Sigara sadece insan sağlığına zarar vermiyor. Doğrudan ya da dolaylı doğayı da tahrip ediyor. Yılda tüketilen 6 trilyon sigaranın, tahmini 4,5 trilyon izmariti doğayı kirletiyor. Tütün yetiştirmek için yılda 600 milyon ağaç kesilerek, 3,5 milyon hektar alan yok ediliyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Dünya Tütünsüz Günü için 2022 küresel kampanyasının teması “Tütün: Çevremize Tehdit.”
Türk Toraks Derneği Tütün Kontrol ve Çevre Sorunları ve Akciğer Sağlığı çalışma grupları, 31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü nedeniyle yaptıkları yazılı açıklamada, içilen tüm sigaraların üçte ikisinin doğaya bırakıldığını söyledi.
Kentlerde ve plajlarda en çok sigara izmaritleri ve diğer tütün ürünü atıkları çöplerinin toplandığı belirtilen açıklamada, “Toksisite çalışmaları, sigara izmaritlerinden sızan bileşiklerin tuzlu ve tatlı suda yaşayan mikroorganizmalar ve balıklar için toksik olduğunu gösteriyor” dendi.
Tütün endüstrisi nedeniyle salınan karbondioksitin havayı kirlettiği söylenen açıklamada şöyle devam edildi: “Büyüyen tütün üretimi, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ormansızlaşmaya yol açıyor. Tütün endüstrisi yıllık 84 megaton karbondioksit eşdeğeri sera gazı katkısıyla iklim krizini körüklüyor. Kaynakları israf ediyor ve ekosisteme zarar veriyor. Tütün tüketiminin azaltılması, yalnızca doğrudan sağlıkla ilgili kazançlar değil, tüm sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için kilit nokta olarak tanımlanmalı.”
Türkiye’de günde 57 ton sigara atığı çıkıyor
Solunum Derneği (TÜSAD), “Vücudumuzu da dünyamızı da kirletmeyelim” çağrısı yaptı. TÜSAD Tütün Kontrolü Çalışma Grubu, Türkiye’de tüketilen sigaranın günlük 57 ton, yıllık 21 bin ton atığa neden olduğunu açıkladı. Birinin sigarayı bırakması halinde günde 74 litre su tasarruf ediliyor.
Dünyada her yıl 7 milyon insanın aktif, 1 milyon insanın da pasif dumana maruz kalarak hayatını kaybettiğini belirten TÜSAD, açıklamasında şu görüşlere yer verdi: “Tütün ve tütün ürünlerinin insan sağlığına zararlı olan pek çok etkisi olduğu bilimsel olarak kanıtlandı. Bu onarılmaz zararların haricinde bu ürünlerin bir de çok bilinmeyen, göz ardı edilen çevresel zararları bulunuyor.
Tüketilen tütün talebine yetişmek amacıyla başka ürünler için kullanılabilecek toprak, su ve emek gücü kullanılıyor. Daha fazla tütün yetiştirmek üzere özellikle de az gelişmiş ülkelerde yıllık 200 bin hektarlık orman yok edilip bilinçsiz şekilde tütün tarımına açılıyor. Bu da yıllık ormansızlaşma oranında yüzde 5 gibi yüksek bir orana denk geliyor.”
Tütün yapraklarını kurutmak için yakılan ağaçların da çevre tahribatının bir başka boyutu olduğunu belirten dernek, kâğıt kutulama ürünleri için 2,5 milyon tona yaklaşan miktarda ağaç kökenli hammadde kullanıldığını söyledi. Bu da her 300 sigara için bir ağacı feda ettiğimiz anlamına geliyor.
Nikotin ve diğer zararlılar 10 yılda yok oluyor
Tütünün ekiminden son kullanıcının yakmasına kadar geçen süreçte ciddi karbon ayak izine sebep oluyor. Bir sigara üretimi 14 gram karbondioksit salınımına eşit. Bu da yılda 84 milyon metrik ton karbondioksit salınımı demek. Bir başka deyişle, 280 bin roketin atmosfer dışına çıkmak üzere saldığı karbondiokside eşdeğer.
