Türkiye’de seçimlere bir yıl kalmasıyla birlikte sosyal medya başta olmak üzere Suriyeli sığınmacı karşıtı kampanyalar hız kazanırken, Suriyelilerin Türkiye’deki sivil toplum örgütü temsilcilerinden Mehdi Davut, daha önce sığınmacılara bir şey dendiğinde seslerinin çıkmadığını ama artık sığınmacıların suç karışma oranının da yükseldiğini söyledi: “Birileri ‘İşte bunlar gitmeli’ diyorsa… birileri de sığınmacılara ‘Size çok yanlışlar yapılıyor’ diyor.”
Gelecek yıl düzenlenecek genel seçimlerin en önemli gündem konusu ekonomideki sorunlar olurken, Türkiye’nin göçmen politikası da iktidar ve muhalefetin yeni stratejiler sunması gereken alanlardan biri olacak.
Suriye’deki iç savaştan kaçarak Türkiye’ye gelen ve geçen 10 yılda 3,8 milyonu bulan Suriyelileri temsil eden çok sayıdaki sivil toplum örgütünün koordinatörü Dr. Mehdi Davut, Reuters ajansına konuştu.
Davut, son aylarda Suriyeli sığınmacılara yönelik baskıların ardından sığınmacıların suça karışma oranında artış olduğunu söyleyerek, “Sadece sanal bir tane Suriyeli ve sanal bir tane Türk oluşturuldu medyada. Bu sanal Suriyelinin içinde tüm kötülükler var ve sanal Türk de bu nefreti besleyen bir şahıs olarak oluşturuldu” dedi.
Türkiye genelinde Suriyeli sığınmacılarla ilgili 42 tane sivil toplum kuruluşunun (STK) genel koordinatörlüğünü yürüten ve Suriye Nur Derneği başkanı olan Davut Türkiye’ye 2002’de geldi. Tıp fakültesini Türkiye’de bitirdi. Türkiye’de iki çocuğu ve Türk eşiyle beraber yaşıyor. Doktorluğun yanı sıra Davut’un aynı zamanda sorumlu olduğu STK’lar Suriye içinde de çalışma yürütüyor.
Daha önce sığınmacılara bir şey dendiğinde seslerinin çıkmadığını ama artık sığınmacıların suç karışma oranının da yükseldiğini belirten Davut, “İşte nasıl bir taraf Türkleri galeyana getiriyorsa birileri de sığınmacıları galeyana getiriyor. Yani birileri ‘İşte bunlar gitmeli’ diyorsa… birileri de sığınmacılara ‘Size çok yanlışlar yapılıyor’ diyor” dedi.
Politika savaşından uzaklaştırmaya çalışıyoruz
“Bizler (Suriyeli temsilci örgütleri olarak) iki tarafı bir şekilde kontrol altına alarak sığınmacıları bu politika savaşından uzaklaştırarak daha sakin bir ortam bulmaya çalışıyoruz” diyen Davut, Türkiye’ye gelen sığınmacıların ‘keyiflerinden’ gelmediğini vurgulayarak şunları söyledi: “Yıllardır Esad rejimi, Rusya ile beraber sivillerin evlerini bombalıyor… Bunun gibi binlerce katliamlar yapılıyor. Şu an 17 bin kadın, 6 bine yakın çocuk gözaltında. Ortam bu kadar tedirginken ve bu kadar zalim bir rejim tarafından yönetilirken insanların geri dönmesi, gönüllü geri dönmesi söz konusu değil bence.”
Suriye’de iç savaşının başladığı 2011’den itibaren savaştan kaçan Suriyeliler sığınmacı olarak Türkiye’ye gelmeye başladı. Binlerle başlayan sığınmacı girişi, birkaç yıl içinde milyonu geçerken Türkiye dünyanın en fazla göçmen ve sığınmacıya ev sahibi ülkesi haline geldi.
Suriye’nin yanı sıra, Suriye’den Afganistan’a kadar uzanan bir coğrafyadan Türkiye’ye gelen göçmenlerin sayısının yüksekliği geçen yıllarda kamuoyunda tepkilere yol açmış olsa da seçimlere bir yıl kala tekrar siyasetin gündemine geldi.
Mülteciler Derneği verilerine göre, Türkiye’de kayıt altına alınmış geçici koruma statüsündeki Suriyeli sayısı 26 Mayıs itibariyle bir önceki aya göre 1267 kişi artarak toplam 3 milyon 763 bin 652 kişi oldu.
Suriyeli sayısı yıl başından bu yanaysa 26 bin 283 kişi arttı. Mülteci Derneği’nin Göç İdaresi Başkanlığı verilerine dayanan açıklamasına göre, aynı tarihte İstanbul’da 544 bin 296, Gaziantep’te 463 bin 387, Hatay’da 430 bin 639 Suriyeli göçmen bulunuyor. İzmir’de 149 bin 889, Ankara’daysa 100 bin 433 Suriyeli göçmen bulunuyor.
‘Proje haline geldi’
Davut, Türkiye’de muhalefet partilerinin, konuyu bir proje haline getirdiğini ve ülkedeki ekonomik ve sosyal sorunlardan sığınmacıların sorumlu olduğu havasını yarattıklarını söyledi.
Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ, geçen ay konuyu kamuoyunun gündemine taşıyarak Suriyelilerin ülkelerine dönmeleri gerektiğini söylemiş, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da “Suriyeliler bizim akrabalarımız ama onlar doğdukları topraklarda mutlu olurlar. Dolayısıyla Suriyeli kardeşlerimizi, huzur içinde kendi ülkelerine göndereceğiz” demişti.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, muhalefetin Suriyeli göçmenlere dönük açıklamalarının ardından Türkiye’nin kapılarının mültecilere her zaman açık olduğunu ifade etmiş ve “Onları katillerin kucağına atmayacağız” demişti. Erdoğan, son aylardaki tartışmaların, 1 milyon Suriyelinin ülkelerine dönmeleri için ilk olarak 2015’te dile getirilen ‘briket ev’ projesinin hızlandırılacağını belirtti.
‘Aslında problem yok’
Sosyal medyada bu kadar gerilim olmasına rağmen durumun o kadar karamsar olmadığını belirten Davut, “(Fatih) sokakları gezin. Suriyeli tüccar ve Türk tüccar yan yana yaşıyor. Aslında ikisinin bir problemi yok. Ama kafalarda sanal bir şahıs oluşturulmuş. O ortamı geriyor” diye konuştu.
‘Hala dönme ümitleri var’
Sığınmacıların hiçbir zaman politik malzeme olmaması gerektiğini kaydeden Davut, “(Suriye) Yaşanacak bir duruma geldiği zaman zaten dönecekler. Şu anki sığınmacılardan otuz yaş üstü olanların yüzde 60-70’i Türkçe bilmiyorlar ve öğrenmiyorlar. Niye? Çünkü hâlâ dönme ümitleri var” diye konuştu.