İnsanlık tarihinin yeniden yazılmasına neden olan Şanlıurfa’daki Göbeklitepe’deki kalıntıların bulunduğu arazinin sahibi olan ve keşifte önemli rol oynayan 66 yaşındaki Mahmut Yıldız, keşfin 32 yıl önceki öyküsünü anlattı.
Fotoğraflar: DHA
Göbeklitepe’deki kalıntıların tespiti, insanların taş devrinden çıkıp uygarlık kurmaya geçişlerinin tarihini binlerce yıl daha geriye çekilerek yazılmasına neden olmuştu. Tarihi, milattan önce 11 bin 500 yılına kadar uzanan ve İngiltere’de bulunan Stonehenge’den 7 bin, Mısır piramitlerinden ise 7 bin 500 yıl daha eski olan insanlığın en eski ibadet merkezi Göbeklitepe Tapınağı’nın, çatı örtüsü ve canlandırma merkezi tamamlandı.
1986 yılında, Şanlıurfa kent merkezinin yaklaşık 22 km kuzeydoğusundaki Örencik köyünde yaşayan İbrahim ve Şavak Yıldız’ın tarlalarını sürerken bulduğu oymalı taşı müzeye götürmesiyle ortaya çıkan ve ‘en büyük arkeolojik keşif’ olarak kabul edilen tapınak restorasyon çalışmasının ardından yerli ve yabancı turistleri ağırlıyor.
Amcası ‘Taşı geri götürmem’ demiş
Arazinin eski sahibi Mahmut Yıldız, babası İbrahim ve amcası Şavak Yıldız ile başlayan arkeolojik keşif öyküsünü şöyle anlattı: “Biz burada tarım yapıyorduk. Burası tarlaydı. Burada tarım yapılırken, kutsal bir yer olduğu biliniyordu. Amcam burada çift sürürken, 1986’de tarlada iki tane eser buldu. Bulduğumuz taşı müzeye götürdüğümüzde müze müdürü, arkeolog olmadığı için tarihi eser taşa kireç taşı olduğunu söyledi. Bunu geri götürülmesini istedi. Amcam da ‘Bir defa bu taşı getirdim, bir daha tekrar köye götürmem, yolda çöpe atarım’ deyip o taşı zor durumda kaldığı için müze teslim almıştı. Şimdi o taşın değerinin bilinmesi üzerine bölgede çıkan kazı çalışmasıyla dünya tarihine ışık tutan bir yer olarak keşfedildi. 1986 yılında 4-5 yıl bu eserler müzede kaldı. Daha sonra Alman arkeologlar, amcamın müzeye vermiş olduğu taşları görüyor. Ondan sonra buraya gelip burayı keşif yaptılar. 1992 yılında kazı başladı.”
20 yıl kazıda çalıştı
Dönemin arkeolojik kazıları başkanı Alman asıllı arkeolog Prof. Dr. Klaus Schmidt öncülüğünde yürütülen kazı çalışmalarında 20 yıl görev alan Yıldız, yaşının ilerlemesi dolayısıyla 2005 yılında bu görevini bırakmış. Buna rağmen tarihten kopamayan Yıldız, Göbeklitepe’ye güvenlik görevlisi olarak hizmet ediyor. Dünyanın dört bir yanından Göbeklitepe’ye gelen yerli ve yabancı turistlere de gönüllü rehberlik yapan Yıldız, giydiği yöresel kıyafetler dolayısıyla da ören yerinin en çok tanınan simalarının başında yer alıyor.
Göbeklitepe bilim kurulu üyesi: Tahribat yok, iş makineleri zorunluydu
Göbeklitepe kazı başkanının eşi isyan etti: Benden başka kimsenin canı acımıyor mu?
18 ay sonra: İnsanlık tarihini değiştiren tapınak Göbeklitepe ziyarete açıldı
Tarih ‘çarpıtılıyor’: TRT’de Göbeklitepe’deki dikilitaşlara put yakıştırması
Alman arkeolog Schmidt’in eşi: Göbeklitepe son iki senedir rant oyuncağı haline geldi
Göbeklitepe’de kazı başkanının eşine çalışma izni yok: ‘Yazık, utanın kendinizden’
Bilinen insanlık tarihini değiştiren tapınak: Göbekli Tepe