Merkez Bankası (MB) bankaların zorunlu karşılık oranlarında değişikliğe gitti. Uzmanlar değişikliklerin mevduat içinde TL’nin payını artırmak için bankalara özendirici olabileceğini görüşünde. Ancak kararların rekor düzeylere gelen döviz hesaplarına ne kadar etkisi olacağı henüz belirsiz.
Son yıllarda TL’nin sert değer kaybı nedeniyle parasının değerini korumak isteyen yurt içi tasarruf sahiplerinin yabancı para mevduatları 2020 yılında yaklaşık 42 milyar dolar arttı. Artış kısmen bu yıl da devam etti.
Yurt içi yerleşiklerin ocak ayında 236 milyar dolar ile tarihi zirveye yükselen yabancı para hesapları geçen hafta itibariyle 225 milyar dolara gerilese de zirveye yakın düzeylerde bulunuyor.
MB, bugün Resmi Gazete’de yayınlanan değişikliğe göre TL zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tutulmasını sağlayan imkan oranını (ROM) 19 Eylül dönemine kadar yüzde 20’den yüzde 10’a indirirken, bu tarihten sonrası için tamamen kaldırdı. Oran döviz mevduat ve katılım fonları için iki puan artırılırken, TL mevduata dönüştürülen döviz mevduatı, zorunlu karşılık yükümlülüklerinden muaf tutulacak.
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erken, değişikliklerin bankaların daha fazla TL cinsinden mevduat tutmalarını amaçladığını ancak aslen mudilerin tercihlerinin değişmesi gerektiğini dile getirdi ve ekledi: “Bankalar daha fazla TL mevduat tutunca MB zorunlu karşılık hesabında bulundurdukları tutara daha fazla faiz ödemesi alacaklar. Ancak döviz tevdiat hesaplarından TL’ye geçiş bankaların değil mudilerin tasarrufunda olan bir şey. Mudilerin tercihlerini değiştirebilmek önemli. Bu da TL’de güven, istikrar ve kuvvetli getiri pozisyonuyla olur.”
ROM nedir?
Rezerv Opsiyonu Mekanizması (ROM), bankaların MB’de tutmak zorunda oldukları TL zorunlu karşılıkların belirli bir yüzdesini döviz ve altın cinsinden tesis edebilmelerine imkân tanıyan bir uygulama. ROM ile bankalara Türk lirası likidite gereksinimlerini karşılamak için döviz varlıklarını belli oranlarda kullanabilme imkânı sunuluyor. Böylelikle bankalar, Türk lirası zorunlu karşılıkları tesis etmede esneklik kazanırken, gönüllü olarak MB’de döviz rezervi biriktiriyor.