• 9 SORUDA
  • DİKEN ÖZEL
  • GÜNÜN 11’i
  • DİKENLİK
  • AKŞAM POSTASI
  • VPN HABER
  • ENGLISH

Diken

Yaramazlara biraz batar!

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • AGORA
  • SANAT
  • GÜNÜN ESERİ

Sosyalizm ile populizm arasında SYRIZA: Hayaller Sosyalist Hellas, gerçekler Ufuk Uras

03/02/2015 14:41

 

ÇAĞLAR EZİKOĞLU*

Yunanistan’da yapılan genel seçimler sonucunda sosyalist kimliğiyle ön plana çıkan SYRIZA’nın elde ettiği zafer, başta Avrupa kamuoyu olmak üzere tüm dünyada ciddi bir yankı uyandırdı.

Reklam

Türkçe’de karşılığı ‘Radikal Sol Koalisyon’ olarak tanımlanan bu siyasi partinin elde ettiği başarı Avrupa’da özellikle ekonomik krizlerle boğuşan ülkeler başta olmak üzere bir domino taşı etkisi yaratacağı tartışmaları gündemi meşgul ediyor. Bir yandan da Yunanistan’daki ekonomik krizle birlikte SYRIZA’nın, AB tarafından verilen bir çözüm reçetesi olan troykadan kurtulma çabaları önemli bir tartışma noktası haline geldi.

Ve elbette bu tartışmaların Türkiye’deki yansımaları, ‘Acaba SYRIZA Türkiye’de hangi partiye eş değerdir’ veya ‘SYRIZA sosyalist değil popülist bir parti midir’ sorularıyla birlikte ele alınıyor.

Nasıl doğdu, nasıl evrildi?

Bu yazı aslında SYRIZA’nın nasıl doğduğunu göstermekle birlikte, doğduktan sonra nasıl evrildiğini ve bu dönüşümün ortaya çıkan seçim zaferiyle bağını da göstermeyi hedefliyor.

Reklam

1990’lı yıllarda Yunan solunda birliği sağlamak amacıyla kurulmuş olan ‘Solun Birliği ve Ortak Hareketi için Dialog Alanı’ oluşumundan doğan SYRIZA, 2004 yılında Synaspismos, Komünist Ekolojik Sol Yenilenme, Uluslararası İşçilerin Solu gibi küçük radikal sol grupların birleşmesiyle siyasi parti halini aldı.

Yunanistan’ın en köklü siyasi hareketi olan Yunanistan Komünist Partisi’nin (KKE) dışında kalan sol grupların bu birleşimi 2004 seçimlerinde parlementoda altı milletvekiliyle temsil edilme sürecine yol açmıştı. Fakat bu süreçte bu milletvekillerinin tamamının en büyük siyasi oluşum olan Synaspismos üyelerinden olması, bahse konu koalisyon içinde çatlaklara yol açtı.

2007 seçimlerine kadar parti içi mücadele dinamikleri SYRIZA içerisinde daha çok ön plana çıktı. Fakat 2007 seçimlerinde alınan yüzde 5 lik oy oranı ve 2008’de SYRIZA’nın liderliğine seçilen Atina temsilcisi genç Aleksis Tsipras’ın etkinliği partiye yeni bir ivme kazandırdı.

Temel etken ekonomik kriz

Özellikle Türkiye’de SYRIZA’nın doğuşu ve yükselişinin sistematik bir plan ve program dahilinde tutarlı ve başarılı bir siyasi işleyişle gerçekleştiğine dair yorumlar yapılıyor olsa da, bu yükselişin en temel dinamiklerinden birisi Yunanistan’da 2012 yılında yaşanan ve etkileri halen süregiden ekonomik kriz. Bu tespitin en büyük delillerinden birisi de elbette ki 2012 seçimleri. Zira SYRIZA’nın tarihsel gelişim sürecinde, 2008 ile 2012 yılları arasında SYRIZA’ya yönelik bir kitlesel destekten söz etmek oldukça güç.

