Britanya’da bakanlar kurulu Avrupa Birliği’yle (AB) varılan Brexit anlaşmasını onayladı.
Fotoğraf: Reuters
AA’nın haberine göre, Britanya Başbakanı Theresa May, beş saatten fazla süren kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, ülkesinin AB ile vardığı Brexit anlaşma taslağını onayladığını duyurdu.
Anlaşmanın bakanlar arasındaki ‘uzun ve ayrıntılı’ bir tartışmanın ardından onaylandığını belirten May, “Kesinlikle inanıyorum ki bu (anlaşma) İngiltere’nin bütününün çıkarlarına en uygun olanı” dedi.
May, Britanya parlamentosunu anlaşmayla ilgili olarak yarın bilgilendireceğini de kaydetti.
Britanya ile AB’nin yürüttüğü Brexit müzakerelerinde dün üzerinde anlaşmaya varılan metin kamuoyuyla henüz paylaşılmadı.
Ancak metinden basına sızan ayrıntılara göre Britanya’nın birlikten resmen ayrılacağı 29 Mart 2019’dan sonra bir ‘geçiş süreci’ başlayacak. Britanya’nın AB üyeliğine özgü avantaj ve yükümlülüklere sahip kalacağı bu süreç 2020 aralık sonuna kadar devam edecek.
Bu süreçte Britanya ile AB arasında tarafların gelecekte ticari ilişkilerine ve Kuzey İrlanda’nın konumuna ilişkin kapsamlı bir anlaşmaya varılamaması halinde ‘tedbir maddesi’ yürürlüğe girecek. Maddeye göre yeni anlaşma için görüşmeler sürerken, Britanya’nın bütünü, AB ile Gümrük Birliği içinde kalmaya devam edecek.
Tedbir maddesiyle AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ve Britanya’ya bağlı Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır ve gümrük duvarı girmesi engellenmiş olacak. Ancak İngiltere ve Kuzey İrlanda’daki Brexit yanlıları, bu maddeyle ülkenin süresiz biçimde AB kurallarına bağlı kalacağı itirazını dile getiriyor.
Uzun yıllar süren ayrılıkçı terörün ardından Kuzey İrlanda’ya barışı getiren Belfast Anlaşması’na göre, iki İrlanda arasında fiziki sınır olmaması gerekiyor.
Anlaşma taslağına göre Britanya tedbir maddesinden tek taraflı olarak da çekilemeyecek. Bu, Britanya’dan AB’den ‘anlaşmasız ayrılık’ seçeneğinin de gümrük birliği bağlamında rafa kalkması anlamına gelecek.
Bugüne dek ‘anlaşmasız ayrılığın kötü bir anlaşmadan daha iyi olduğunu’ söyleyen May, yaz aylarında bürokrasiye anlaşmasız ayrılığa hazırlanmaları talimatı vermişti. İngiliz basınında bugün May’in ‘kötü anlaşmayı anlaşmasız ayrılığa tercih ettiği’ yorumlarına yer verildi.
Bakanlara istifa çağrısı
May hükümetinin temmuz ayında yeni Brexit yaklaşımını açıklaması üzerine istifa eden eski Brexit bakanı David Davis ve eski dışişleri bakanı Boris Johnson, kabineyi Brexit anlaşmasına karşı ‘isyana’ ve istifaya çağırmıştı.
May hükümetine dışarıdan destek veren Kuzey İrlanda’nın İngiltere ile birlik yanlısı Demokratik Birlik Partisi (DUP) de Brexit anlaşmasını parlamentoda desteklemeyeceği sinyalini verdi. Kuzey İrlanda’nın Protestan kesimini temsil eden DUP, Kuzey İrlanda ile İngiltere arasına gümrük duvarı sokacak çözümlere de Britanya’yı fiilen AB içinde tutacak seçeneklere de itiraz ediyor.
Geçen yıl yapılan erken seçimde parlamentodaki çoğunluğunu kaybeden Muhafazakar Parti için DUP’un 10 milletvekilinin oyları kritik önem taşıyor.
Kabinenin onayını alan Brexit anlaşmasının Britanya parlamentosunun da onayını alması gerekiyor. Parlamentonun onay vermemesi durumunda ülkeyi yeni bir hükümet krizinin veya yeni bir Brexit referandumunun beklediği yorumları yapılıyor.
Britanya’da son olarak cuma günü Ulaştırmadan Sorumlu Devlet Bakanı Jo Johnson, Brexit gerekçesiyle istifa etmişti.
Boris Johnson’ın kardeşi Jo Johnson, hükümetin Brexit yaklaşımının ülkeye ekonomik olarak zarar vereceğini belirterek Brexit konusunda yeni bir referandum yapılması çağrısında bulunmuştu. Jo Johnson, Brexit referandumu sürecinde ülkenin AB’de kalmasından yana tavır almıştı.
Ana muhalefetteki İşçi Partisi de May’in Brexit anlaşmasını parlamentoda desteklemeyeceği sinyalini verdi. May’i ülkenin iki yılını müzakerelerde boşa harcamakla suçlayan İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn, varılan anlaşmayı ‘başarısızlık’ olarak nitelendirdi. İşçi Partisi içinde de ‘sert’ ve ‘yumuşak’ Brexit yanlıları ile Brexit’e tamamen karşı milletvekili grupları olduğu biliniyor.
Brexit süreci
AB ile Britanya arasında Haziran 2017’de başlayan müzakerelerde taraflar, geçen yılın sonunda Britanya’nın AB bütçesine taahhütlerinden kaynaklanan yüklü bir ‘ayrılık ücreti’nin ödenmesi ile vatandaş haklarının da aralarında yer aldığı bir dizi konuda ön anlaşmaya varmıştı.
Taraflar, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile Britanya’ya bağlı Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır getirmeyecek bir çözüm üzerinde ise kesin anlaşmaya varamamıştı.
Müzakerelerin sonunda bir anlaşmaya varılsa da varılmasa da Britanya 29 Mart 2019’da AB’den resmen ayrılmış olacak. Britanya 2020 yılının aralık ayı sonuna kadar AB kurallarına tabi kılacak bir ‘geçiş süreci’ öngörülüyor.
İngiltere 23 Haziran 2016’da yapılan referandumla AB’den ayrılma kararı almıştı.