CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ABD Bakanı Joe Biden’la görüşürken özel tercüman kullanmasının, ‘kendisi ve ailesiyle ilgili korku ve kaygı duymasından‘ kaynaklandığını söyledi.
Kılıçdaroğlu, ‘hanım kız’ ifadesi nedeniyle hedef alanlara da yanıt verdi: “Kibirlerinden ‘hanım kız’ hitabının bile ne anlamı geldiğini unutmuş görünüyorlar.”
Britanya’da yayımlanan The Times gazetesi, başbakan ve Muhafazakar Parti genel başkanı adaylarından Dışişleri Bakanı Liz Truss’ın, Britanya’nın sığınmacılarla ilgili kullandığı Ruanda formülünü Türkiye gibi ülkelerle genişletmek istediğini yazmıştı.
Dün bu haberi paylaşan Kılıçdaroğlu, “İngiltere Dışişleri Bakanı, Başbakan olursa Ruanda’nın yanı sıra Türkiye’ye de göçmen gönderilebileceğini söyledi. Erdoğan’ın dış güçler palavrasını artık bir kenara itelim. Batı böyle kullanışlı rejimleri sever. Milletimiz müsterih olsun; Erdoğan bunu yapamaz, yaptırmayacağız” diyerek tepki göstermişti.
Kılıçdaroğlu, halktv.com.tr yazarı Fikret Bila’ya, iktidarın dış politikasını ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dış ilişkilerini değerlendirdi.
‘Bu görüşmeyi üçüncü kişi olarak sadece tercüman biliyor’
Kılıçdaroğlu, Erdoğan’ın yabancı devlet adamlarıyla ikili görüşmelerinde Dışişleri Bakanlığı personeli yerine özel tercüman kullanmasınının nedenini ‘korku ve kaygı duyması’ üzerinden değerlendirdi:
“Erdoğan, devleti bilmiyor. Kendisini devlet sanıyor. Bir kişi devlet olamaz. Devletlerin dış ilişkilerinde yerleşik kuralları vardır. Ülkeyi yönetenler bir yabancı devlet başkanıyla görüşüyorsa, o görüşmede tercüman olarak da tutanak düzenleyici olarak da dış işleri personeli olur. Dışişleri’nden diplomat olur, tercüman olur. Özel tercüman olmaz. Eğer ikili görüşmeye Dışişleri mensubu değil de özel tercümanla katılıyorsanız, devletten gizlediğiniz bir şeyler var demektir. Şimdi Erdoğan’la Biden arasında ne konuşulduğunu üçüncü kişi olarak sadece özel tercüman biliyor. Bu görüşme devlet kayıtlarına giriyor mu, giriyorsa ne kadarı giriyor, ne kadarı girmiyor bilmiyoruz. Böyle devlet yönetilmez.”
‘Korktuğu için dış politikayı şahsileştirdi’
Kılıçdaroğlu, Erdoğan’ın özellikle 2018 yılından sonra dış politikayı ekonomide olduğu gibi ‘ahbap çavuş’ ilişkisine dönüştürdüğünü söyledi:
“Erdoğan dış politikayı şahsileştirdi. Ekonomide olduğu gibi ahbap çavuş ilişkisine dönüştürdü. Dış politika milli bir konudur. Şahsi mesele değildir. Erdoğan bunu korktuğu, kaygılandığı için yapıyor. Çünkü her devletin elinde bir Erdoğan dosyası var. Bunun örneğini Trump verdi. ‘Senin malvarlığını araştırırım’ dedi. Erdoğan yanıt veremedi. Kendisi ve ailesinin malvarlığıyla ilgili korkuyor, çekiniyor. Bu nedenle belki dış politikada, ödünler veriyor. Özel tercümanı bu nedenle kullanıyor. Ülkeyi yöneten birinin ikili görüşmelerde özel tercüman kullanması şahsi çıkarı için ülke adına ödün vermeye uygun bir zemin oluşturuyor. Ne ödünler verdiğini bilmiyoruz. Bu görüşmelerde kendisiyle, ailesiyle ilgili ne söylüyor bilmiyoruz. Yalvarmalar, yakarmalar nereden kaynaklanıyor? Böyle dış politika olmaz, böyle devlet olmaz.”
İngiltere dışişleri bakanının, “Mültecileri Ruanda’ya ve Türkiye’e göndereceğim” diyebilmesini ‘Erdoğan’ın politikayı şahsileştirmesi’ üzerinden yorumlayan Kılıçdaorğlu, “Türkiye’ye böyle bir muamele yapılamaz, iktidara geldiğimizde bunların da hesabını soracağız” dedi.
‘Devlet arşivi önemlidir’
Kılıçdaroğlu, bütün devletler için olduğu gibi Türkiye için de devlet arşivinin çok önemli olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Devlette devamlılık esastır. Devlet arşivi bu nedenle önemlidir. Bir dış temasa giderken devleti yönetenler bu konuda daha önce nasıl görüşmeler yapılmış, nasıl politikalar izlenmiş arşivi açıp okurlar. Bilgilenirler, görüşmeye öyle giderler. Bu nedenle bu görüşmelerde Dışişleri Bakanlığı’nın diplomat ları bulunur ve görüşmeyi tutanak haline getirir arşive koyarlar”
‘Hanım kız’ tartışması
Kılıçdaroğlu, Erdoğan-Biden görüşmesine tercüman olarak giren Merve Kavakçı’nın kızı Fatma Abushanab’dan ”Hanım kızımız” diye söz etmesine yönelik eleştirileri de şöyle yanıtladı:
“Benim asıl eleştirdiğim nokta görüşmeye özel tercümanın girmesi. Ayrıca bildiğim kadarıyla ABD vatandaşı. Ben buna itiraz ettim. Bana yanıt olarak ‘Anadili gibi İngilizce biliyor’ diyorlar. Burada sorun İngilizce değil, İngilizce seviyesi değil. Neden bir Dışişleri mensubu girmiyor da ABD vatandaşı biri giriyor. Bildiğim kadarıyla Türk vatandaşı da değil. Bu olmaz. Ben buna itiraz ediyorum, onlar ‘İngilizcesi iyi’ diye yanıt veriyorlar. Dışişleri’nde çok iyi İngilizce bilen birçok diplomatımız, personelimiz var. ‘Hanım kız‘ ifadesine gelince. Bu Anadolu’da yaygın şekilde kullanılan, nezaket yüklü bir hitaptır. Benim eleştirilerime yanıt veremeyince buradan saldırıyorlar. Komik bir durum. Ama onlar halktan Anadolu’dan koptukları için bu kavramları da unuttular. Kibirlerinden ‘hanım kız’ hitabının bile ne anlamı geldiğini unutmuş görünüyorlar.”
