UFUK ÇALIŞKAN
ufuk@diken.com.tr
Anayasa Mahkemesi, ‘Kentsel Dönüşüm Yasası’ olarak bilinen 6306 sayılı ‘Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’u kısmen iptal etti. Buna göre, yasa gereğince ‘riskli alan’ ilan edilen bölgelerde yaşayan yurttaşlar ‘yürütmeyi durdurma’ istemiyle mahkemeye başvurabilecek. Karar, yolsuzluk soruşturmasında adı geçen Etiler Polis Okulu arazisini de dolaylı olarak ilgilendiriyor.
Uzun vadede umut ışığı
Kararı yorumlayan hukukçular ‘uzun vadeli’ bir mücadeleyle ‘riskli’ ve ‘rezerv’ ilan edilerek ranta açılan alanlar hakkında bir umut ışığı doğduğunu söylüyor.
Mahkeme, yasada yer alan, idari işlemlere karşı açılacak davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyeceğine ilişkin düzenlemeyi Anayasa’ya aykırı buldu. CHP, 27 Temmuz 2012’de “Kentsel Dönüşüm Yasası, rantsal dönüşüm yasasına dönüşmüştür” diyerek AYM’ye iptal başvurusunda bulunmuştu.
Mahkemenin iptal ettiği hükümler
–Hazine dışındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların, Kanunun amaçları çerçevesinde kullanılmak üzere Bakanlığa tahsis edilerek tasarrufuna bırakılmasını veya Bakanlığın talebi üzerine TOKİ ve idareye bedelsiz olarak devredilebilmesini öngören kanun hükmü;
– Kanun uyarınca yapılacak planların, İmar Kanunu’nda ve imara ilişkin hükümler içeren özel kanunlar da dahil diğer mevzuatta belirtilen kısıtlamalara tabi olmadığını düzenleyen kanun hükmü;
– Kanun uyarınca yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi olayların ortaya çıkması üzerine, ihalenin ivedi yapılmasının zorunlu olması halinde pazarlık usulü ile ihale yapılmasını öngören işlerden sayılmasını öngören hüküm.
Şimdi ne olacak?
6306 sayılı yasa gereğince ‘riskli alan’ ilan edilen bölgelerde yaşayan yurttaşların, TOKİ aracılığıyla başlatılan yıkım çalışmalarına karşı yargıya başvurmaları halinde yürütmeyi durdurma kararı alınamıyordu. AYM’nin iptal kararıyla yurttaşlar, ‘kentsel dönüşüm’ adı altında idare tarafından başlatılan uygulamalara karşı ‘yürütmeyi durdurma’ istemiyle mahkemeye başvurabilecek.
Avukat Can Atalay: AYM topa girdi
İptal kararını “Anayasa Mahkemesi topa girdi” şeklinde yorumlayan Taksim Dayanışması üyesi avukat Can Atalay, kararın tek başına bir anlam ifade etmeyeceğini, ‘riskli’ ve ‘rezerv’ olarak ilan edilen alanların ranta kurban edilmesini önlemek için ‘uzun soluklu’ bir mücadelenin ‘ön şart’ olduğunu söyledi.
‘Vatandaşın zaferi’
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz ise , Anayasa Mahkemesi kararını ‘vatandaşın zaferi’ olarak yorumladı.
Kiraz, “Kentsel dönüşüm yasasının bundan sonra 2/3 ile ilgili adaletsizliği de giderilerek insanların mülkiyet hakkı çiğnenmeden yoluna devam etmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi.
İstanbul’da ‘Riskli Alan’ edilen bölgeler
Kaynak: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı resmi internet sitesi – csb.gov.tr
Etiler Polis Okulu da ‘riskli’ ilan edilmişti
‘İkinci dalga’ yolsuzluk soruşturma dosyasında Yasin El Kadı’nın oğlu Muaz Kadı ve Mısırlı İşadamı Usame Kutub’un da aralarında bulunduğu bir şirkete, 460 milyon dolar bedelle ihalesiz verildiği iddia edilen Etiler Polis Okulu arazisi de ‘riskli alan’ ilan edilmişti.
Lojman yapılması şartıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne devredilen arazide, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yaptığı imar değişiklikleri sonrasında AVM, rezidans, restoran, mağaza, otel yapımına izin çıkmış, projeye karşı açılan davaları geçersiz kılmak adına, arazinin bulunduğu bölgenin ‘riskli alan’ ilan edilmesi teklifi hazırlanmıştı.
Bakanlar Kurulu’nun Etiler Polis Meslek Yüksek Okulu arazisinin ‘Afet Riski Altındaki Alanlar’ statüsüne alınmasına ilişkin 2 Temmuz 2013 tarihli kararı, 24 Temmuz 2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.
Karar ‘rezerv’ alanları da etkileyecek
Mahkemenin iptal kararı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ‘riskli’ ilan edilen bölgeler dışında ‘kentsel dönüşüm’ kapsamında ‘rezerv alan’ ilan edilen bölgeleri de etkiliyor.
Türkiye genelinde ‘Kentsel dönüşüm’ projelerinin gerçekleştirildiği bölgelere yakın, yeni yerleşim alanı olarak kullanılabilecek yaklaşık 42 bin 300 hektarlık alan Bakanlık tarafından ‘rezerv alan’ olarak belirlenmişti.
İstanbul’da rezerv alan ilan edilen bölgeler
–Avcılar
–Arnavutköy
–Bakırköy
–Başakşehir
–Esenler
-Esenyurt
–Eyüp
–Küçükçekmece