İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV), Avrupa Birliği desteğiyle yürüttüğü ‘Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı‘ kapsamında hibe desteği alan ‘Motorhane Kültür Ağı‘ projesiyle Merzifon yeni bir kültür odağı kazanıyor. Kentteki eski elektrik santrali Motorhane’nin kamusal bir kültür merkezine dönüşümü 22-24 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilen açılış etkinlikleriyle başladı.
Açılış programı ‘Yarınları Beslemek: Sinop’tan Merzifon’a Kültürel Birikim ve Ortak Hayal Gücü‘ temasıyla; Merzifon Belediye Başkanı Alp Kargı, Sinop Belediye Başkanı Metin Gürbüz ve Merzifon Kaymakamı Ahmet Karaaslan’ın katılımıyla yapıldı.
Üç gün süren program İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece’nin moderatörlüğünde düzenlenen ‘Kültür ile Gelişmek: Merzifon’un Kültür Politikaları Ekseninde Geleceği’ başlıklı forumla devam etti. Forumun ikinci gününde kültür yöneticisi Melih Görgün ve Sinop Üniversitesi’nden Alpay Tırıl moderatörlüğünde ‘Eve Dönüş Hikâyeleri’ ve Sinop Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Cenk Demir moderatörlüğünde ‘Kent ve Bellek‘ oturumları düzenlendi. Programın son günündeki etkinlikler; konser, film gösterimi ve sergi açılışıyla tamamlandı.
Proje kapsamında, 1930’larda enerji üretimi için kurulan, son dönemde ise uzun yıllar âtıl kalan Motorhane’nin, Merzifon’dan Orta Karadeniz’e yayılacak bir kültürel gelişimin odağı olması hedefleniyor. Merzifonlu sanatçılar, sanat toplulukları, sivil toplum aktörleri ve akademisyenlerden oluşan ‘Motorhane Kültür Ağı’ mekânın açılış etkinlikleriyle başlayan dönüşüm sürecini ve kültürel programlamasını yerel yönetimlerin işbirliğiyle yürütecek.
Motorhane Kültür Ağı
Motorhane Kültür Ağı projesi, Sinop Sürdürülebilir Kalkınma Derneği tarafından, Merzifon Belediyesi, Urban.koop Kent Çalışmaları Kooperatifi ve ÇEKÜL Vakfı ortaklığında hayata geçiriliyor. Merzifon’daki Motorhane’nin kentin kültür odaklı gelişimine enerji sağlayacak bir merkeze dönüşmesi hedefleniyor. Kentteki kültürel etkileşime alan açmak ve bu alanı, yerel yönetimler işbirliğiyle sürdürülebilir kılmak amaçlanıyor. Sosyal bir karşılaşma alanı olarak tasarlanan mekândaki kültürel programlar; yerel yönetim, özel sektör ve sivil toplumdan paydaşların bir araya geldiği katılımcı ve demokratik bir modelle oluşturulacak.
Projenin topluluk oluşturma hedefi kapsamında, kültür ağının çekirdeğini Merzifonlu kültür aktörleri oluşturuyor. Sanatçılar, akademisyenler, gençler, sivil toplum çalışanları, Merzifonlu iş insanları ve yerel yönetim temsilcilerinden oluşan topluluk, aynı zamanda Motorhane Kültür Ağı’nın planlama çalışmalarını yürütüyor.
Ortaklaşa’dan aldığı destek kapsamında bir kapasite geliştirme programı da yürüten Motorhane Kültür Ağı, topluluk odaklı kültür yönetimi konusunda, Türkiye’den farklı deneyimlerin karşılaştırıldığı ve Motorhane için yol haritasının çizildiği toplantılar gerçekleştirdi. Merzifon’da mevcut durum doğrultusunda kaynak geliştirme, yönetişim, sivil toplumda işbirliği modelleri ve kültürel planlama konuları ele alınarak Motorhane’nin temel ilke ve politika çerçevesi hazırlandı.
Açılış etkinlikleri
Motorhane Kültür Ağı projesi kapsamında 22-23-24 Mayıs 2025 tarihlerinde açılış etkinlikleri gerçekleştirildi. Motorhane’de düzenlenen etkinliklerde proje paydaşları, sanatçılar ve Merzifon halkı bir araya geldi.
Merzifon Belediye Başkanı Alp Kargı, Sinop Belediye Başkanı Metin Gürbüz ve Merzifon Kaymakamı Ahmet Karaaslan’ın katılımıyla yapılan açılış konuşmalarında, Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı’nın kültür-sanat alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları ve belediyeler arasındaki diyaloğu ve işbirliklerini geliştirmeye yönelik hedefinin olumlu sonuçlarına işaret edildi.
Alp Kargı, “Motorhane’nin dönüşüm süreci tamamlandığında sadece kentte ve bölgede değil, Türkiye’de öne çıkan bir kültür merkezi olacak. Bu dönüşümü; Merzifon Belediyesi, sivil toplum kurumları, akademi ve Merzifon halkıyla hep birlikte gerçekleştireceğiz” dedi.
Metin Gürbüz ise “Kültürel mirasımızı koruyarak gelecek kuşaklara aktarırken, Motorhane’nin ev sahipliği yapacağı sanatsal ve kültürel faaliyetlerle edineceği rol çok önemli” ifadesini kullandı.
Ahmet Karaaslan “Motorhane’de başlayan bu süreçle birlikte Merzifon’un tarih ve kültürün yaşadığı bir şehir olmasında katkı sağlayacak” dedi.
İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece şunları söyledi: “Kültür, toplumsal iyileşmenin, yerel kalkınmanın hatta demokratik katılımın da bir aracı. Yerelden yükselen sesler, kültür politikalarının en güçlü kaynaklarıdır. Motorhane’nin potansiyelinde olduğu gibi, bu tür yapılar sayesinde yalnızca kültürel etkinlikler gerçekleşmez aynı zamanda topluluklar güçlenir, nesiller arası aktarım sağlanır, birlikte yaşama kültürü yeniden inşa edilir.”
Üç gün süren programın ilk gününde Motorhane Kültür Ağı Projesi koordinatörü Alp Arısoy’un sunumunun ardından ‘Kültür ile Gelişmek: Merzifon’un Kültür Politikaları Ekseninde Geleceği’ başlıklı forumda, Sinop ve Merzifon odağında, küçük ve orta ölçekli Anadolu kentlerinde kültür odaklı gelişim yaklaşımları ve potansiyeli konuşuldu. İlk gün programı Seyfi Alkan’ın müzik dinletisiyle sona erdi.
Forumun ikinci günü Sinop ve Merzifon’dan kültür aktörlerinin, büyük şehirlerden ‘memlekete‘ geri dönerek kurdukları kültür girişimlerini anlattıkları ‘Eve Dönüş Hikâyeleri‘ ve Sinop ile Merzifon’dan kültürel üretim deneyimlerine odaklanan ‘Kent ve Bellek’ oturumlarına ev sahipliği yaptı. Günün sonunda ‘Motorhane Atölye’ programı çerçevesinde kolaj çalışması gerçekleştirildi, ‘Motorhane Sinema‘ programı kapsamında Tarzan Kemal: Bir Kentli Hikâyesi ve Unutuş: Ahmet Muhip Dıranas filmleri gösterildi.
Açılış etkinliklerinin son gününde, yönetmen Ercan Kesal’ın çevrimiçi katılımıyla, Nasipse Adayız filmi gösterildi. Açılış etkinlikleri, Motorhane’nin dinamik dönüşüm sürecine paralel olarak, Sinan Güngören’in tasarımını üstlendiği; Egemen Umut Şen, Mehmet Dede, Elif Kılıç, Sinan Güngören ve Yeşim Uzunöz’ün eserlerinin yer aldığı ‘Şimdiki Zaman‘ adlı sergisinin açılışıyla tamamlandı.
Motorhane’de neler olacak?
Motorhane, 2025 yaz ayları boyunca etkinlik programlarına ev sahipliği yapacak. Motorhane Kültür Ağı projesi kapsamında iki festival gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Bahçe ve ek binada yapılacak mekânsal düzenlemelerle ‘Forum‘, ‘Bahçe‘, ‘Dönüşüm‘, ‘Akustik’ gibi başlıklar altında açık hava sineması gösterimleri, konserler, atölye çalışmaları ve pazar yeri etkinlikleri planlanıyor. Amasya Üniversitesi ile imzalanması hedeflenen protokol, Motorhane’de uygulamalı dersler yapmak ve ders tasarlamak gibi ortak çalışmaları da kapsayacak.
Süreç nasıl gelişiyor?
Merzifon Belediye Elektrik Santrali’nde 1931’den itibaren üretilmeye başlanan elektrikle kentte ekonomik büyümenin yanı sıra sinema salonu ve matbaa açılmasıyla kültürel gelişim de başladı. Endüstriyel bir yapı olarak 1930’lu yıllarda bölgeye enerji sağlayan Motorhane’nin, bu işlevinden kültür üretimine evrilmesi amacıyla 2014’te Merzifon Kültür Odaklı Gelişim Stratejisi kapsamında kültür merkezine dönüştürülmesi gündeme geldi. Merzifon Belediyesi’nin girişimiyle bu dönüşüm, kentin vizyon projelerinden biri olarak ele alındı.
2016’da Merzifon Belediyesi ve ÇEKÜL Vakfı’nın girişimiyle Motorhane Kültür Merkezi projelendirilirken düzenlenen toplantılarla tanıtımı yapıldı. Motorhane Kültür Merkezi Projesi, kentin endüstri mirası olan bu yapıyı korurken, bölgesel ölçekte bir çekim merkezi oluşturmayı hedefledi. Bu noktada proje yürütücüsü Sinop Sürdürülebilir Kalkınma Derneği’nin Sinop özelinde, Sinopale başta olmak üzere, Sinop Cezaevi ve Hal Buluşma Merkezini benzer biçimde, bir topluluğu oluşturarak yeniden hayata geçirmesi Merzifon için örnek oluşturuyor.
Sinop’ta edinilen deneyimin Merzifon’a aktarılması, Orta Karadeniz’de birbirine komşu bu coğrafyalarda gerek yerel yönetimler gerekse de sivil toplum aktörleri arasında ağların geliştirilmesine ve bölgesel ölçekte kültür alanında işbirliklerinin artırılması hedefleniyor.
Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı
Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı, İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından, Avrupa Birliği desteğiyle, Marmara Belediyeler Birliği (MBB) iştiraki ve EUNIC (Avrupa Birliği Ulusal Kültür Enstitüleri) Ankara ve İstanbul işbirliğiyle hayata geçiriliyor.
Program, Türkiye genelinde kültür-sanat alanını, STK’lar ve belediyeler arasındaki işbirliklerini ortak projeler aracılığıyla güçlendirmeyi, kültür profesyonellerinin kültür politikaları ve yönetimi alanındaki gelişimlerini desteklemeyi, katılımcı yerel kültür politikalarının oluşumunu teşvik etmeyi amaçlıyor.
Üç yıl süren proje kapsamında kültür-sanat odaklı STK’larla yerel yönetimlerin birlikte üretecekleri projelere toplam 1,3 milyon avro hibe desteği sağlanıyor. Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı; öğrenme, diyalog ve hibe olmak üzere üç alt programdan oluşuyor.