ECE DENİZ
ecedeniz@diken.com.tr
Bugün ‘8 Mart Dünya Kadınlar Günü’. Birçok kurum, kuruluş ve kişi eşitlik mesajları verirken Türkiye kadın işgücünden yeterince yararlanamıyor. Cinsiyetçi politikalar ve kadına yüklenen ev içi sorumluluklar gibi birçok unsur kadını iş hayatından ve karar alıcı konumlardan hem uzaklaştırıyor hem fakirleştiriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), Ocak 2025 verilerine göre işsizlik oranı erkeklerde yüzde 6,5’ken kadınlarda yüzde 12,1. Kadınlarda işsizlik erkeklerin iki katı.
Bunlarla beraber işgücüne katılma oranı erkekler için yüzde 71’ken kadınlarınsa yüzde 36,7. Kısaca her 10 kadından yedisi işgücüne katılamıyor.
İstihdam oranı 2025’in ilk ayında erkeklerde yüzde 66,4 kadınlardaysa yüzde 32,3 olarak kaydedildi. Söz konusu verilere göre hem kadının hem erkeğin istihdamında gerileme var.
Aynı şekilde TÜİK 2023 verilerine göre bir kadının ortalama eğitim hayatında kalma süresi 8,6 yılken bu süre erkekler için 10,1 yıl.
TÜİK’in aktardığına göre tüm eğitim düzeylerinde cinsiyetler arası kazanç farkı erkek lehine.
Diken’in derlediği TÜİK rakamlarına göre kadın-erkek eşitsizliği tablosu şöyle:
- En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 yaş ve üstü kadınların oranı yüzde 87,8’yken bu oran aynı yaştaki erkeklerde yüzde 96,8.
- Yükseköğretim mezunu 25 yaş ve üstü kadınların oranı yüzde 22,7’yken erkeklerde bu oran yüzde 26,2.
- Üniversite mezunu kadınların istihdama katılım oranıysa yüzde 68,9. Kısaca lisans mezunu her 10 kadından üçü çalışmıyor (ya da çalışamıyor).
- Üç yaştan küçük bir çocuğu olan 25-49 yaşındaki kadınların istihdam oranı yüzde 27,1.
- Kadınların istihdamda yarı zamanlı çalışma oranı yüzde 16,1.
- Kadın büyükelçi oranı yüzde 26,9, kadın milletvekili oranı yüzde 19,9, kadın profesör oranıysa yüzde 34,6 oldu.
- Üst ve orta düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranıysa yüzde 20,6. Buna göre kadınlar karar alma süreçlerinde erkeklerin gerisinde bırakılıyor.
- Annesi yükseköğretim mezunu kişilerin yüzde 84,6’sı yükseköğretimi bitirdi.
Eğitim seviyelerine göre kadınların işgücüne katılma oranı şöyle:
- Okuryazar olmayan kadınlar yüzde 13,8
- İlkokul veya ortaokul mezunu kadınlar yüzde 26,8
- Lise mezunu kadınlar yüzde 37,4
- Mesleki veya teknik lise mezunu kadınlar yüzde 45,0
Diğer veriler şöyle:
- 2023 itibariyle kadınlarda okuma yazma bilenlerin oranı yüzde 96’yken bu oran erkeklerde yüzde 99,2.
- 16-17 yaş grubundaki 9 bin 354 kız çocuğu evlendirildi. Yaklaşık 8 bin kız çocuğu 20-29 yaş grubundaki erkeklerle evlendirildi. 577 kız çocuğu 30 yaşından büyük bir erkekle evlenmek zorunda kaldı.
- Kadınlarda ortalama evlilik yaşı 25,8’e yükseldi.
- 2024’te toplam 394 kadın cinayeti işlendi, bu cinayetlerden 259’u şüpheli. Kadınların 280’i baba, oğul, evli oldukları erkek veya bir akraba tarafından öldürüldü.
- Türkiye düşük kürtaj oranıyla dünyada sondan dördüncü.