• 9 SORUDA
  • DİKEN ÖZEL
  • GÜNÜN 11’i
  • DİKENLİK
  • AKŞAM POSTASI
  • VPN HABER
  • ENGLISH

Diken

Yaramazlara biraz batar!

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • AGORA
  • SANAT
  • GÜNÜN ESERİ

9 Soruda Sabahattin Ali’nin telif hakları meselesi

11/01/2019 21:14

‘Kürk Mantolu Madonna’ romanıyla son yıllarda çok satanlar raflarından düşmeyen yazar Sabahattin Ali’nin eserleri artık telif ücreti ödemeden basılabilecek.

Ancak yazarın kitaplarının kamusal hale gelmesi, telif haklarıyla ilgili tartışmayı alevlendirdi.

Reklam

Konuya bakış açılarını ve telif uygulamalarını 9 soruda derledik.

Telif hakları kanunu ne diyor?

Bunun gerekçesi ise telif hakları kanununa göre, eser sahibinin ölümünün ardından 70 yıl süre geçtiği vakit, eserlerin kamuya açık bir nitelik taşımaya başlaması. Böylelikle eser sahibinin varislerinden izin almak gerekmiyor.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’da ilgili madde ise şöyle: “Koruma süresi eser sahibinin yaşadığı müddetçe ve ölümünden itibaren 70 yıl devam eder (Ek cümle: 21/2/2001 – 4630/16 md.) Bu süre, eser sahibinin birden fazla olması durumunda, hayatta kalan son eser sahibinin ölümünden itibaren yetmiş yıl geçmekle son bulur.”

Reklam

Yayın hakkı kimdeydi?

Sabahattin Ali’nin yayın hakları Yapı Kredi Yayınları’ndaydı. Ancak 1 Ocak’tan itibaren eserlerin kamuya açık hale gelmesinin ardından pek çok yayınevi yazarın kitaplarını basmaya başladı. Yayınevlerinin bir kısmının resmi süre dolmadan kitapları hazırladığı anlaşılıyor.

Hangi yayınevleri Sabahattin Ali’nin kitaplarını basmaya başladı?

Sadece 10 günlük bir süre içinde yedi yayınevi Sabahattin Ali’nin kitaplarını bastı. Bu yayınevleri şunlar: Doğan Kitap, Altın Kitaplar, Puslu Yayıncılık, Epsilon Yayınevi, Everest Yayınları, Destek Yayınları, Nilüfer Yayınları. Bunlar ‘hızlı davranan’ yayınevleri. Önümüzdeki günlerde pek çok yayınevinin daha yazarın kitaplarını basması bekleniyor.

Sabahattin Ali’nin hangi kitapları ilgi görüyor?

Tabii ki bir numarada ‘Kürk Mantolu Madonna’ var. Çok satanlar listelerinde ve raflarında son birkaç yılda en çok gördüğümüz roman. Onu ‘İçimizdeki Şeytan’ ve ‘Kuyucaklı Yusuf’ takip ediyor.

Yapı Kredi Yayınları verilerine göre ‘Kürk Mantolu Madonna’ 94, ‘Kuyucaklı Yusuf’ 94, ‘İçimizdeki Şeytan’ ise 53 baskı yapmış.

‘Kürk Mantolu Madonna’ Penguin Press tarafından ‘Madonna in a Fur Coat’ ismiyle İngilizceye de çevrildi.

Yayınevlerinin bastığı kitaplar arasında ön plana çıkanlar da bu üç kitap.

Yayıncılar arasındaki telif tartışmasının kaynağı ne?

Sabahattin Ali’nin yayın hakları konusundaki esas tartışma noktası yazarın kitaplarının 1948 ile 1965 yılları arasında yasaklanmış olması. bir diğer nokta ise yazarın ölüm tarihi 1948 olmasına karşın, resmi kayıtlarda 1953 diye geçmesi.

Sabahattin Ali’nin ailesinin talebi ne?

Sabahattin Ali’nin kızı ve varisi olan Filiz Ali, telif hakları kanununun değiştirilmesini ve 70 yıl şartının kaldırılmasını istiyor. Böylece eser sahibinin ölümünün ardından telif hakkının varislere otomatik olarak aktarılması mümkün olabilir.

Filiz Ali, bunun için hukuki yollara da başvurmuş durumda.

Diğer ülkelerde telif kanunları nasıl işliyor?

Türkiye gibi birçok ülkede eser sahiplerinin telif hakları süreyle sınırlandırılmış durumda.

Örneğin ABD, Britanya, Almanya, İsveç, İrlanda ve Belçika başta olmak üzere pek çok ülkede bu süre eser sahibinin ölümünün ardından 70 yıl olarak belirlenmiş. Bazı ülkeler bu süreyi yazarın ölüm tarihinden itibaren 30 yıla kadar indirirken, bazı ülkeler ise yazarın ölüm tarihinden itibaren 125 yıla kadar çıkarabiliyor.

Kültür Bakanlığı ne demişti?

Dönemin Kültür ve Turizm bakanı Nabi Avcı, 2017’de şunları söylemişti: “Bence burada Türk yayıncıları örnek davranış sergilemeli ve hukuken, yasal olarak böyle bir hak olsa bile Sabahattin Ali’nin kitaplarına kamu malı muamelesi yapılmamalılar. Yayıncı birlikleri ve yayıncılar bunu ortak bir tavır olarak benimsemeli. Bence çok yakışır ve Sabahattin Ali’nin hatırasına da denk düşen bir uygulama olur.”

Yayıncılar ne düşünüyor?

