ALTAN SANCAR
altansancar@diken.com.tr
@altansancarr
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın borçlanma yetkisine 200 milyar lira eklenerek 493 milyar liraya çıkarılması torba kanuna eklenmişti. Meclis’ten geçen bu teklifi değerlendiren Prof. Dr. Aziz Konukman, iktidarın bu teklifi geriye doğru işleterek ‘yasadışı borçlanmayı’ meşrulaştırmak istediğini söyledi. Konukman, teklifin kanunlaşması sonunda muhalefetin bunu Anayasa Mahkemesi’ne taşıması gerektiğini belirtti.
AKP ve MHP’lilerin Meclis’te kabul edilen kanun teklifiyle 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a geçici madde eklendi. Bu geçici maddeyle Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın net borç kullanım tutarına iki yüz milyar Türk lirası eklendi.
İktidarın bu hamlesini Diken’e değerlendiren iktisatçı Prof. Dr. Aziz Konukman, 200 milyar liralık ilave borçlanma yetkisinin anayasaya aykırı olduğunu ve geçersiz olduğunu belirtti. Konukman, iktidarın 2020’de de benzer bir yolu tercih ettiğini hatırlatarak iktidarın yıl içinde ‘yasadışı borçlandığını ve geçici maddeyle bunu meşrulaştırdığını’ söyledi.
Konukman, 4749 Sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un Borçlanma, İkraz ve Garanti Limiti başlıklı 5. maddesinde yıllık net borçlanma limitinin öngörülen genel bütçe açığı kadar olduğunu hatırlattı. Ayrıca ‘ihtiyaç halinde Hazine ve Maliye Bakanı onayı ile bir defaya mahsus en çok yüzde 5 ve ayrıca cumhurbaşkanı kararı yine yüzde 5 arttırılacağına’ dikkat çekti.
‘Anayasaya aykırı’
Yıl içinde bu limitin aşıldığını vurgulayan Konukman durumu şöyle anlatıyor: “Bu uygulama kanuna da anayasaya da aykırı. Sayıştay, ‘yasasını çıkarmış kardeşim, bana ne’ diyerek bunu dert etmiyor. Geçici maddeler kanunu kolaylaştırıcı maddelerdir. Burada yapılan, yasa dışı yapılan borçlanmayı meşrulaştırmaktır. Buraya gelene kadar, cumhurbaşkanının yüzde 5 arttırma kararı kamuoyu ile paylaşılmamış. Yetmemiş, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın olur yazısı da ortada değil. Yani kamuoyuna, Meclis’e ‘ben şu şu nedenlerden ötürü borçlanıyorum’ denilmemiş.
Bu yasa Meclis’ten yeni geçti. Yeni yılaysa şunun şurasında bir hafta kaldı. Bu geçici madde, sadece ama sadece bir hafta için kanuna eklendi. Bu sürede bu borçlanma olmayacağına göre, aslında bu borçlanma çoktan yapıldı. Şimdiyse kanunu Meclis’ten geçirerek bunu meşrulaştırmak istiyorlar. İşin özü, iktidar yasa dışı borçlandı, şimdi de bunun yasasını çıkardı.”
Hazine ve Maliye Bakanlığı Borçlanma Genel Müdürü Yiğit Aşar, komisyondaki konuşmasında şunları demişti: “Yıl içinde yaptığımız toplam iç ve dış borçlanmadan o yıl içinde ödediğimiz anapara tutarı düşüyoruz. Böylece ne kadar ilave borçlanma yaptığımız ortaya çıkıyor. Buradaki sene başındaki kanundaki miktar 279,5 milyar TL’ydi ve bu tutarı yüzde 5 oranında Bakanlık makamı onayıyla artırma imkânı bulunmaktadır. Bu imkân kullanıldı, limit 293 milyar TL seviyesine yükseltildi ancak limit yeterli olmadığı için tekrar artırılması ancak 4749 sayılı Kanun’da bir değişiklik yapılmasıyla mümkün. Bu da yine kanunun kendi içerisinde düzenlenmiş bir durum.”
Konukman, bu konuşmayla Meclis’in de yanlış bilgilendirildiğini belirterek, şunları kaydetti: “Ortada bir kanun var ve bu kanunda başlangıç ödeneği dikkate alınır ve başlangıç genel bütçe açığı kadar hazineye net borçlanma olanağı tanınır. Ki bu tutar da 279.5 milyar liradır. Ama bir de sonradan ek bütçe çıkarıldı ve bu açık 189.8 milyar liraya çekildi. Ekim sonundaki Kamu Yönetimi Borçlanma Kasım Raporuna göre de net borçlanma tutarı 287 milyar oldu. Yani limit 97.5 milyar aşıldı.”
