Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, kentsel dönüşümün tartışılmaya açıldığı İstanbul’da bazı CHP’li belediyelerin ve sivil toplum kurumlarının açtığı imar izni iptali davaları,“Çok doğru dava açmışlar, haklılar” diyerek sahiplendi.
Fotoğraf: Reuters
Habertürk’ten Kübra Par’a konuşan Bakan Özhaseki “Çirkinlik oluşturan, yüksek katlı yapıların devlet eliyle yapıldığını görmek insanları üzüyor” dedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘yatay mimari’de ısrar ettiğine dikkat çeken Özhaseki, Erdoğan’ın, TOKİ’nin yaptığı hataları ‘durmadan yüzlerine vurduğunu’ söyledi.
Yıkılanın yerine daha iyi bir eser konulmadığı zaman, yeni eserin ‘utanç’ olarak karşılarına çıktığını anlatan bakan, “Şimdi bu çirkinliği kentsel dönüşüm projelerinde yaşıyoruz. Tamam, yıkılmaları lazım. Bunları bir şekilde yıkarsınız. Ama yeni yapılanları 100 sene yıkamazsınız” dedi.
Bin evlik yere 2 bin konut
Özhaseki, İstanbul’daki kentsel dönüşümü de şöyle değerlendirdi: “Müthiş yanlışlıklar yapılıyor. Belediyeler bir yeri tespit edip bin tane evin olduğu yeri ‘Burası çürük alan, yıkılması lazım’ diye tespit ettikten sonra bize müracaat ediyorlar. ‘Tamam. Peki nasıl dönüştüreceksiniz?’ diye soruyoruz. ‘Efendim, 2 bin tane ev yaparak bu işi çözeceğiz’ diyorlar. Bin tane evi vatandaşa verecekler, kalan bini de müteahhide verecekler. Eskiden bin tane evin olduğu yerde 10 metre park, 10 tane okul, 10 tane otopark, bir tane saat kulesi varsa yine bunlar aynı duruyor ama konut sayısı iki misline çıkmış oluyor. Orada yaşayan nüfus 5 bin kişiyse, 10 bin kişiye çıkıyor.”
Mahallelerin yaşanmaz hale geldiğini, ‘yığınlar üzerinde yığınların ve çirkin bir yapılaşmanın ortaya çıktığını’ ifade eden Özhaseki, “İstanbul’daki mantık böyle çalışmış. Bunu böyle sürdüremeyiz. Bu doğru değil” dedi.
‘Davaları haklı buldum, imar izinlerini iptal ettim’
İstanbul’daki deprem ihtimalinden bahseden bazı uzmanların “2030’a kadar İstanbul’da müthiş bir deprem olacak” dediğini aktaran bakan, “Rantsal dönüşüm olmasın” sözüne hak verdiğini, bunu söyleyenlerin doğrusunun ne olduğunu söylemeleri gerektiğini anlattı.
Özhaseki, bazı imar izinlerini itiraz üzerine iptal ettiklerini de anlattı: “Beşiktaş Belediye Başkanı, Ihlamur Parkı’nda imar izni verildiğini söyleyip şikâyet etti. ‘Hayır, haberim yok, itiraz ettiniz mi?’ dedim. Sonra gider gitmez Ankara’da baktım, üzerine yoğunluk konmuş. İptal ettim. Sonra, (CHP’li) Bakırköy belediye başkanı arkadaşımız o civarda bir yoğunluk artışından bahsetti. 60-70 bin metrekare fazla yoğunluk verilmiş. Bu Bakırköy’de 600-700 tane fazladan, imar dışı rezidans yapılması demek. Mimarlar Odası dava açmış, CHP’li belediye dava açmış, sivil toplum örgütleri ve sol tandanslı dernekler dava açmış. Bana bunu anlatanlar, ‘Efendim, itiraz edenler var ya, falanlar…’ diye anlatıyor. ‘Çok doğru dava açmışlar, haklılar, kabul ediyorum’ dedim. Mahkemeye savunma vermedik. İmar iznini iptal ettim. Müteahhitler beni mahkemeye vereceklermiş. Buyursun versinler.”