‘A’dan Z’ye Sabahattin Ali’ kitabının yazarı Sevengül Sönmez, Twitter hesabınan yaptığı açıklamada yazarın telif haklarının tartışma konusuna dönüşmesini şöyle yorumladı:

“Sabahattin Ali’nin öldürülmüş olması, eserlerinin 1948-1965 arasında yasaklı oluşu 70 yıllık kamusallaşma süresini etkilemeliydi. Kültür Bakanlığı’ndan bu konuda destek göremedik. Yıllarca eserlerinin yayımlanmadığı ülkemizin bugün Sabahattin Ali’ye gösterdiği bu merak eserlerinin çok satmasıyla ilgili. Bu merakın bir kısmını ölümünün araştırılmasına ya da mezarının bulunmasına gösterebilseydik burası daha güzel bir ülke olurdu.”

Filed Under: 9 Soruda

SON HABERLER

Grev haktır…

Hayatımızda hiçbir şey değiştirmeyen eylemin, eylem niteliği ve eylemciye yararı yok…

Corona virüsü varyantlarına karşı büyük yarış

Aşılamada eşitlik gözetilmezse ve geç kalınırsa farklı varyantların neden olduğu pandemiler eş zamanlı yaşanmaya başlanabilir…

Bu yazıyı yazmak zorunda kaldığım için çok üzgünüm

Hem Erdoğan’ın ve onun siyaset anlayışının ülkede yarattığı tahribattan şikayet edip hem de bu siyaset anlayışının asıl kurucu lideri, Erdoğan’ın da hocası olan Erbakan’a övgüler düzmek bana göre hem samimiyet sorunu taşıyor hem de ülkedeki asıl sorunun görülmesini engelliyor.

Türkiye’nin yeni anayasa ihtiyacı

Yeni anayasa, devletçi, vesayetçi, otoriter ve yasakçı zihniyeti terk etmelidir.

Doğalgaza yüzde bir zam

Doğalgazda mart ayında geçerli olacak fiyat tarifelerinde konut, ticarethane, sanayi ve elektrik üretim santralleri abone gruplarında yüzde bir zam yapıldı.

9 Soruda kenevir meselesi: Erdoğan’ın memleketinde de ekiliyor
9 Soruda El Chapo Davası: Kendisi içeride, karteli iş başında

DİKEN’İ TAKİP EDİN

Osman Kavala 1217 gündür tutuklu

AGORA

Grev haktır…

Murat Sevinç

Bu yazıyı yazmak zorunda kaldığım için çok üzgünüm

Levent Gültekin

Bankacılık-KOBİ ilişkisi: Hüzünlü bir aşk hikayesi

Mehmet Aksel

GÜNÜN 11’İ

Güven Gürkan Öztan: İçi boş uzlaşmadan daha beteri uzlaşma görüntüsünün dışında siyaset üretememektir

Didem Özel Tümer: Milli Görüş gömleğinin yeniden AK Parti için terzi tahtasına konduğundan bahsedildi

Erk Acarer: AKP’yi yenmek için yola çıkan siyasetin de küme düştüğünü yansıtan tarihi bir kare

Abdulkadir Selvi: Adalet Bakanı Gül’le insan hakları eylem planını konuştuk

Ali Ece: Fenerbahçe’de teknik direktörlük tartışması şimdilik buzdolabına kalktı

Yusuf Karataş: Emekçilerde yeniden beklenti yaratmak için bu hamleleri yapıyor

Melih Altınok: Normalleşiyoruz derken bir nesli kaybetmeyelim

Murat Muratoğlu: Reform yaptık diye millete yutturmaya çalışacaklar

Enver Aysever: Bağımsız işçi sendikaları CHP belediyelerinde yaşam şansı buluyor, bu övünç sayılmalıdır

Alaattin Aktaş: Bu verileri dünya alem bilmiyor olabilir mi!

Çiğdem Toker: Grev, ‘AKP’nin ekmeğine yağ sürmek’ midir?

Leyla Emadi’nin kişisel sergisi: Gel-Git

Elektronik dans müziği ikilisi Daft Punk dağıldı

‘Afrika dahil’

Sanat yayınlarını aynı çatı altında buluşturan border_less ARTBOOK DAYS üçüncü edisyona hazırlanıyor

74. Cannes Film Festivali pandemi nedeniyle ertelendi

Adıyaman’da 70 milyon yıllık Gastropod fosili bulundu

Atalarınızı ‘canlandıran’ uygulama: Deep Nostalgia

Yeni normalin hibrit iş kıyafetleri: Kamerada görünen yer gömlek, altı pijama

Kadınlardan Feminist Gece Yürüyüşü için kısa film: Caddeler, sokaklar, meydanlar bizim demek için buluşuyoruz

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • AGORA
  • SANAT
  • GÜNÜN ESERİ
  • AGORA
  • DİKEN’E TAKILANLAR
  • BİRİNCİ SAYFALAR
  • GÜNÜN 11’i
  • AKŞAM POSTASI
  • BU GAZETE…
  • DİKEN 5 YAŞINDA
  • KÜNYE
  • İLETİŞİM
  • Email
  • Facebook
  • Google+
  • Pinterest
  • RSS
  • Twitter
  • Vimeo
  • YouTube

"Genç gazeteci arkadaşlarıma! Bu meslek yorucu bir meslektir. Ama, insan büyük bir zevkle çalışır. Kalemine daima efendi kal, uşak olmamaya gayret et. Mecbur kalırsan kır, sakın satma." Sedat Simavi