ALTAN SANCAR
altansancar@diken.com.tr
@altansancarr
CHP’de seçim yenilgisinin ardından başlayan ‘değişim ve yenilenme’ tartışmaları devam ediyor. Kurultay sürecine hazırlanan CHP’de mahalle delegelerinin seçimleri sürerken üç büyük kent dışında kalan Anadolu kentlerinde farklı dengeler ortaya çıkıyor. Diken, Anadolu’nun farklı kentlerindeki CHP’lilerle görüşerek kurultay sürecini ve değişim tartışmalarını okurlarıyla buluşturuyor.
Gezinin ikinci durağı Manisa.
Kurultaya 20 seçilmiş ve üç doğal olmak üzere 23 delege gönderecek kentte, ağırlıklı olarak ‘değişim’ söylemi öne çıkıyor, ancak bu söylemde aktörler değişkenlik gösteriyor. Öte yandan ‘değişim’ söylemi sahiplerinden bazıları karşıtlık üzerinden farklı noktalara gitme ihtimalini gösteriyor.
Özgür Özel ve eski il başkanı Semih Balaban öne çıkıyor
Kentte delegeler açısından öne çıkan isimler arasında CHP Grup Başkanı Özgür Özel ve eski il başkanı Semih Balaban geliyor. Ancak bu isimlere ek olarak belediye başkanları ve milletvekilleri de burada aktör olarak görülüyor.
Kenti Meclis’te üç CHP’li bir İYİ Partili, bir MHP’li, dört AKP’li ve bir DEVA Partili isim temsil ediliyor. DEVA Partili isim CHP listelerinden seçime katılarak Meclis’e girdi. Kentte Akhisar, Saruhanlı, Turgutlu ve Alaşehir belediyeleri CHP yönetiminde bulunuyor. Kılıçdaroğlu seçimlerde Akhisar, Gölmarmara, Salihli, Sarıgöl, Saruhanlı, Şehzadeler, Yunusemre ilçelerinde ilk turda yarışı önde kapattı.
CHP’nin Manisa’daki durumu
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ilk turda kentte yüzde 46,18 oy alırken, ikinci turda oyunu yüzde 49,8’e yükseltti. Kentti MHP’li belediye başkanı Cengiz Ergün yönetiyor. Yerel seçimlerde CHP’nin İYİ Parti lehine yarıştan çekilmiş ve Orkun Şıktaşlı İYİ Parti adına yarışmıştı. HDP’nin İYİ Partili adayların yarıştığı yerlerde aday çıkarma kararı olduğu için Manisa’da Naci Sönmez HDP çatısı altında yarıştı.
Kentte 2014 yılında CHP’li belediye bulunmazken, 2019’da ittifakla dört belediye kazanıldı. Eğer HDP aday çıkarmamış olsaydı kentin en kalabalık nüfusa sahip iki ilçesi olan Yunusemre ve Şehzadeler İYİ Parti tarafından kazanılacak durumdaydı.
Adı konulmamış bir heyecan
Manisa’da CHP örgütü içinde ağırlıklı olarak eski il başkanı Semih Balaban ve CHP Grup Başkanı Özgür Özel’e yakınlığı olan isimlerin etkisi hissediliyor. Kentte Özel’e yakın olan isimlerde adı konulmamış bir heyecan yaşanıyor. Özel’in kurultaydaki olası adaylığı kendisine yakın isimler kadar muhalifleri arasında da yakından takip ediliyor. Özel’e muhalif isimlerin başındaysa CHP’nin eski il başkanı Semih Balaban geliyor.
