2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Programı’nda sosyal güvenlik alanında bu yıl içinde yapılacaklar ve atılacak adımlar arasında; doğuşta beklenen yaşam süresindeki artışa uyumlu olarak hem emeklilik kriterlerinin hem de emeklilik yaşının belirlenmesi için otomatik ayarlama mekanizmalarına ilişkin çalışma yapılacağına yer verilmişti. Buna ilave olarak emekli aylığı bağlama oranında yeniden düzenleme yapılacağı da Program’da yer almıştı.
Peki, nedir, emeklilik uygulamalarında otomatik ayarlama mekanizması? Avrupa ülkelerinin bazılarında uygulanan bir yöntem ve kimi ülkelerde bu sisteme 2005 yılında geçilmiş. Amaç, emekli aylığı hesaplamalarında nüfusta yaşanan değişiklikleri dikkate alarak, sürdürülebilirliği sağlamak. Bu kapsamda da emekli sayısının, çalışan sayısına oranındaki değişikliklere göre emekli maaşlarında ayarlamalara gidiliyor; oran arttıkça emekli aylıkları azalıyor. Buna da otomatik ayarlama mekanizması deniyor. Uygulanan ülkelerde, uygulamanın kısa vadeli olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak üzere aylıklarda meydana gelebilecek düşüşleri engellemek için bazı tedbirler de alınmış ve emekli aylıklarına yapılan artışlarla telafi edilmiş.
Görünen o ki, SGK, emeklilik sisteminde yaşanacak sorunlara karşılık şimdiden önlem alınması gerektiğini ve bunun için de otomatik ayarlama sistemine geçilmesine öneriyor. Hem SGK’nın önerisinden hem de Cumhurbaşkanlığı Programı’nda anlaşılıyor ki, emeklilikte yeni bir reform ufukta gözüküyor.