2012’deki hem mayıs hem de haziran seçimlerinde SYRIZA’nın ikinci parti konumuna yükselmesi Avrupa’da şaşırtıcı bir refleksle karşılanmış olsa da, Yunan siyasetini yakından takip edenler için oldukça normal bir gelişimdi. Zira ekonomik krizin baş mimarı olarak görülen tek siyasi parti Panhelenik Sosyalist Hareket, yani PASOK’tu. PASOK’un yüzde 44’lük oy oranı ekseriyetle Yunan sosyal demokratlarının temsil kabiliyetini göstermekle birlikte 2012’deki bu temsil oranı yüzde 10’lara doğru geriledi.

2002 Türkiye seçimlerinde DSP’nin yüzde 20 lik oy tabanının birden erimesine benzer bir akibet yaşayan PASOK seçmeni için solda ideolojik anlamda en yakın ve krize gösterilecek tepki olarak en uygun duran siyasi oluşum SYRIZA’ydı. SYRIZA’nın başarısını reaksiyonel bir tepkiden ziyade örgütsel bir başarı olarak gören bazı kesimler, PASOK’un bu şekilde erimesine yönelik analizleri göz ardı ediyor.

Hayaller Sosyalist Hellas, peki ya gerçek?

SYRIZA’nın başarısı elbette küçümsenecek bir başarı değil, fakat neden ve nasıl reaksiyonel bir başarı olduğunu tarihsel süreciyle birlikte göstermeye çalıştık. Şimdi günümüze dönelim…

SYRIZA’nın elde ettiği bu zaferden dolayı bir hayli sevinen Türk solunun bazı kesimlerinin ve hatta ‘Biz de Türkiye’nin SYRIZA’sıyız’ diye garip açıklamalarda bulunan partilerin hayallerindeki SYRIZA ne kadar gerçek?

Keskin söylemler terk edildi

SYRIZA kuruluşu ve doğası gereği radikal bir sol siyaset anlayışını merkezine oturtmuş bir oluşum. Bunun gereği olarak da 2015 seçimlerine kadar başta AB olmak üzere uluslararası hiçbir güçle ittifak etmeyeceklerini, bu emperyal güçlerle ittifaktan ziyade mücadele etme yoluyla Yunanistan’ın ekonomik bağımsızlığını ve refahını kazanacağını defalarca belirtmiş bir siyasi partiden bahsediyoruz.

Fakat SYRIZA’nın 2015 seçimlerinden sonra söylem yumuşamasına gitmesi; Avrupa’yla müzakerelerde farklı bir yaklaşımdan söz etmesi kafaları karıştırdı. Daha önce AB tarafından verilen borcu ödemeyip eurodan çıkacağını tahahhüt eden Tsipras ve kurmayları, şimdi AB liderlerini troykanın belirlediği borç miktarının ödenemez bir meblağ olduğunu ‘ikna’ etme çabalarına döndü. Bu ikna sürecinde AB’den veya eurodan ayrılma hususundaki keskin söylemler terk edildi.

Krizden çıkmayı sağlayacak bir ekonomik eylem planı lazım

Türkiye’de siyasetçiler tarafından kullanılan amiyane bir tabir vardır, özellikle iktidar muhalefeti eleştirirken der ki, ‘Bekara karı boşamak kolaydır.’ Bu bağlamda SYRIZA’nın radikal politika anlayışını yumuşatmasını normalleştirme çabaları güdenler oluyor, olacaktır da. Fakat ekonomik krizle boğuşan bir ülkede iktidara gelmiş bir partinin parti programında veya vaatlerinde daha yere sağlam basan ve krizden çıkmayı sağlayacak bir ekonomik eylem planı olması gerekmekte.