Partililerden eleştiriler
Balaban, 2023 seçimlerinde CHP’nin dördüncü sıra milletvekili adayı olacaktı. Ancak dördüncü sıraya ittifak kontenjanından DEVA Partili Selma Aliye Kavaf getirilince Balaban beşinci sıraya geriledi ve vekil seçilemedi. Özel’e yakın isimlere göre Balaban bu durumdan Özel’i sorumlu tutuyor ve kentteki duruşunu Özel’in karşıtlığı üzerine kuruyor. Ancak Balaban’a yakın isimlerse Özel’i kendi partilisine yeteri kadar sahip çıkmamakla eleştiriyor. Kentin genelinde ittifak adayının Manisalı olmaması da dahil olmak üzere kente ‘aday dayatıldığı’ ve ‘örgütü ikiye böldüğü’ gerekçesiyle eleştiriler yoğunlaşıyor. Kavaf’ın seçim sonrası kentte ziyaretler yapmaması da ciddi bir diğer eleştiri konusu. Öte yandan kentte CHP’li kadın vekil olmaması da partili kadınlar açısından rahatsız edici görülüyor.
Delege yapısı
Balaban’ın en yüksek delege sayısına sahip iki merkez ilçe olan Şehzadeler ve Yunusemre’de delege yapısına hakim. Balaban’ın kentteki delege yapısına hakim olması kurduğu CHP örgütü ağına bağlanıyor. Üyelerin çok ciddi bölümüne ulaşacak bilgilere Balaban ve ekibi hakimken, diğer ekipler bu bilgilere kısıtlı olanaklarla erişebiliyor. Öyle ki 20 bine yakın üyesi olan CHP’nin bazı üyeleri için ‘yalnızca delege seçimlerinde oy kullanmaları için üye yapılanlar’ ifadesi sıklıkla kullanılıyor. Balaban’ın tüzük kurultayı talebiyle ön seçimi de istemesinin arkasında delege ve üyeye olan hakimiyeti olduğu sıklıkla dile getiriliyor.
Kentteki önemli bir diğer aktör Özgür Özel. Özel partinin grup başkanı olması ve genel siyasette sık sık yer alması nedeniyle CHP tabanında beğeniliyor. Özel’in genel başkanlığa yönelik çıkışı kentte heyecan yaratmış. Özel’i destekleyen isimler, CHP’nin başında Manisalı bir ismin olmasının kentte mutlulukla karşılanacağını dile getiriyor. Özel’in değişimden yana olması kentte kendisine ilgiyle bakan isimler arasında da değişimi ön plana çıkarıyor. Balaban’ın da ‘değişim’ yanlısı olduğu bilinse de Özel’in durumuna göre pozisyon belirleme ihtimali gözden kaçırılmıyor. Ancak günün sonunda delegenin Özel’in olası adaylığında tam destek verebileceği, bir başka ismi desteklemesi halindeyse Balaban’ın etkisi ile birkaç fire ile destek vereceği düşünülüyor.
Kentte CHP’nin 2023 genel seçiminde aldığı oy sayısı ve il başkanını belirleyecek delege dağılımı şöyle:
AHMETLİ | 3 bin 220 | 7 |
AKHİSAR | 45 bin 412 | 94 |
ALAŞEHİR | 20 bin 647 | 43 |
DEMİRCİ | 4 bin 111 | 9 |
GÖLMARMARA | 2 bin 885 | 6 |
GÖRDES | 3 bin 941 | 8 |
KIRKAĞAÇ | 5 bin 114 | 11 |
KÖPRÜBAŞI | 2 bin 211 | 5 |
KULA | 7 bin 235 | 15 |
SALİHLİ | 41 bin 132 | 85 |
SARIGÖL | 9 bin 275 | 19 |
SARUHANLI | 12 bin 954 | 27 |
SELENDİ | 2 bin 882 | 6 |
SOMA | 20 bin 610 | 43 |
ŞEHZADELER | 30 bin 390 | 63 |
TURGUTLU | 27 bin 542 | 57 |
YUNUSEMRE | 49 bin 049 | 10 |
Manisa’da belediye başkanlarının olduğu bir ortamda delege seçimleri yapılıyor. Bu nedenle 2012’deki büyükşehir kanunundan sonra ilk defa yaşanacak bu durumun delege dengesine etkisi merak ediliyor. Ancak kentte bilinen bir gerçek şu ki Akhisar ve Turgutlu belediye başkanlarıyla partisinin ilçe başkanlarının arası ciddi derece açık. Bu nedenle bu iki ilçede delege ve ilçe başkanlığı için bir çekişme yaşanıyor.
