Japonya’nın başkenti Tokyo’da 2018 yılında açılan dünyanın ilk dijital sanat müzesi Teamlab, Amerikalı Museum of Dream Space’i (MODS) fikrini kopyalamakla suçluyor.
Teamlab’in yargıya taşıdığı kopya iddiasına karşı savunma yapan MOD şimdilik yargıçları ikna edemedi.
Teamlab, kapılarını 2018’de ‘dünyanın ilk dijital müzesi’ olarak açtığında büyük ses getirmişti. Sanal, artırılmış ve karma gerçeklik teknolojilerini kullanarak ziyaretçileri ‘eserin içinde dolaştıran’, İngilizce ‘Immersive Art’ denen bu format, o tarihten itibaren hızla yükselişe geçti. Kısa sürede dünyanın farklı şehirlerinde benzer deneyim müzeleri açıldı.
Bunlardan biri de 2019’da açılan ‘ABD’nin ilk dijital müzesi‘ MODS (Museum of Dream Space) oldu.
İki yıl önce başladı
Teamlab, Los Angeles, Beverly Hills ve Las Vegas’ta şubeleri bulunan MODS’u kopyacılıkla suçlaması iki yıl öncesine dayanıyor. TeamLab, MODS’un alışveriş merkezlerinde yaptığı ışık gösterilerinin kendilerine ait ‘Boundaries’ ve ‘Crystal’ sergilerinden alındığını fark etti.
Eserlerde ‘yerde akan çok renkli çiçekler, duvardan akan ışık ve su’yun yanı sıra ‘uzay ve yıldızların içinde olma’ deneyimi vardı.
Sosyal medyadan silmedi
Teamlab girdiği hukuk mücadelesinde şimdilik bir adım ileride. Mahkeme, MODS’un sosyal medya hesaplarında paylaştığı Teamlab ışık enstalasyonlarını ‘gerektiği gibi silmediğine hükmetti.’
Teamlab, Çin’deki bir müzeye açtığı davayı da kazandı. Bu kez işi daha kolaydı çünkü müze faaliyetlerini Teamlab Borderless adıyla sürdürüyordu, bu durumda ”Kopyacılık yapmadım” demesi kolay olmadı.
Yeni müzeler, yeni davalar demek
Fikri mülkiyet konusunda uzman Briffa hukuk bürosundan Mohammad Khan, dijital sanatın yasalar tarafından korunduğunu ancak pratikte çeşitli zorluklarla karşılaştıklarının altını çiziyor.
Immersive Art yükselip yaygınlaşmaya devam ediyor, bu da Teamlab için yeni kopyacılar ve yeni davalar anlamına geliyor.
Teamlab dört yıllık bir müze, ancak arkasındaki fikir ve çalışma 2001 yılına kadar gidiyor. Bugün 500’ün üzerinde sanatçı, yazılımcı, animeci, matematikçi ve yazılım mimarı Teamlab’le iş yapıyor.