SYRIZA’nın bu denli büyük bir borç yüküyle devraldığı Yunanistan ekonomisi için böyle bir eylem planı olduğunu söylemek güç. Özellikle basın ve kamuoyuna yansıyan ‘yöneticilere ait lüks araçların satılması’ veya ‘kemer sıkma politikası sonucu işten çıkarılan işçilerin işe geri dönmesi’ gibi uygulamalar görünürde müspet olsa da, popülist bir yaklaşımla sergilendiği aşikar. Zira bahse konu ekonomik krizin derinleşmesinin ilacı bu tip uygulamalar değil Yunanistan’ı yeniden eskiye döndürecek uzun vadeli ekonomik planlar.

Yoksa bu tip uygulamalar her partinin seçim vaadinde az çok görülebilir, merak edenler AKP’nin 2002 Seçim Beyannamesi’ni de inceleyebilir. Ayrıca Savunma Bakanlığı gibi bir noktaya, koalisyonun küçük ortağı ve anti-göçmen bir sağ popülist parti ANEL’in liderinin getirilmesi de ayrı bir tartışma konusu.

Bütün bu süreci incelediğimizde, SYRIZA’nın başarısının temelden gelen bir örgütsel başarıdan ziyade ekonomik krize reaksiyonel tepkiyle gerçekleştiği ve SYRIZA’nın radikal sol söylemlerinin iktidara gelişinden sonra yumuşadığı aşikar. Bu bağlamda KKE’nin SYRIZA’ya yönelik sert eleştirileri özellikle ‘radikal sol’ bağlamında okunmaya değer.

 ‘Ufuk Uras tipi solculuk’

Ama daha önemli bir sorun SYRIZA’nın bundan sonra izleyeceği yol. Zira parti içindeki kafa karışıklığı bile SYRIZA’nın solun ‘radikal’ kısmından daha ‘liberal’ kısmına geçişin olma ihtimalini gösteriyor ve üstelik bu geçiş olsa bile SYRIZA’nın ayakları yere basan bir ekonomi politikası ufukta yok.

Kravat takmamak gibi bir eylemin sol siyaset açısından önemli görüldüğü ülkemizde var olan ‘Ufuk Uras tipi solculuk’ anlayışı, yani liberal ekonomiye eklemlenmiş bir sol zihniyet belki de radikal sol iddiasında olan bir partinin önündeki en büyük meselelerden birisi olacak. Aksi takdirde hem daha liberal politikalarla troykayı yumuşatmaya çalışmak hem popülist politikalarla halkın takdirini kazanmak ancak günü kurtarır ve ilerisi için benzer ekonomik krizler Yunanistan’ı sarsmaya devam eder.

Ve bu durumda sosyal medyada dile getirilecek şu slogan SYRIZA’nın da geleceğini bize gösterir: Hayaller Sosyalist Hellas, Gerçekler Ufuk Uras…

*Aberystwyth (Galler) Üniversitesi, Uluslararası Siyaset Departmanı araştırma görevlisi ve doktora adayı

 

 

Filed Under: Analiz

SON HABERLER

Torbaya eklendi: Milletvekillerine trafikte geçiş üstünlüğü sağlanacak

TBMM genel sekreteri ve milletvekillerinin de bulunduğu 601 yeni araca trafikte geçiş üstünlüğü sağlanacak.

Van ve Batman’da dört HDP’li belediye başkanı görevden alındı

Batman’ın Beşiri ilçesine bağlı İkiköprü Belde Belediye Başkanı HDP’li Osman Karabulut, hakkındaki terör soruşturması kapsamında görevden alındı. Karabulut’un yerine Beşiri Kaymakamı Sinan Aşçı görevlendirildi.

İYİ Partili vekil kararı duyurdu: ‘Merkez’ dört ayda İstanbul’a taşınacak

İYİ Parti Grup Başkanvekili ve Kocaeli Milletvekili Lütfü Türkkan, Merkez Bankası’nın bazı birimlerinin 1 Ocak’tan itibaren Ankara’dan İstanbul’a taşınacağına dair bir karar olduğunu bildirdi.

Uludağ’da kaybolan dağcılar kuyu ve mağaralarda arandı

Bursa’da tırmandıkları Uludağ’da kaybolan iki dağcıyı arama çalışmaları altıncı gününe girdi. Ekipler, mağara ve kuyulara bakıyor.

