TBMM’den geçen ‘torba yasa’ tasarısı, güvenlik soruşturmasına takılan hekimlerin kamu hastanelerinde görev almasını engelleyen maddeyle gündemi meşgul etse de sağlık alanında çok sayıda yeni düzenlemeyi de beraberinde getiriyor.
Fotoğraf: Reuters
Yasanın TBMM genel kurulundan geçen ve cumhurbaşkanının onayına sunulan son halinde dikkat çeken maddeler şöyle:
KHK’lı hekimlerin nihai durumu ne oldu, tartışma neydi?
Güvenlik soruşturması olumsuz geldiği için (haklarında mahkeme kararı olmasa da) kamudan ihraç edilen hekimler, SGK ile anlaşması olsun/olmasın tüm özel sağlık kurumlarında çalışabilecek ve hazırladıkları raporlar geçerli olacak. Kamuya aynı nedenle atanmayan yeni mezun doktorlardan zorunlu hizmetini yapmayanlar, özel sektörde dahi çalışabilmek için 450 gün beklemek zorunda kalacak (Yasanın Meclis sürecindeki tartışmalarında bu durdumdaki hekimlerin önce özel sektörde çalışmalarının önünün tamamen açılması düşünülmüş, daha sonra AKP tarafından verilen önergeyle SGK ile anlaşmalı kurumlarda çalışmaları için 450 gün öne bekleme süresi konmuş, genel kurul aşamasında ise 450 gün bekleme süresi hekimlerin belli bir tarifeye göre -pratisyenler için 75 bin, uzmanlar için 125 bin- tazminat ödemesi koşuluyla kaldırılmış, sonrasında bu maddeden de geri adım atılmıştı).
Meslek örgütlerinin yetkileri kısıtlanıyor?
Meslek örgütleri Türk Tabipleri Birliği (TTB), Türk Eczacılar Birliği (TEB) ve Diş Hekimleri Birliği’nin (DHB) bazı yetkileri daraltıldı. Birden fazla kurumda çalışacak hekim veya diş hekiminin TTB ve DHB’den izin alma zorunluluğu kaldırıldı.
Eczacıların yetkisi cumhurbaşkanına da verildi
Türkiye’de ruhsatı olmayan veya piyasayada bulunmayan ilaçların sadece TEB’e verilen ithal yetkisi SGK ve Sağlık Bakanlığı’nca uygun görülecek kamu kurum/kuruluşlarına da verilebilecek. Böylece hastaneler yurt dışından bağımsız olarak ilaç getirtip hastalara verecek. Cumhurbaşkanının da bu şekilde ilaç teminini devam ettirme yetkisi olacak.
Embriyo ticaretine cezai yaptırım
Yasadışı embriyo ve üreme hücresi bağışlayan, aşılayan, bulunduran, kullanan, saklayan ve nakledenler, bunların alım ve satımını yapanlar, alım ve satımına aracılık edenler hakkında fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç teşkil etmediği takdirde üç yıldan beş yıla kadar hapis ve bin günden 2 bin güne kadar adli para cezası uygulanacak.
Tüp bebekte evilik koşulu; taşıyıcı annelik yasak
Tüp bebek uygulaması sadece ‘evli eşler’ arasında gerçekleştirilecek. Eşlerden biri veya her ikisinden alınan üreme hücreleri ve bu hücrelerden elde edilen embriyonun, başka kişilere uygulanması yoluyla çocuk sahibi olmak, başka bir deyişle taşıyıcı annelik yapmak ise yasak olacak.
Akrabadan ‘organ nakli’ genişliyor
Canlıdan organ nakli, alıcının en az iki yıldan beri evli olduğu eşi ve dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından yapılabilecek. Organ nakli gereken hastalığın evlilikten sonra teşhis edildiği durumlarda, eşlerin en az iki yıllık evli olması koşulu aranmayacak. Organ nakli hizmeti sunan hastanelerin bulunduğu her ilde organ nakli değerlendirme etik komisyonu kurulacak.
Hekime şiddete karşı jet soruşturma
Sağlık kuruluşlarında görev yapan personele karşı görevi nedeniyle kasten işlenen suçlardan şüpheli olanlar, kolluk görevlilerince yakalandıktan sonra doğrudan başsavcılıklara sevk edilecek. Bu suçların soruşturmasında kolluk tarafından müşteki, mağdur veya tanık sağlık personelinin ifadesi işyerinde alınacak.
Sigara yasağı sosyal medyaya ve kampüse yayılıyor
Televizyon programları, film, diziler, müzik klipleri, reklam, tanıtım, sinema filmleri, internet, sosyal medya ve benzeri ortamlarda tütün ürünleri kullanılamayacak, görüntülerine yer verilemeyecek. Sağlık, eğitim, öğretim ve spor hizmeti verilen yerler ve üniversite yerleşkelerinde de tütün ürünü satılamayacak.
Sigara paketinde logo değil, ince puntolu marka olacak
Sigara ve tütün ürünlerinin paketlerine, zararlarına ilişkin konulan yazıların puntoları büyütülecek. Bütün tütün ürünlerinin üzerindeki yazı ve şekiller aynı olacak. Sigara paketlerinin üzerinde markanın logosu olmayacak. Marka paketin sadece bir yüzeyine ve bu yüzeyin yüzde 5’ini aşmayacak şekilde yazılacak. Yasaklara uymayanlar 5 bin liradan 20 bin liraya kadar idari para cezasıyla cezalandırılacak.