Avrupa Birliği (AB) Doğu Akdeniz’de düşen gerilim nedeniyle Türkiye’yi olumlu yönde teşvik edecek adımlar atma kararı aldı.
Gündem maddelerinin arasında Türkiye’nin de bulunduğu AB Konseyi zirvesinin ilk gününde Türkiye’deki demokrasi, hukuk ve temel haklara ilişkin Avrupa’da ‘var olan tüm kaygılardan’ ayrı olarak liderler Doğu Akdeniz’e odaklandı.
Euronews Türkçe’nin haberine göre Brüksel özellikle ‘Doğu Akdeniz’de atılmış adımların gözardı edilmediğinin bilinmesini ve bu sebeple ‘pozitif gündem’ çerçevesinde hareket edilmesine şans vermek’ istiyor.
Buna göre AB gerilimi düşürücü eylemler devam ettiği sürece Türkiye’yle ‘kademeli, orantılı ve geri çevrilebilir’ biçimde işbirliği ‘geliştirmeye hazır.’
Liderler toplantısının sonuç bildirisinde ‘istikrarlı ve güvenli bir Doğu Akdeniz konusunda Türkiye’yle işbirliğini geliştirmenin AB’nin stratejik çıkarlarına olduğu’ belirtilerek şu ifade kullanıldı: “Doğu Akdeniz’de yasadışı sondaj faliyetlerinin devam ettirilmemesini ve Yunanistan ile Türkiye arasında ikili görüşmelerin yeniden başlamasını memnuniyetle karşılıyoruz.”
Haziran zirvesine kadar değerlendirilme devam edilecek
Türkiye’nin önümüzdeki üç aylık süre içerisinde atacağı adımlara bakılacağının altı çizilirken daha detaylı ve esaslı kararların haziran zirvesinde alınacağı kaydedildi.
Gümrük birliğinin modernizasyonu başlayabilir
Ayrıca gümrük birliği anlaşmasında da bir güncelleme fikrine yeşil ışık yakıldı. Bu çerçevede zorlukları aşmak için Avrupa Komisyonu’na Türkiye’yle görüşmelere başlama talimat verildi.
AB Konseyi de bu görüşmelere paralel olarak gümrük birliğinin modernizasyonu için kendi çalışmalarını yürütecek.
İşbirliğinin geliştirileceği diğer alanlar
Ayrıca geliştirilecek işbirlikleri listesinde kamu sağlığı, Covid-19, iklim krizi, terörle mücadele ve bölgesel konular olacak.
Bunların yanısıra Türkiye’deki 4 milyon Suriyeli göçmene finansal yardım sağlamanın yollarını araması için Avrupa Komisyonu’na talimat verildi.
Bildiride Türkiye’ye şu mesajlar verildi:
- Uluslararası hukukun tek taraflı ihlalinden ve provokasyonlardan kaçınılmalı.
- Temel haklar ve hukukun üstünlüğü meseleleri ana endişe kaynağı olmaya devam ediyor.
- Siyasi partileri, medyayı hedef alan yaklaşımlar ile birlikte son dönemde atılan adımlar ve alınan kararlar insan hakları konusunda ciddi bir gerilemeye işaret ettiği gibi aynı zamanda Türkiye’nin demokrasi, hukuk ve kadın hakları alanındaki sorumluluklarına ters düşüyor. Bu alanlardaki diyalog AB-Türkiye ilişkilerinin vazgeçilmez bir parçası olmaya devam ediyor.
- Türkiye’den Libya, Suriye ve Güney Kafkaslardaki krizlere bölgesel çözümlere olumlu katkı sağlamasını bekliyoruz.
Yaptırımlar şimdilik beklemede
Bildirgenin son haline bakıldığında AB’nin ‘yaptırımlar’ kartını şimdilik çekmecede beklettiği görülüyor. ABD’yle yapılan istişarelerin de bu yönde olduğu biliniyor.
Avrupa’nın çıkarları öncelemesi eleştirilere hedef oluyor
AB’nin Türkiye’yle ilgili ‘pozitif gündem’le başlayan bu pozisyonu bir süredir Avrupa içinde pek çok kesim tarafından muhalefet görüyor.
Özellikle Avrupa Parlamentosu’ndaki gruplarca Türkiye’deki temel hak ihlalleri, parti kapatma girişimlerine varan siyasi baskılar ve son olarak İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmış olması Avrupa ve batı dünyası genelinde tepki topluyor.
Dışişleri: Bildiri tek yönlü ama olumlu
Dışişleri Bakanlığı, AB’nin açıklamalarını tek yönlü ama olumlu buldu.
Açıklamada şunlar kaydedildi: “Raporun, değerlendirme bölümünde olumlu gündemin gereği vurgulanmış olsa da, birkaç üye ülkenin dar görüşlü iddialarının etkisinde ve Türkiye-AB ilişkilerine tek yönlü bakış açısıyla kaleme alındığı görülmüştür.
Bununla birlikte, Türkiye-AB ilişkilerini olumlu gündem temelinde ilerletme konusunda raporla ortaya konulan çabayı ve Zirve Bildirisine yansıtılmaya çalışılan söylemi memnuniyetle karşılıyoruz.”