Türkiye’deki Suriyeli çocuk işçilerin peşine düşen İngiliz gazetesi The Guardian, Gaziantep, Kilis ve Antakya’da çok sayıda çocuk işçi çalıştırıldığı sonucuna vardı. Gazetenin görüştüğü çocuklardan bazıları 40 TL için haftanın yedi günü, 14 saat çalıştırılıyor.
The Guardian muhabiri Constanze Letsch, bazılarının isimlerini değiştirerek görüştüğü çocuklar hakkında şu bilgileri verdi:
‘Ben okula gitmeyi tercih ederdim’
Temsili fotoğraflar Reuters’dan alınmıştır.
* Antakya’da bir fırında çalışan 7 yaşındaki Halepli Hamza. Beş kişilik ailesine bakmak için haftanın altı günü, neredeyse 12 saat çalışıyor. Babası yaralı olduğu için çalışamıyor, annesi dilencilik yapıyor. Üç kardeşi var. Hamza, ”Ben okula gitmek istiyorum, okulu seviyorum. Ama annem göndermiyor, yemek için paraya ihtiyacımız olduğunu söylüyor. Babam yaralı ve burada iş bulamıyor. Türkiye’de hayat pahalı’‘ dedi.
Altı aydır aynı fırında
* Antakya’daki aynı fırında çalışan, Suriye’nin Hama kentinden 12 ve 13 yaşlarındaki iki kardeş. 12 yaşındaki Nasır, Türkiye’ye altı ay önce geldiklerinden beri fırında çalıştıklarını anlatıp, ”Ama ben okula gitmeyi tercih ederdim” diyor. Kardeşler, 23 aile üyesiyle birlikte aylık kirası 750 TL olan iki odalı bir evde yaşıyor. Nasır, ”Aile gelirine katkıda bulunmamız gerek” diye konuşuyor.
Dükkan sahibi memnun…
* Kilis’teki bir ayakkabıcıda çalışan 12 yaşındaki Halepli Samir. İki yıl önce Türkiye’ye birlikte kaçtıkları altı kardeşi, anne-babası ve teyzesiyle, küçük bir dairede yaşıyor. İki yıldır okula gitmemiş; ilk bir yıl bir kasap dükkanında çalışmış. Martta girdiği ayakkabıcıda haftanın yedi günü, sabah 8’den hava kararana kadar çalışıyor; haftada 35 TL kazanıyor. Dükkanın 29 yıllık sahibi The Guardian’a, Samir’in azimli bir işçi olduğunu ve ‘Suriyelilerin gelmesinden bu yana işlerinin patladığını‘ anlatıyor.
Kız çocukları da ‘çalışıyor’
* Kilis’te bir giysi dükkanında çalışan 12 yaşındaki Azazlı Ayşe ve 13 yaşındaki Halepli Hatice. İki kız çocuğu da iki buçuk yıldır Türkiye’de. Hatice haftanın altı günü çalışıyor; ayda 200 TL kazanıyor. Türkiye’de gönderildiği okulu beğenmediği için artık gitmediğini söylüyor. Hatice’nin bir dükkanda çalışan dokuz yaşındaki erkek kardeşi dahil, üç kardeşi birden okula gitmiyor ve çalışıyor.
Günde 12 TL’ye bisküvi satıyorlar
* Kilis’te bisküvi satan 8 yaşındaki Mahmud ve 12 yaşındaki Rıdvan. İki kardeş günde 12 TL kazanıyor. Babaları Halep’te öldürülmüş. Rıdvan’ın ayakları, dar gelen sandaletleri nedeniyle nasır içinde. ”Suriye’de en sevdiğim ders matematikti. Büyüdüğümde çocuk doktoru olmak istiyorum” diyor. Anne Muntaha ise altı çocuğunun birden Suriye’de okula gittiğini, şimdi 200 TL’lik kira ödemek zorunda olduklarını anlatıyor.
10 yaşında, üç ayda bir gün izin yapmış
* Gaziantep’te bir Suriye restoranında çalışan 10 yaşındaki Ahmet. Sekiz kardeşin en büyüğü. Ailesi, yaşadıkları Türkmen köyünden altı ay önce, bir IŞİD saldırısı nedeniyle kaçmış. 40 TL için, haftada yedi gün 14 saate yakın çalışıyor. Son üç ayda sadece bir gün tatil yapmış, onda da yakındaki bir parkta kuzenleriyle futbol oynamış. Okula gitmeyi özlediğini söylüyor, ”Yeniden öğrenmek istiyorum. Beşar Esad’ı, IŞİD’i veya Özgür Suriye Ordusu’nu istemiyorum. Barış istiyorum, kendi Suriye’mi istiyorum” diyor.
Her 10 Suriyeli çocuktan biri çalışıyor
Birleşmiş Milletler verilerine göre, Türkiye’deki yaklaşık bir milyon Suriyelinin yarısı çocuk. Kamplarda kalan çocukların yüzde 60’ından fazlası okula gitse de, kamp dışında yaşayanların yüzde 73’ü okula gitmiyor. UNICEF’e göre, Türkiye’de her 10 Suriyeli çocuktan biri çalışıyor.