Soğan piyasalarının üretici ve toptancı açısından manipülasyon yapılmayacak biçimde yapılandığını dört ay önce oybirliğiyle karara bağlayan Rekabet Kurumu, hükümetin artan fiyatlara karşı soğan operasyonlarına başlamasının ardından tavır değiştirdi.
Fotoğraf: DHA
Hükümetin soğan fiyatlarına karşı ‘depo baskınlarıyla’ harekete geçmesinin ardından Rekabet Kurumu’nun soğan piyasasında rekabeti etkileyecek bir durum olmadığı yönünde hazırladığı rapor ortaya çıkmıştı.
Rekabet Kurumu dün bir açıklama yaparak konuyla ilgili ‘güncel bir değerlendirmeleri’ bulunmadığı ve soğan konusunun takip edildiğini bildirdi.
Ancak kurumun ‘güncel bulmadığı’ rapor 8 Ağustos tarihli .
8 Ağustos’ta oybirliğiyle karar
Kurum uzmanlarının soğan ve patates fiyatlarıyla ilgili yaptığı araştırma 8 Ağustos 2018’de bir ‘ön rapor’ haline getirilip Rekabet Kurumu yönetiminin onayına sunulmuş ve oybirliğiyle onaylanmış.
Onaylanan raporda özetle üreticiler ve toptancılar bakımından patates-soğan pazarının fiyat yönlendirmesine imkan vermeyecek biçimde çoklu yapıda olduğu anlatılıyor. “Soğan ve patatesin üretimi ve ticareti küçük ölçekli ve dağınık bir yapı sergilemektedir. Ürünler aracılar tarafından küçük ölçekli üreticilerden toplanmakta ve ürün benzer birkaç piyasa oyuncusundan geçtikten sonra perakende satış noktasına ulaşmaktadır. Ticaret Bakanlığı HKS’den elde edilen verilere göre, yalnızca 2017 yılında patates ve soğan bildirimi yapan toplam komisyoncu, tüccar ve pazarcı sayısı 3 bini bulmaktadır. “
Fiyatların nisan ve mayıs sonunda artması bir yıl önceki ürünün artık depoda bulunmamasına bağlanan raporda fiyatların üretici ve depocu açısından nasıl manipüle edilemeyeceğini de şu sözlerle dile getiriliyor: “Patates ve soğan pazarlarında gerek ilgili pazarları etkileyebilecek büyüklükte teşebbüslerin bulunmaması gerekse bu pazarın hemen hemen her aşamasında çok sayıda teşebbüsün bulunması, bir diğer ifadeyle hâkim durumda teşebbüsün olmaması dikkate alındığında 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin (rekabet kurallarına ilişkin düzenleme) ihlaline işaret edebilecek herhangi bir bilgi, belge ya da bulgunun da söz konusu olmadığı görülmektedir.”
Bununla birlikte raporda tüketiciye ürünü son fiyattan satan perakendecilerle ilgili tespit yer almıyor. Son ‘operasyonlar’la tepkileri soğan depolarına yönelten hükümetin de perakende satıcılarla ilgili bir tespiti ya da tepkisi yok.
Rapor yazma süreci mayısta başlamış
Kurumun bir sorun bulmadığı soğan konusunu uzun süredir takip ettiği de anlaşıldı.
Karar yazarı İbrahim Kahveci de bugünkü yazısında 8 Ağustos tarihli rapora dikkat çekerken Rekabet Kurumu’nun konuyu ilk olarak 15 Mayıs ve 22 Haziran’da yaptığı açıklamalarda telaffuz ettiğini hatırlattı. Bu açıklamada Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci’nin patates ve soğan fiyatlarındaki artışı araştırdıkları yönündeki sözlerine atıfta bulunan Rekabet Kurumu, “Konu gündemimizde olup hassasiyetle takip edilmektedir” diyor.
Kahveci yazısının sonunda şunları söyledi: “Fiyat değişimlerinin hastalık ve ekim alanına bağlı değiştiğini söylüyor ve depoculuğun ne kadar önemli olduğunu vurguluyor. Ama dün… Aradan sadece üç ay geçmesine rağmen ‘Rekabet Kurumunun soğan konusunda güncel bir kararı olmadığını’ açıklıyor. Ve yakından takip ettiklerini söylüyor. Acaba kısacık üç ayda soğan patates piyasası tekellerin eline mi geçti? Basılan her bir depoda 500-700 bin ton ürün mü ele geçirildi? Soğan patates piyasası 3 ayda mı değişti yoksa Rekabet Kurumu basılan depolar karşısında oybirliği ile aldığı kendi raporunu mu yok saydı?”
İstanbul’da kasım ayının enflasyon lideri ‘soğan’ oldu
Adana’da belediye başkanı soğan dağıttı: Daha önce de karpuz dağıtmıştık
Soğan üreticileri ‘şaşırmış’: 20 senedir depoluyoruz, neden şimdi stokçu olduk?
Ankara’da depo baskını: Soğan istiflemekle suçlanan üç kişiye hapis cezası çıkabilir
Kılıçdaroğlu’ndan ‘soğanı ağlatmayın’ paylaşımı
Erk Acarer: Emniyet masaya soğanla imzasını da atsaydı keşke
Bursa’da ‘patates-soğan’ baskını: 70 ton ‘ele geçirildi’
CHP’li Özel’e göre soğan deposu baskınları ‘algı yönetimi’
Albayrak soğan fiyatlarını stokçuluğa bağladı: 200 bin ton depodaymış
Tüketici muhtaç olacak kuru soğana: Kilosu 5 liraya çıktı, yılbaşı tahmini 10 lira