Nikotin ve diğer zararlı maddelerinin doğada yok olması için yaklaşık 10 yıl gerekiyor. Ayrıca her bir sigara için 3,7 litre su harcanıyor. Su kaynaklarının kısıtlı olduğu ve dünyada ciddi sayıda insanın temiz su erişiminde sıkıntı yaşadığı düşünüldüğünde bu ciddi bir rakam. Bir sigara kullanıcısı eğer sigarayı bırakırsa günlük 74 litrelik bir tasarruf yapabilir.
İzmarit yapısal olarak plastik türü selüloz asetattan üretiliyor. Zor parçalanan bu yapı, yıllar süren süreçte çevreye (toprak, su) mikroplastik bırakıyor. Filtrelerin içinde kalan nikotin ve zararlı maddeler karıştıkları su ve toprağı kullanan bitkilerin gelişimini yavaşlatıyor, balık ve su canlılarının ölümüne yol açıyor. Tek izmarit 1,000 litre suyu sağlıksız hale getirebilir ve bu gıda ve yaşam zincirleriyle hayatımıza ve vücudumuza geri dönebilir.
Benzer çevre kirliliği ısıtılmış tütün ürünleri, elektronik sigara, yakılmadan tüketilen tütün ve nikotin ve tütün ürünleri için de geçerli. Kullanılan kartuşlar, cihazlar, ısıtıcılar, piller, ürün kalıntıları hem plastik yapıları hem de içerdikleri maddelerden dolayı çevreyi kirletir.
Üreticisine yeşil tütün hastalığı yapıyor
Açıklamayla paylaşılan bilgilere göre, tütün yetiştiricileri el temasıyla günde 50 sigaraya denk gelen miktarda nikotini ciltten emilme yoluyla alır ve bu etkiye bağlı olarak ciltlerinde bir nikotin zehirlenmesi durumu olan ‘yeşil tütün hastalığı’ görülür. Yine kullanılan zirai ürünlerden ağırlıklı olarak alüminyum ve asetat gibi zararlı maddelerin kan değerleri daha yüksektir. Bunların uzun dönemde tümör, beyin sorunları, kan hastalıkları ortaya çıkma olasılığı maruz kalmayanlardan daha yüksek orandadır.
Tütün üretim çiftliklerinde çalışan çocuklarda büyüme yavaşlığı, kadınlarda üreme sorunları görülür. Tüm yaş gruplarında sigara içimi daha yüksek oranda, dolayısıyla diğer birçok sağlık sorununa daha yatkınlar.
Rakamlar 2018 yılında sigara içmenin global olarak sağlık harcamaları, üretim kayıpları ve getirdiği diğer ekonomik yüklerle GSMH’nin (Gayri Safi Milli Hasıla) yüzde 1,8’ini gereksiz işgal ettiğini ve bu oranın gelişmekte olan ülkelerde yüzde 40 gibi yüksek oranlara ulaştığını ortaya koyuyor.
Her iki çocuktan biri sigaranın kirlettiği havayı soluyor
Tütün ve -tütün ürünleri yılda 8 milyon insanın ölümüne yol açıyor. İkinci el duman maruziyetiyse (pasif içicilik) yılda 1,2 milyon insanın ölümünün sebebi. Tüm çocukların yaklaşık yarısı tütün dumanıyla kirlenmiş hava soluyor ve her yıl 65 bin çocuk pasif içiciliğe bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor. Hamileyken sigara içmek, bebekler için yaşam boyu çeşitli sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Sadece sigara değil, ısıtılmış tütün ürünleri ve elektronik sigaralar da tütün içeriyor ve kullanıcılarını kanser yapıcı ve sağlığa zararlı toksik gazlara maruz bırakıyor.
