Türk Tabipleri Birliği (TTB) şeffaf veri paylaşımı çağrısını yineleyerek corona virüsünün mutasyonuyla ilgili uyardı: “Basit bir matematik hesaplama enfekte olanların artması, buna bağlı olarak hastane yatışlarının ve ölümlerin artması kaçınılmazdır.”
TTB açıklamasında avantajlı hale gelen ve virüsün ilk halinden genetik yapı olarak farklı olan yeni virüsün ‘varyant‘ olarak adlandırıldığı ve daha kolay bulaşan varyantların zamanla baskın hale geldiği hatırlatıldı.
Açıklamada şu bilgiler paylaşıldı: “Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2 Şubat’ta yayımlanan haftalık durum raporunda şu ana kadar SARS-CoV-2 virüsünde VOC (Variant of Concern- Endişe Verici Varyant) kategorisinde olan üç varyantın saptandığı bildirilmektedir. Bu varyantlar, kısaca, B.1.1.7, B.1.351, P.1 olarak sıralanabilir. Bulaşma hızı belirgin olarak artmış olan bu varyantların, mevcut epidemiyolojik durumda değişikliklere neden olması nedeniyle risk oluşturduğu kabul edilmektedir.
Saptanıldıkları ülkelerde kısa sürede hâkim hale gelen bu varyantlar için salgın hızı ve dolayısıyla ölümlere etki için ‘kartopu etkisi‘nden söz edilmektedir. Bu etkiyi tanımlayan modellemeye göre bu varyantlar bir coğrafyaya girdiklerinde bulaşma hızını yüzde 30 veya yüzde 50 artırmaları durumunda, bir-iki ay içinde o coğrafyada hâkim hale gelmektedir.
Üç varyant da SARS-CoV-2’nin evrimleşme hızından beklenenin ötesinde mutasyon biriktirmiş olmaları ile dikkat çekmektedir. Varyantlarda ortak mutasyonların birikmiş olması virüse avantaj sağladıklarına dair işaret olarak değerlendirilmektedir.”
Türkiye’de üç varyant
Türkiye’deki güncel durumun ise pandemi sürecinde hep olduğu gibi Sağlık Bakanı’nın tweetlerinden izlendiği belirtilen açıklamada Fahrettin Koca’nın Türkiye’deki durumu 3 Şubat tarihli “Ülkemizdeki İngiltere mutasyonu 196 oldu. İki Güney Afrika, bir de Brezilya varyantı ile karşılaşıldı” mesajı hatırlatıldı.
Ancak varyantların hangi şehirlerde, hangi yaş gruplarında görüldükleri, klinik seyrin nasıl olduğu ve benzeri bilgilere ulaşılamadığının altı çizildi.
Britanya’da bildirilen varyant suşunun yüzde 35 oranında daha ağır seyrettiğine ilişkin, analiz ve değerlendirme aşamasında bulgulara işaret edilen açıklamada hastalık şiddetini ağırlaştırmasa dahi bulaşma hızındaki artış nedeniyle, salgın hızındaki ‘kartopu etkisi’nin ölümler için de geçerli olacağı belirtildi.
Açıklamada şöyle devam edildi: “Basit bir matematik hesaplama ile, bulaşma hızı yüzde 50 artmış, enfeksiyon periyodu altı gün kabul edilerek, başlangıçta 1000 olgu olduğunu varsaydığımızda, bir ay sonra enfekte olanların 7.59 kat, iki ay sonra 57.67 kat artması ve buna bağlı olarak da, hastane yatışlarının ve ölümlerin artması kaçınılmazdır.”
‘Bağışıklık gelişen bölgede oluştu’
Salgın kontrolü için alınan önlemlerin de yetersiz kalabilceğine dikkat çeken TTB Brezilya vartantı örneğini verdi: “Brezilya suşunun toplumsal bağışıklık gelişmiş bir bölgede oluştuğu, bu çerçevede hastalık geçirerek toplumsal bağışıklığa ulaşmanın sorunu çözmediği, toplumsal hareketlilik azalmadığında virüsün mutasyon geçirmesi ve benzer varyantların evrimsel doğal sürecin dışında hızlı biçimde şekilleneceği dikkate alındığında virüsün replike olmasına izin verilmeyecek toplumsal hareketlilik kısıtlaması önemli ve koruyucu olacaktır.”
Açıklamada ayrıca virüslerin bulaştıkça mutasyon gelişmesinin kaçınılmaz olduğu vurgulanarak varyantlar nedeniyle hızlı ve etkili aşı uygulamalarının öneminin arttığı belirtildi.