Bulduk Barajı’ndaki balık ölümleri Meclis’te: ‘Atıklardan kaynaklanıyor’ iddiası

TBMM Çevre Komisyonu CHP Sözcüsü İzmir Milletvekili Murat Bakan, Karabük’teki Eskipazar Bulduk Barajı’ndaki balık ölümlerini Meclis gündemine taşıdı.

Bank Asya’yı kim öldürdü?
Olağan yasalarla, olağanüstü hal: Her validen bir Hayri Kozakçıoğlu yaratılacak

DİKEN’İ TAKİP EDİN

Osman Kavala 768 gündür tutuklu

AGORA

Tuvalet kapısında bekletilen şoför ve yeni muhalefet

Nevşin Mengü

‘Yerli ve milli’ patrik mi!

Eray Özer

‘İsraf’ edilen, bizim yurttaşlığımızdır!

Murat Sevinç

Alevi’nin kapısına atılan çarpı, yurttaşlık ve faşistlik üzerine…

Murat Sevinç

Tahran’da darağaçları kurulurken

Nevşin Mengü

GÜNÜN 11’İ

Nedim Türkmen: Esnaf e-hacizlerle boğuşurken, vakıf üniversitesinin kamu bankasından 300 milyon lira kredi çekip ödememesi ironi

Serdar Turgut: Açık cezaevi uygulaması

Taha Akyol: Ceren Özdemir nasıl öldürüldü?

Levent Tüzemen: Terim öğrencilerine, korkunun ecele faydası olmadığını öğretmeli

Mehmet Barlas: Bağımsızlığımızın kıymetini bilelim

Zülal Kalkandelen: AKP iktidarında kabus bitmez!

İlber Ortaylı: ‘İstanbul Boğazı’ projesine itiraz edenlerin sebepleri bir açık raporla ortaya konmuş değil

Orhan Uğuroğlu: Millet bahçesi karın doyurur mu?

Ayşen Şahin: Bizde adaletin ne sosyali ve ne ekonomiği

Vedat Milor: Birçok genç şef yemeklerinde sos kullanmayı bıraktı

Ayşenur Arslan: İktidar şeriat diyor, muhalefet sessiz kalıyor

BİR SAYI

6 milyon

2017-2019 yılları arasında TBMM’de görevli 1481 personelin yurt dışı ziyaretlerinin faturası (TL)

Autumn Rhythm – Jackson Pollock

Orijinal Günahlar: İnsan olmaya çalışmaktan yorulanların öyküsü

İKSV’nin misafir sanatçı programı ‘Be Mobile-Create Together!’ başladı

Ne, nerede, ne zaman: İstanbul için kültür sanat ajandası

Ne izlesek: Üç film önerisi

Karayoluna çıkan ineğe, 108 TL para cezası

Tek bedende iki kişi: ‘Yaşamaz’ denen yapışık ikizler 29 yaşına geldi; öğretmen oldu

Lotodan kazandığı parayla satın aldığı arsada 2 bin 500 altın ve gümüş sikke buldu

Seloteyple yapıştırılan ‘muz’ sanat eseri oldu; 120 bin dolara satıldı

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • AGORA
  • SANAT
  • GÜNÜN ESERİ
  • AGORA
  • DİKEN’E TAKILANLAR
  • BİRİNCİ SAYFALAR
  • GÜNÜN 11’i
  • AKŞAM POSTASI
  • BU GAZETE…
  • DİKEN 5 YAŞINDA
  • KÜNYE
  • İLETİŞİM
  • Email
  • Facebook
  • Google+
  • Pinterest
  • RSS
  • Twitter
  • Vimeo
  • YouTube
Diken 'Yılın Internet Gazetesi' ödülünü kazandı...

"Genç gazeteci arkadaşlarıma! Bu meslek yorucu bir meslektir. Ama, insan büyük bir zevkle çalışır. Kalemine daima efendi kal, uşak olmamaya gayret et. Mecbur kalırsan kır, sakın satma." Sedat Simavi