Kripto piyasası 30 yaşındaki harika çocuk Sam Bankman-Fried’ın (SBF) 32 milyar dolarlık imparatorluğunun çökmesiyle sarsılıyor. SBF sadece parlak bir finansçı değil, faaliyetlerine önemli bir misyon biçen bir hayırsever, yaşam tarzıyla ilgi çeken bir rol model olarak da ünlenmişti.
İsterseniz konunun ayrıntılarına girmeden, böyle ani iflasları tetikleyen makro ekonomik ortama bir göz atalım.
Başta Amerikan Merkez Bankası FED olmak üzere, para otoriteleri faizleri keskince artırma yoluna girince, küresel finansal piyasalarda tüm dengeler değişti. İlk sinyal eylül ayında İngiliz tahvil piyasalarından geldi. Müstafi Başbakan Liz Truss’ın mini bütçesi şirketlerin vergilerini düşürürken, kamu harcamalarında kısıntıya gitmiyordu. Bu borçlanmanın artması, tahvil, faiz oranlarının yükselmesi demekti. Faiz (getiri) ile fiyat ters oranlı olduğu için eldeki tahvil portföylerini değeri bir anda geriledi. 1.5 trilyon poundluk emekli fonları büyük zararlara uğradı. Ancak İngiliz Merkez Bankası’nın yoğun tahvil alımlarıyla daha büyük bir felaket önlendi.
Kripto varlıkların piyasa değeri tam 1 yıl önce 3 trilyon doları aşmışken, şimdi 800 milyar doların altına gerilemiş durumda. Sırf ABD tahvillerinin 24 trilyon dolarlık piyasa değerinden hareketle kripto paralar kaynaklı bir finansal krizden söz edilemeyeceği söyleniyor. Ancak küresel piyasalarda zincirleme hareketleri, bir varlık grubundan diğerine bulaşma etkisini göz önüne alırsak kapitalist finansal sistemin önümüzdeki dönemlerde yeni krizlere gebe olduğunu söyleyebiliriz.