Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ilk plana göre 2011’de bitmesi gereken Halkalı-Gebze banliyö hattını sekiz yıl gecikmeli olarak açıyor. İki buçuk yıl kapalı kalan hattın altı yılı aşkın sürmesi nedeniyle fazladan yaşanan üç buçuk yıllık sıkıntı son bulacak.
Erdoğan’ın bugün açılışını yaptığı hattın öyküsü aslında 2004’te temeli atılan Marmaray’la banliyö hatlarının entegre eden eski ulaştırma planlamasına dayanıyor.
Projenin gerçekleşmesi için Sirkeci-Küçükçekmece ve Haydarpaşa-Gebze hattında 1872 yılından bu yana kesintisiz devam eden raylı ulaşımın kesilmesi gerekiyordu.
Gebze’den Halkayı’ya uzanan banliyönün modernizasyonu için ilk ihale tüp tünele kazma vurulmasından iki yıl sonra, 2006’da yapıldı. Ancak en fazla dört yılda, yani 2011’de bitirilmesi öngörülen projeye kazma vurulması için bile daha yedi yıl, bitmesi için 13 yıl olduğunu olduğunu o günlerde kimse hesaplayamamıştı.
Gazete Kadıköy’ün derlemesine göre Gebze-Halkalı ihalesini 863 milyon 372 bin 904 avroya AMD (Alstrom-Marubeni-Doğuş) Konsorsiyumu kazandı. Sonrasında AMD ‘mevcut sözleşme şartlarında projeye devam edemeyeceği’ gerekçesiyle çekildi ve 13 Temmuz 2010’da tahkime başvurdu.
İkinci kez yapılan ihaleyi 1 milyar 42 milyon avro teklifiyle CR3 Obrascon Huarte Lain (OHL) SA-Dimetronic SA Ortak Girişimi kazandı ve 26 Ekim 2011 tarihinde sözleşme imzalandı. Sözleşmede işe başlama tarihi 3 Kasım 2011’di. Ancak Gebze-Pendik hattı bu tarihten 411 gün sonra 17 Aralık 2012’de inşaat için kapatılabildi. Benzer şekilde, 503 gün sonra 19 Mart 2013’te Halkalı-Kazlıçeşme arası, 595 gün sonra 19 Haziran 2013’te Pendik İbrahimağa demiryolu hatları tren trafiğine kapatıldı. İnşaat başladı.
Herkes 2015’te bitecek diye bekliyordu
İş programına göre Marmaray projesinin tamamlanarak 18 Haziran 2015’de hizmete açılması planlandı. Kamuoyuna hattın 2015’te tekrar açılacağı vaat edildi.
Ancak 2014 yılının ekim ayında OHL, maliyet artışını gerekçe göstererek işi yavaşlattı ve projeyi bırakmak istediğini basına yansıttı.
2014 sonuna gelindiğinde dönemin ulaştırma bakanı Lütfü Elvan şirketlerin yükümlülüklerini yerine getiremediğini belirterek hattın hazirana bitirilemeyeceğini belirtip, “Bu sürecin hızlanması için gereken çabayı göstereceğiz” dedi.
Nihayetinde proje AKP döneminin büyük projelerini yürüten Kolin-Kalyon- Cengiz ortaklığına devredildi. Bu devir yapılırken OHL ile sözleşme iptal edilmesine bile gerek duyulmadı.
Yıldırım: 2017’de bitecek… Durmak yok yola devam
Elvan’dan sonra ulaştırma bakanı olan Binali Yıldırım da 30 Kasım 2015’te şu iddialı açıklamayı yaptı: “Her şey yolunda giderse daha önce bir tarihte, 2017 bitmeden tamamlamayı hedefliyoruz, inşallah bunun için her şey hazır. Durmak yok, yola devam.”
Özetle, İstanbul’da 140 yıldır hizmet veren raylı banliyo hizmetleri 2011’de yenilenerek hizmete girmesi gerekirken sekiz yıl gecikti. 140 yıldır kesintisiz hizmet veren hattın İstanbullulara sadece üç yıl kapalı kalacağı vaat edilirken süreç yedi yıl sürdü.
Hat bugün, günlerdir televizyonlarda duyurusu kampanya şeklinde yapılan dev bir törenle cumhurbaşkanı tarafından çok sayıda televizyonun canlı yayında ulaşıma açılıyor.
Bu arada bazı uzmanlar hattın seçim öncesine yetiştirilebilmesi için güvenlik testleri yeterince yapılmadan açıldığı iddiasıyla bugünkü gazetelerde kamuya açık uyarılar yapıyor.