Sosyolog Doç. Dr. Vehbi Bayhan’ın, 15 bin 496 üniversite öğrencisi ile yaptığı araştırma, sosyal medyanın gençlerde ‘narsist kişilik eğilimi’ni artırdığını ortaya koydu.
AlJazeera Turk’ten İrfan Bozan’a konuşan Doç. Dr. Vehbi Bayhan, sosyal medyayı daha çok kullanan gençlerde, sosyal medyayı az kullananlara göre narsisizm eğilimin artırdığını gösteren araştırmasına ilişkin, “Sosyal medya, kendilerini teşhir ettikleri ve aynı zamanda başkalarını röntgenledikleri bir mecraya dönüştü. Y veya milenyum kuşağı gençleri ‘Ben nesli’ olarak tanımlanıyor. ‘Ben nesli’, hem bireyci ve özgürlüğüne düşkün, hem de ailesine bağlı. Araştırma bulgularına göre, özellikle Facebook ve Twitter kullanan örneklerin narsistik kişilik özellikleri, sosyal medyayı kullanmayanlara göre fazla” dedi.
‘Bireysel narsist, toplumsal narsist olmaya hazır bir kişiliktir’
Narsisizmin ileri aşamasının ‘biz ve öteki’ ayrımını derinleştirerek ırkçılığa yol açtığını belirten Bayhan, “‘Benim milletim ileri, benim milletim güzel, başka ülkeler önemli değil’ demeye başladığınız zaman, yani ‘etnosentrizm’ ırkçılığa varıyor. Donald Trump’ın iktidara gelişine bakın, Müslümanları ötekileştirdi, Meksikalıları ötekileştirdi ve kazandı. Burası hassas bir çizgi. Burada siyasilerin söylemleri çok önemli. Biz ve ötekiler onların söylemlerine göre inşa ediliyor. Bireysel narsizm toplumsal narsizme ulaştığı zaman sorunlar çıkıyor. Bireysel narsist, toplumsal narsist olmaya hazır bir kişiliktir.”
‘Sosyal medya yaratıcılığı öldürüyor’
Sosyal medyanın biçimde kullanılmasıyla ortayan çıkan ‘gelişmeleri kaçırmama korkusu’ ve sürekli başkalarının ürettiklerini izleme durumunun yaratıcılığı öldürdüğünü savundu: “Facebook’ta kendilerinin ne kadar takipçisi olduğu ve kendi sayfalarında paylaştıklarına ne kadar ‘like’ (beğeni) aldıkları çerçevesinde ‘narsisist’ kimliklerini tatmin ederler. Herkes Instagram, Youtube, Twitter ve Facebook’ta microcelebrity (küçük şöhret) olmayı hedefliyor. İnternet bağımlılığı, sosyal medyadaki paylaşımları beğenme, cep telefonunun titreşimini, e-posta ve mesajların sürekli kontrolü sendromu sonucunda gençlerde yaratıcılık ve empati düzeyleri de düşüyor.”
‘Sanal gettolar oluşuyor’
Araştırması neticesinde elde ettiği sonuçlara göre sosyal medyanın kullanıcılarda empati düzeyini düşürdüğünü ve kutuplaşma yarattığını belirten Bayhan, “Herkes kendi sanal gettosunda internet üzerinden kılıçlarını kullanıyor. Yüz yüze ilişkilerde birbirlerine söyleyemeyecekleri sözleri sanal alemde fütursuzca kullanıyorlar” ifadelerini kullandı.