Macar muhalif lider Péter Márki-Zay yıl sonunda Brüksel’deydi. Hazır gelmişken Macaristan Başbakan Viktor Orbán’ın iktidar partisi Fidesz’den Avrupa Parlamentosu’na seçilmiş József Szájer’in Covid-19 önlemlerinin hiçe sayıldığı bir ‘eşcinsel seks partisi’ne yönelik polis baskınından yırtmak için su borusundan kaçıp sıvıştığı sokağı da ziyaret etti. O Szájer ki Macaristan anayasasında evliliği heteroseksüel bir kurum ilan eden maddenin mimarıydı. Dolayısıyla iktidar partisinin ikiyüzlülüğüne dikkat çekmek isteyen Márki-Zay için söz konusu sokağı ziyaret etmek, kaçırılmayacak bir fırsattı. Bir yandan LGBTİ+ haklarına bağlılığını yinelerken bir yandan da muhafazakar imajını parlattı. 2022 ilkbaharında yapılması planlananan seçimler öncesinde Fidesz’in hiç de beklemediği bir badireydi bu.
Macarlar nisan ya da mayısta sandığa gidecek. Bu seçim, 11 yıllık ‘gayriliberal demokrasi’ deneyiminin sonunda Macaristan’ın Avrupa Birliği’nin tek ‘kısmen özgür’ ülkesi konumuna getirmiş Orban’ı pekala koltuğundan indirebilir.
Kilise müdavimi muhafazakarlardan yedi çocuk babası Márki-Zay, Orbán’ı iktidardan indirmek amacıyla güç birliğine giden sosyal demokratından eski aşırı sağcısına altı muhalefet partisinin başbakan adayı.
Seçim uzmanı Robert László’nun ifadeleriyle “Muhalefet tam 16 yıl sonra ilk kez kazanabilecek durumda. Sol ve merkez partilerin egemenliğindeki muhalif partilerin sağ kökenli birinin peşine düşeceğini kimse öngöremezdi. Bu yüzden Fidesz propaganda makinesinin ayarları bozuldu. Márki-Zay ne solun kuklası ne de liberal bir aydın. Daha ziyade bir Fidesz’li gibi. “
Márki-Zay hiçbir zaman Fidesz’e katılmamış. Buna karşılık Fidesz’e oy vermiş. 2010’da, son kez.
Şu an Fidesz için görüşleri şöyle: ’’Popülizmleri, başta yolsuzlukları olmak üzere Batılı değerlere ihanetleri giderek asabımı bozdu. Ben hala aynıyım, değişen Orban.”
Macaristan’ın Hıristiyan kimliğine sahip çıkarken Orban’la arasındaki farka dikkat çekmeyi de ihmal etmiyor: “Komünizm döneminde ben her pazar kiliseye giderken Orban komünist gençlik hareketinin içindeydi.”
Tanınmış liberal aktivist Zoltán Kész, desteğini esirgemediği Márki-Zay için şunları söylüyor: ’’O bir muhafazakar, bense liberalim. O dindar, ben değilim. Ama ikimizin de inandığı şi: Macaristan artık demokrasi değil. Vahametinin farkında.“
Márki-Zay şu ana kadar her birine karşı mesafesini koruyarak altı muhalefet partisini bir arada tutmayı başarmış gözüküyor. Hiçbir partiye yakın durmadığının altını çizerek şunları söylüyor: ’’Ben dahil seçmenler, muhalefet partilerine birleşip Orbán’ı yenin diye yoğun baskı uyguladı. Ve evet… sonunda anladılar ve görüş ayrılıklarını bir kenara bıraktılar.’’
Kész muhalefetin birliğinin süreceği görüşünde: “Zaten başka yolu da yok. Eğer Márki-Zay altı partiyi bir arada tumazsa işi biter. Sadece o değil tüm Macaristan’ın işi biter. Muhalefet partileri de durumun vahametinin farkında.“
The Guardian’dan çeviren Emre Zor
