TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, erken seçimin gündemde olmadığını söylerken, son günlerde yeniden alevlenen ‘başkanlık sistemi’ tartışmalarıyla ilgili “Bizim önerdiğimiz model üniter başkanlık sistemi. Çift meclis meselesi var Amerika’da, bizim önerimiz tek meclis” dedi.
‘İdealimiz tam başkanlık’
Son olarak partisinin Afyon’daki 25’inci İstişare ve Değerlendirme Toplantısı’nın kapanışında söz alan Başbakan Binali Yıldırım, ‘başkanlık sistemi’ ile ilgili çalışmaların tamamlandığını, en kısa zamanda Meclis’e götürüleceğini söylemişti.
AA’nın haberine göre, Trakya Üniversitesi’nin akademik yıl açılış törenine katılmak üzere geldiği Edirne’de gazetecilerin sorularını yanıtlayan Şentop, “Başkanlık sisteminde Türkiye modeli üzerinde mi çalışma yapılıyor?” sorusu üzerine, ideallerinin ‘tam başkanlık’ olduğunu söyledi.
‘Bizim önerimiz tek meclis’
Şentop, “Özgün bir model üzerine mi çalışılıyor?” sorusunu ise şöyle yanıtladı: “Türk tipi meselesi şöyle, Amerika’dan farklı olarak Türkiye’ye mahsus, siyasi tarihine mahsus değişiklikler olacak. En önemlisi üniter yapı korunmalı, Amerika’da federasyon var, bunun başkanlıkla alakası yok ama bunu söyleyenler var. Bu mümkün değil. Almanya’da federasyon var ama parlamenter sistem var. Bizim önerdiğimiz model üniter başkanlık sistemi önerisi. Çift meclis meselesi var Amerika’da, bizim önerimiz tek meclis. ABD’de iki turlu seçim olur, Türkiye’de yerleşik olan seçim sistemi üzerinde tek dereceli iki turlu seçim yapılacak.”
Refarandum için gerekli olan 330 milletvekili oyunu diğer partilerden gelecek destekle alacaklarına inandığını vurgulayan Şentop, erken seçimin gündemde olmadığını söyledi.
Tartışma nasıl başladı, kim ne dedi?
Bahçeli, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın makamının ‘tarafsızlığına gölge düşürdüğünü’ savunmuş, ilk tercihinin Erdoğan’ın yasal sınırlara çekilmesi olduğunu söylemişti. Bahçeli, bunun olmaması halinde başkanlık sisteminin Meclis’te oylamaya sunulmasını, yeterli sayıya ulaşılmazsa da referanduma götürülmesini istemişti.
Bahçeli’nin açıklamalarının ‘umut verici’ olduğunu söyleyen Yıldırım, parlamenter sistemin Türkiye’nin sorunlarına çare olmadığını söyleyerek, ‘başkanlık sistemi’ni içeren anayasa teklifini en kısa sürede Meclis’e getireceklerini ve sonuç ne olursa olsun referanduma gidileceğini açıklamıştı.
Bunun üzerine MHP’den peş peşe ‘düzeltme’ gelmiş, Bahçeli’nin sözlerinin ‘başkanlık sistemine destek’ olarak yorumlanamayacağı, MHP’nin parlamenter rejimin devamından yana olduğu vurgulanmıştı.
CHP ise ‘başkanlık’ tartışmasında AKP ile MHP arasında ‘gizli pazarlığı’ işaret ederek, “Ne böyle tartışma içinde oluruz ne de böyle bir sistemin Türkiye’de yer almasına izin veririz. Partili cumhurbaşkanlığı konusundaki tavrımız da aynı” demişti.
Yine ‘AKP-MHP ortaklığı’na dikkat çeken HDP de şu anda en önemli olanın CHP’nin alacağı pozisyon olduğunu açıklamıştı.
İktidar temsilcileri de MHP’nin ‘düzeltme’lerini duymazdan gelmiş, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, AKP ve MHP’nin anlaşması halinde 2017 yılının başında referandum yapılabileceğini söylemiş, Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop da referandumun 2017 baharında yapılabileceğini belirtmişti.
Tartışmaya kayıtsız kalamayan Erdoğan da partilere referandum çağrısı yaparak, “Milletim bu işe ‘Evet’ diyorsa adım atalım. İstiyorum ki patinaj yapmayalım, hızla yola devam edelim” demişti.
AKP’li Hayati Yazıcı, ‘başkanlık sistemi’yle ilgili teklifin ocak ayında Meclis’e gelebileceğini, nisan ayında da referanduma gidilebileceğini söylemişti.
Son olarak CHP Antalya Milletvekili Deniz Baykal, “Sistem kaçınılmaz noktaya gelince bunu değerlendirmek gerekir diye bakıyorum. Bu kadar sıkıntıyı yaşadığımız bir dönemin şartları içinde değerlendirmemiz gerekir başkanlık sistemini” demiş; ardından bir düzeltme yayımlayarak “CHP, başkanlık sistemine sonuna kadar direnmelidir ve direnecektir” ifadelerini kullanmıştı.
Meclis aritmetiği
Parlamentoda oy kullanma yeterliliğine sahip 316 milletvekili bulunan AKP’nin, olası bir anayasa değişikliğini tek başına referanduma taşıyabilmesi için gereken 330 rakamına ulaşabilmekte en az 14 sandalyeye daha ihtiyacı bulunuyor.
MHP’nin Meclis’te 40 sandalyesi mevcut.