Avrupa Parlamentosu’nun (AP) beş yıllık yeni yönetimini belirleyecek seçimlerde kesin olmayan ilk sonuçlar 18.00’den itibaren duyurulacak.
Resmi sonuçların yarın açıklanacağı AP seçimleriyle ilgili merak edilenler 9 soruda…
1) AP nedir, başlıca görevleri nelerdir?
Avrupa Birliği (AB) kurumları arasında üyeleri doğrudan halk tarafından seçilen tek organdır. Seçimleri beş yılda bir yapılır.
‘Avrupa vatandaşı’ sayılan AB üyesi ülkelerin vatandaşları, bu seçimlerde oy kullanarak parlamento üyelerini seçer. AP’nin üyeleri, ‘milletvekili’ olarak adlandırılır.
Parlamento Genel Kurulu, Fransa’nın Strazburg kentinde toplanır. Parlamentonun siyasi grupları ve komiteleri Brüksel’de toplanır, sekretaryası ise Lüksemburg’dadır.
Parlamentoda siyasi görüşlere göre oluşturulan ‘siyasi gruplar’ bulunur. AP, AB Konseyi ile yasama yetkisini paylaşır. Ayrıca AB’nin çok yıllı ve yıllık bütçesini, uluslararası anlaşmalarını ve genişleme gibi önemli kararlarını onaylar.
AB Komisyonu Başkanı ve Komisyon üyelerinin göreve başlamaları için onay verir. AB Komisyonu başta olmak üzere diğer AB kurum ve organlarını denetler.
2) Mevcut AP’de kaç siyasi grup var?
Avrupa Halk Partisi (EPP): 177
Sosyalistler ve Demokratlar (S&D): 139
Avrupa’yı yenile (Renew Europe): 102
Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı: 72
Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri (ECR): 68
Kimlik ve Demokrasi (ID): 59
Sol: 37
Bağımsız vekiller: 50
3) Siyasi gruplar neye göre oluşturuluyor?
Üye ülkelerden siyasi partilerin AP’ye gönderebildikleri milletvekilleri, Avrupa çapında kendileriyle benzer düşüncelere sahip siyasetçilerle koalisyonlar kuruyorlar.
Her grubun, yedi AB ülkesinden en az 23 milletvekili içermesi gerekiyor.
4) Kimler oy kullanabiliyor?
18 yaşından büyük tüm AB vatandaşlarının yanı sıra Belçika ve Malta’da 16, Yunanistan’daysa 17 yaşından büyük olan vatandaşlar oy kullanabiliyor.
5) Hangi ülke kaç milletvekili çıkaracak?
Her ülke, nüfusu oranında milletvekili çıkarıyor.
Almanya: 96
Fransa: 81
İtalya: 76
İspanya: 61
Polonya: 53
Romanya: 33
Portekiz, Yunanistan, Macaristan, İsveç ve Çekya: 21
Avusturya: 20
Bulgaristan: 17
Slovakya, Danimarka, Finlandiya: 15
İrlanda: 14
Hırvatistan: 12
Litvanya: 11
Letonya ve Slovenya: 9
Estonya: 7
Malta, Lüksemburg ve GKRY: 6
6) Avrupa seçmeninin seçimlere katılım oranı nasıl?
Son seçime katılım yüzde 50,66’ydı. Seçim anketlerine göre bu sene katılım yüzde 60 olabilir.
7) Oy kullanmaya giden seçmenlerin öncelikli sorunları neler?
Covid-19, Ukrayna’daki savaş ve ardından gelen enerji krizi, hayat pahalılığı, enflasyon gibi başlıkların seçmenlerin oyunda temel belirleyici olacağı tahmin ediliyor.
Avrupa kıtasında İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ilk defa yeniden ortaya çıkan savaş ve Rusya’dan yönelen tehdidin de kimi seçmenin kararında etkili olması bekleniyor.
Göçmen krizi, çevre ve iklim konuları da bir kısım seçmenin oyunu belirleyecek.
8) Seçim sonuçlarıyla ilgili beklentiler neler?
Aşırı sağcı partilerin oy oranlarını artırması öte yandan liberallerin ve yeşillerin oy kaybetmesi bekleniyor.
Bu iki durum birleştiğinde Hristiyan demokratlar, muhafazakarlar ve aşırı sağdan oluşan koalisyonun ilk defa AP’de çoğunluğu elde etmesi ve AB politikasına yön verebileceği düşünülüyor.
9) Seçimden sonra ne olacak?
9 Haziran’da resmi olmayan ilk sonuçlar belli olacak.
10 Haziran itibarıyla bir yandan AP’ye milletvekili gönderen partiler koalisyon görüşmelerine girerek ‘AP’deki siyasi grupları’ oluşturma sürecine, diğer yandan oluşacak siyasi partilerin AB Komisyonu başkanlığı için liste başı adayları da destek bulabilmek amacıyla müzakerelere başlayacak.
İlk Genel Kurul toplantısı 16 Temmuz’da yapılacak. AB Konseyi’nin yeni başkanı 1 Aralık’ta görevine başlayacak. Böylece AB’nin gelecek beş yıllık yönetimi belirlenmiş olacak.