İmamoğlu’na destek çıkabilir
Kentte Ekrem İmamoğlu’yla Kemal Kılıçdaroğlu arasında yaşanacak bir yarışta, İmamoğlu’na destek verileceği yorumları yapılıyor. Kurultay delegelerinin ‘birkaç fireyle’ İmamoğlu’na destek vereceği düşünülüyor. İmamoğlu’nun kente daha fazla gelmemiş olması eleştiri konusu yapılırken, yine de sempati duyulduğu gözleniyor. Kılıçdaroğlu’naysa seçim öncesi duyulan sempati kısmen de olsa yerini tepkiye bırakmış durumda. Bu tepkinin temelinde seçimlere dair umutların kırılması ve milletvekili adaylarının listesi hazırlanırken yerelin sözüne kulak kabartılmaması yer alıyor.
İzmir’e çok yakın olsa da kentin İzmir’den farkı sağ ideolojiye yakınlığıyla öne çıkması. Fakat kentteki çok sayıda CHP’li İzmir’de çalışıp, akşam saatlerinde kente geri dönüyor. Manisa’nın genelinde Kürt seçmen nüfusu küçümsenmeyecek düzeyde yer alıyor. Merkezde yaşayanların ciddi bir bölümü HDP seçmeniyken geriye kalanlar arasında AKP karşılık buluyor. Balkan göçmenleri nüfus açısından önemli bir yer tutuyor. Merkezde yaşayan yerlilerin nüfusu azken ilçelere gidildikçe Manisa yerlilerinin sayısı artıyor. CHP tartışmalarında sık sık gündeme gelen veya getirilen Alevilik konusu Manisa’daki CHP’lilerin gündeminde yer almıyor. Özellikle partili gençler ve delegeler bu konunun konuşulmasından her yönüyle büyük bir rahatsızlık duyuyor.
Seçim sürecinde kentteki parti yönetimine 2 milyon liralık yardım gönderildiği biliniyor. Örneğin Salihli ilçe yönetimine seçim sürecinde destek amaçlı 60 bin lira ayrılmış. Ancak bu yardımın yetersiz olması, merkezden yeteri kadar propaganda materyali gelmemesi nedeniyle çalışmaların aksadığı gizlenmiyor. Bugün bile ilçe örgütlerine gönderilen aylık desteğin bin 500 ile 3 bin lira arasında değiştiği ilçe yöneticileri tarafından açık biçimde dile getiriliyor. Çoğu ilçede CHP yöneticileri dahi aidat ödememek için toplantılara katılmıyor ve kentte aidat ödeyen partili sayısı giderek düşüyor. Bu durum delege seçimlerine de yansıyor ve delegelerin çoğunlukta yarısı seçimlere katılıyor. Bu katılımlarda da delegeyi daha fazla mobilize edenin etkili olduğu görülüyor.
Kentte değişim tartışmasına isim düzeyinin ötesinde bir yaklaşım öne çıkıyor. Parti genel merkezi yönetiminin kadro düzeyinde değişmesi, partinin ‘sosyal demokrat kimliğine geri dönmesi’, parti örgütleriyle genel merkez arasındaki ilişkinin güçlendirilmesi ve aktif çalışır hale getirilmesi düşünceleri öne çıkıyor. Seçim öncesi kurultayın ertelenmesinin il ve ilçe başkanlıklarının yıpranmasına yol açtığı yorumları sıklıkla yapılıyor.
Özetle Manisa’nın mevcut eğilimi değişimden yana olmakla birlikte, nasıl ve kiminle sorusu önemli bir yer tutuyor. Ayrıca yerel seçimler yaklaşırken parti meclisindeki dağılımın nasıl şekilleneceği tutumun netleşmesi açısından kritik noktada yer alıyor.