Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA), TÜİK’in işsizlik verilerinin Covid-19 salgınının gerçek etkilerini tam olarak yansıtmadığını, hükümetin iş ve istihdam yaratmaktaki performansının giderek kötüleştiğini savundu.
TÜİK, dünkü duyurusunda işsiz sayısının mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 573 bin kişi azalarak 3 milyon 971 bin kişi, işsizlik oranının da yüzde 13.2 seviyesinde olduğunu bildirmişti.
DEVA’nın yazılı açıklamasında işsizlik verilerinin şubat-mart-nisan dönemini kapsadığı, bu yüzden de mart ortasından itibaren ağır şekilde hissedilen salgının etkilerini tam olarak yansıtamadığı belirtildi.
İşgücü piyasasıyla ilgili daha gerçekçi ve sağlıklı bir değerlendirme yapabilmek için, istihdam edilen kişi sayısı, istihdam oranı, zamana bağlı eksik istihdam oranı, istihdam edilenlerden işbaşında olmayanların oranı, çalışmaya hazır olan ancak iş aramayanların oranı gibi göstergelere bakılması gerektiği ifade edildi.
‘İş ve istihdam performansı kötüleşiyor’
DEVA’nın açıklamasındaki değerlendirmesiden ön plana çıkanlar şöyle:
- Geçen seneden bu yana yaşanan istihdam kaybı 1 milyon 662 bin. Ekonomik durgunluğun başladığı Ağustos 2018’e göre istihdam kaybı 3 milyon 185 bin oldu.
- İstihdam oranı geçen sene aynı dönemle karşılaştırıldığında yüzde 45.4’ten yüzde 42’ye düşmüştür. Bu oran son sekiz senenin en düşük rakamı olup hükümetin iş ve istihdam yaratmaktaki performansındaki kötüleşmenin en belirgin göstergesidir.
- Son bir yılda çalışabilecek yaştaki (15+ yaş) nüfusta 1 milyon 39 bin kişilik artış ve istihdamda 1 milyon 662 bin kişilik azalışa rağmen işsizlik rakamının geçen yıla kıyasla düşmesinin nedeni, işgücüne dahil olmayan insanların sayısındaki dramatik artıştır. İşgücüne dahil olmayanların sayısı geçen yıldan bu yana 3 milyon 274 bin kişi artış göstermiştir. Buna bağlı olarak 2019 yılında ortalama yüzde 53 olan işgücüne katılım oranı mart döneminde yüzde 48.4’e gerilemiştir. Bu rakam son yedi senenin en düşük rakamı.
‘Geniş tanımlı işsizlik yüzde 23.1’
- Çalışmaya hazır olan ancak iş bulma ümidini kaybettiği için ya da diğer nedenlerle iş aramayanların sayısı 3 milyon 728 bin kişiye çıktı. TÜİK tarafından yayımlanan dar tanımlı işsizlik göstergelerinde bu kişiler işsiz olarak sayılmamakta.
- Bu kişileri ve mevsimlik işçileri mevcut işsiz sayısına ekleyerek hesaplanan geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon 383 bin kişi ‘geniş tanımlı işsizlik oranı’ ise yüzde 23.1.
- Mart döneminde ‘zamana bağlı eksik istihdam’ ve ‘istihdam edilenlerden işbaşında olmayanların’ sayısında geçen seneye göre ciddi artışlar yaşandı. Bu gelişmeler, istihdamın kalitesinde ciddi bir kötüleşme yaşandığını ortaya koydu.
- Genç işsizlik oranı mart döneminde yüzde 24.6 olup yüksek seviyesini korudu.
- Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı geçen seneye göre 4.2 puan artarak yüzde 27.9 oldu.
‘Tutarlılık kuşkulu’
- İstihdam, işsiz sayısı ve işgücüne katılma oranının aynı anda yüksek oranda düşmesi verilerin tutarlılığı ile ilgili ciddi kuşkulara yol açmaktadır.
- Bu veriler ve değerlendirmeler, açıklanan istatistiklerin işgücü piyasasında yaşanan sorunları tam olarak yansıtmadığını ve yapısal sorunların derinleşerek devam ettiğini ortaya koymaktadır.