İktisatçı Mahfi Eğilmez, “Türkiye her konuda sesini yükselten bir ülke konumuna geldi. Ama bu doğru değil. Çok konuştuğunuz zaman kendinizle çelişebiliyorsunuz. Yabancı yatırımcı için güven önemli. Ekonomide birçok reform yapılmalı” dedi.
Fotoğraf: mahfiegilmez.com
Ege Bölgesi Sanayi Odası’nda (EBSO) ekonomik gelişmelerin ele alındığı bir toplantıda konuşan ekonomist Eğilmez, doların seyri ile ilgili bir tahmin yapmanın çok zor olduğunu öne sürerek Türkiye’nin krizi aşması için küresel piyasada kavgacı tutumdan vazgeçmesi gerektiğini savundu.
ABD’nin 2008 yılında başlayan küresel krizden çıktığını söyleyen Mahfi Eğilmez, ABD Başkanı Donald Trump’ın bu süreci olumsuz yönde etkildiğini ileri sürdü.
Avro bölgesinin de güçlü bir büyüme potansiyeline yaklaştığını anlatan Eğilmez, bu durumun ihracatının yüzde 50’sini avro bölgesine yapan Türkiye gibi ülkeler için olumlu olduğunu dile getirdi.
‘ABD ticaretin önünde engel’
Çin’de yaşanan sorunlara da dikkat çeken Eğilmez, “Çin’in büyümesi yüzde 11 lerden yüzde 6’lara düştü. Bu sıkıntı bir krize dönüşürse biz ikinci kez krize gireriz. Çünkü Çin büyük bir ekonomi. Böyle bir ortamda ABD, Trump ile birlikte korumacılık faaliyetinin içine girmeye başladı. Halbuki kapitalist sistemin temelinde serbest ticaret vardır. Bu işin şampiyonluğunu yapan ABD ticaretin önüne engeller koymaya başladı. Dünya ilginç bir yere geldi. Çin serbest ticareti savunurken ABD korumacılığı savunur oldu. Ticaret savaşından kazanan hiç kimse olmaz. Karşılıklı gümrük duvarlarını yükselttiğinizde herkes kaybediyor” dedi.
‘İki farklı hükümet varmış gibi’
Son iki yılda hem Türkiye’de hem de dünyada büyük şoklar yaşandığını anlatan Eğilmez, tüm ekonomistlerin tahminler yaptığını ancak sürecin çok belirsiz olduğunu savundu. Merkez Bankası’nın ne yapacağını tahmin edemediklerini dile getiren Eğilmez, Türkiye’de iki farklı hükümet varmış gibi, 2002 ile 2009 ve 2010 ile 2017 arasında iki farklı dönem yaşandığını söyledi.
Eğilmez, “İlk dönem gayri safi milli hasılasında inanılmaz bir artış yaşanmıştı. Kişi başına gelir, özelleştirme gelirleri aynı şekilde seyir gösterdi. 2010 ile 2017 arasında dış borçlanma arttı. Türkiye’nin ortalama potansiyel büyüme oranı yüzde 5’tir. Ancak büyüme sürdürülemediği için dış borçlanma artıyor. İnişli çıkışlı büyümeler yatırımcının kararlarını çok etkiliyor. Yatırıma karar veren bir sanayici kısa süre sonra vazgeçiyor. Ama Türk sanayicisi bu değişime açık” diye konuştu.
Ekonomi için önlemler
Türkiye’de Tüketici Fiyatları Enflasyonu (TÜFE) ile Üretici Fiyatları Enflasyonu (ÜFE) arasında 10 puanlık fark bulunduğunu söyleyen Mahfi Eğilmez, üreticinin fiyat artışlarını tüketiciye yansıtamadığını belirtti.
Bu durumun üreticiyi olumsuz etkilediğini dile getiren Eğilmez, “Bütçe açığını düşürmeyi geçmişte başardık. Tahminim bütçe açığında bu yıl yüzde 2.6’ya doğru hızla gidiyoruz. Seçimden önce verilen sözler bütçeye yük olacak. Cari açık 2011’de yüzde 10’lara yaklaştı. Türkiye tasarruf ile yatırım arasındaki dengeyi kuramadı. Türkiye ya bütçe açığı vererek ya cari açık vererek büyüyor. Bu ilginç bir durum. Açık vermemek mümkün olmasa da yüzde 2’ler civarında açıkla yüzde 5’lik büyümeyi yakalamalıyız. Teşvik sistemiyle bu mümkün” dedi.
Eğilmez Türkiye’nin dış borçlarının toplamının 466 milyar dolar olduğunu söyleyerek, gayrisafi milli hasılanın ise 850 milyar dolara ulaştığını kaydetti.
Türkiye’nin kavgacı bir tutumdan vazgeçmesi gerektiğini söyleyen Eğilmez, risklerin kontrol edilerek kavgaların azaltılması durumunda krizlerin aşılacağını kaydetti.
‘Dolar ne olur tahmin etmek çok zor’
Yabancı yatırımcı açısından yargı bağımsızlığına da dikkat çeken Eğilmez, “Türkiye her konuda sesini yükselten bir ülke konuma geldi. Ama bu doğru değil. Çok konuştuğunuz zaman kendinizle çelişebiliyorsunuz. Yabancı yatırımcı için güven önemli. Ekonomide birçok reform yapılmalı. Kurdaki büyük sıçramalara karşı kapıyı açık bırakmamalıyız. Kendi önlemlerimizi almamız lazım. Dolar ne olur tahmin etmek çok zor. Rahibi bıraksak bambaşka olur, Trump yeni bir tweet atarsa bambaşka olur. Normal koşullarda tahminlerim tutar. Ama normal koşullarda değiliz” diye konuştu.