesiyle bu sayı 52 milyon civarına geriledi. Bu kaybı telafi etmek bayağı zaman alacak. Biz bakanlarımıza bu konuyu sık sık dile getiriyoruz. Bizim önceliğimiz Afgan çobanlar değil, kendi vatandaşlarımızın bu işi yapmasıdır. Birinci planımız yerli çobanlarımızı bu işe yönlendirmemiz, ikinci planımız sınırlandırılmış şekilde Afgan çobanların istihdam edilmesi.
*Bizim şu anda acilen 150 bin çobana ihtiyacımız var. Çoban problemi olmasa hayvancılığa destekler artar.
*Son zamanlarda çekilmeler oldu. Ülkesine gidenler geri gelemedi. İşletme sahipleri çobansız kaldı bu süreçte. Bir anda insanları çobanlığa yönlendirmek de pek mümkün değil.
*Yabancı çobanların istihdamıyla ilgili taslak bir çalışma var. Bu çalışma devam ediyor. Yabancı çoban istihdamı yasal mevzuata dayanarak ve karşı taraftaki ülkelerle iş birliği protokolü yapılarak sağlanabilir.