‘Hırsızlık üzerine bu iş yürümez’
Bakan Özhaseki, bunları yaptığı için “Ya bu bakan geldi, inşaat sektörünün önünü kesiyor” gibi sözler duymaya başladığını belirterek, “Bir kulağımdan girip bir kulağımdan çıkıyor. İnşaat sektörü adaletsiz yürümez. Haksızlık ve hırsızlık üzerine asla böyle bir şey olmaz. Kim ne derse desin, umurumda bile değil. Herhalde İstanbul’da yoğunluğu 400-500 bin metrekareye yakın düşürdüm” diye konuştu.
Sur’daki yurttaşa üç seçenek
Çatışmalar nedeniyle tahrip olan Diyarbakır’ın Sur ilçesine sözü getiren bakan, burada TOKİ’nin çalışma yapmayacağını, ‘koruma amaçlı imar planı’nın kendileri için ‘anayasa’ olduğunu kaydetti.
Bölgeyi gecekondulardan ‘arındırarak’ istimlak ettiklerini, geleneksel Diyarbakır evlerini de restore ettiklerini ifade eden Özhaseki, “Sur içerisinde betonarme bina ya da bildiğimiz TOKİ modeli yok. Tamamıyla o tarihi dokuya uygun geleneksel avlulu, revaklı taş evler yapılıyor” diye konuştu.
Bakan, Sur’daki yurttaşlara üç seçenek sunulduğundan bahsetti: “Sur içerisindeki çatışmalarda gecekondusu olup yıkılan ev sahiplerinin hepsine üç seçenek sunuyoruz: Birincisi, Diyarbakır’ın Çölgüzeli, Üçkuyular mahallelerinde binlerce konut yaptırıyoruz. ‘Evim Sur içerisinde yıkılmıştı’ diyen herkese, eğer isterse aynı metrekaresine uygun olarak bedel almadan ev veriyoruz. İkincisi, ‘Ben Sur içerisinde kendi evimi yapmak istiyorum’ derse, o zaman, yıkılan evinin bedelini veriyoruz. ‘Yap kardeşim ama UNESCO tarafından takip edilen koruma amaçlı imar planına uygun yap’ diyoruz. Vatandaşlar genelde bunu çok tercih etmiyor. Uygun proje yaptıracak, bunu kurullardan geçirecek. Bu biraz ağır geliyor. Buna karşılık üçüncü bir seçenek daha sunuyoruz. ‘Buradaki tüm hakkını bize devret, istimlak parasını verelim, üstündeki yıkıntı bedelini verelim. Paranı al, istediğin yerden ev al kardeşim’ diyoruz. Yani vatandaşa sunulabilecek ne seçenek varsa hepsini sunuyoruz.”
‘Biriketten ev yıkılınca konak verme lüksümüz yok’
Özhaseki, Sur’a dışarıdan insan getirilip getirilmeyeceğine dair de şunları söyledi: “Sahipleri eğer istiyorlarsa onlara vermeye çalışacağız. Yok, olmayacaksa, dışarıdan gelen insanların yaşamasını sağlamaya çalışacağız. Şöyle düşünmek lazım, orada birisinin 100 metrekarelik tapusu var. Resimlerde görünen tarihi konak yıkılmış, yerine briketle gecekondu yapmış. Konak yapıyorsunuz, bu konağın bedeli 400-500 bin liradan aşağı mal olmuyor. Vatandaşa diyoruz ki: ‘Bak evinin değeri 100 liraydı senin. Al 100 liranı verelim. Ama şu konağın bir bedeli var, o bedele sen de yardımcı ol.’ Orada briketten yaptığı ev yıkılınca yerine konak vermek gibi bir lüksümüz yok.”
“Gidiş gelişlerimde, eskiden PKK’nın ‘kurtarılmış bölgesi’ diye tarif edilen, nereler varsa hepsine tek tek giriyorum” diyen bakan, yurttaşlardan tek bir kötü laf duymadığını, ‘PKK’nın siyasi uzantılarının’ sokaklarda rahat gezemediklerini, yuhalandıklarını savundu.