Kahramanmaraş İdare Mahkemesi, Diler Enerji’nin Elbistan ilçesinde yapacağı 400 megawat kurulu güce sahip termik santrali için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu hakkında yürütmeyi durdurma kararı verdi.
Diler Enerji’nin, Akbayır Mahallesi’ne yapacağı termik santral için müşavir firma Çınar Mühendislik tarafından hazırlanan ÇED Raporu, 29 Haziran 2018 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylandı. Bölgede faaliyette olan iki termik santral nedeniyle en başından beri santrale karşı çıkan yöre halkı ile çevreciler, yürütmenin durdurulması için Kahramanmaraş İdare Mahkemesi’ne dava açtı.
Yöre halkı ve çevreciler, mahkemeye yaptıkları başvuruda yapılacak santralin kömürle çalışacağı, bölgedeki kömürün ise kalorisinin düşük ve ıslak olması nedeniyle santralin enerjiden çok kükürt üreterek çok ciddi hava ve çevre kirliliğine neden olacağı, santralın tarım havzasının ortasına kurulacak olmasından dolayı tarımsal üretime zarar vereceği, yanma sonucunda her yıl ortaya çıkacak 3,5 milyon ton atığın çevreye ve insanlara zarar vereceği ve bunun çiftçilerin tarımda kullandığı yeraltı suyunu da kirleteceği belirtildi. Çevreciler ayrıca kömürü kurutmak için dev pompalarla su çekilmesi neticesinde Ceyhan Nehri’nin kuruma tehlikesiyle karşı karşıya kalacağını, bölgede bulunan diğer termik santrallerle birlikte doğaya salınacak karbondioksitten dolayı çevre felaketi oluşacağı, santralın yapılmasının Kyoto protokolüne aykırılık teşkil ettiğini ve kamu yararına aykırı olduğunu belirterek yürütmenin durdurulmasını istedi.
Mahkeme: Hukuka aykırılığa rağmen, uygulama sürdürüldü
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise savunmasında ÇED Raporu’nun mevzuata uygun olarak hazırlandığını, projenin tüm çevresel etkilerinin değerlendirildiğini, gerekli her türlü tedbirin alındığını belirterek davanın reddedilmesini talep etti. Davanın reddedilmesini isteyen Diler Enerji de, davacıların iddialarının haksız, hukuki ve bilimsel dayanaktan yoksun olduğu, ÇED raporunun tamamen bilimsel ve hukuka uyarlı bir şekilde hazırlandığını savundu.
Tarafların iddialarını dinleyen mahkeme, bilirkişi tarafından konuyla ilgili bölgede keşif yapılarak rapor hazırlanmasına karar verdi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nden Çevre Mühendisi Dr. Öğretim Üyesi Yakup Cuci, Doç. Dr. Kevser Cırık, Jeoloji Mühendisi Doç. Dr. Ahmet Özbek, İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Mehmet Ünsal ve Ziraat Mühendisi Prof. Dr. Mustafa Kızılşimşek’ten oluşan bilirkişi, yaptığı inceleme sonunda mahkemeye raporunu sundu.
20 sayfalık raporda, santralın zararlarını detaylarıyla anlatılarak sonuç bölümünde şöyle denildi: “Elbistan Akbayır 400 MW TES Entegre Projesine ait ÇED Raporu bir bütün olarak değerlendirildiğinde ÇED olumlu kararının üstün kamu yararı, yöre halkının bireysel menfaatleri, ekoloji ve sürdürülebilirlik açısından yerinde olmadığı kanaatine varılmıştır.”
Kahramanmaraş İdare Mahkemesi, davacı ve davalıların savunmalarını dinleyip bilirkişi raporunu inceledikten sonra ÇED Raporuyla ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca verilen olumlu kararın hukuka uygun olmadığı belirterek yürütmenin durdurulmasına karar verdi.
Mahkeme kararında şöyle denildi: “Elbistan ilçesinde yapılması planlanan Elbistan Akbayır 400 MW Kömürlü Termik Santrali Projesiyle ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca verilen 29.06.2018 tarihli Çevresel Etki Değerlendirmesi olumlu kararında hukuka uyarlık görülmemiştir. Öte yandan, dava konusu işlemin hukuka aykırılığı yolundaki bu saptamaya rağmen uygulamanın sürdürülmesi, tüm eylem ve işlemleri hukuka uygunluk karinesine dayanan hukuk devleti ilkesine aykırı bir durum yaratacağı gibi sonraki süreçlerin ikmali ile çevresel müdahalenin fiziken başlayacağı, bu durumun çevre ve bu çevrede yaşayanlar için telafisi güç zarara neden olacağından 2577 Sayılı Kanunun 27’nci maddesindeki koşulların somut davada birlikte var olduğu sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 Sayılı Kanunun 27’nci maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütmenin durdurulmasına, aynı Kanun’un 20/A maddesi uyarınca itirazın mümkün olmadığına oy birliğiyle karar verildi.”
İkinci termik santral süreci devam ediyor
Kararın ardından Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu tarafından yapılan yazılı açıklamada kararın yerinde olduğu belirtildi.
Açıklamada, dava sürecinin henüz sona ermediği belirtilerek şöyle denildi: “Platform olarak bundan sonraki dava sürecini titizlikle takip edip gerekli çalışmaları yapmaya devam edeceğiz. Ayrıca bölgemizde devam eden diğer termik santral çalışmalarını da yakından izlemeye devam edeceğiz. Çünkü bölge başka bir termik santralı daha kaldıramaz. Elbistan Küçük Yapalak köyünde, Anadolu Enerji tarafından yapımı planlanan Elbistan Termik Santrali’nin ÇED süreci devam etmektedir. ÇED olumlu kararının çıkma ihtimaline karşı dava hazırlıklarımız yapılmaktadır.”