Türkiye, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün (RSF) yayınladığı Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde bu yıl 180 ülke arasında 153’üncü sırada yer aldı.
Habercilerin keyfi tutuklanması, internet haberciliğine yönelik sansür, eleştirel gazeteciliğe idari yaptırım ve gazetecilere şiddet temel sorunlar arasında.
Türkiye, Belarus gerilediği için ilerledi
Türkiye, Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 2020 yılında 154’üncü sırada yer almıştı. Türkiye’nin bir basamaklık ‘yükseliş’inin nedeni Belarus’daki cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarına yönelik kitlesel eylemler sırasında habercilere yönelik baskı nedeniyle beş basamak gerilemesi.
Bir diğer neden ise ‘reform düzenlemelerinin ardından bazı gazetecilerin tahliye edilmesi ve geçmişe göre tutuklamaya değil daha ziyade adli kontrole ağırlık verilmesi.’
Avrupa Birliği bölgesinde gerileme
Listenin ilk üç sırasında Norveç, Finlandiya ve İsveç yer aldı.
Gazetecilere yönelik şiddet eyemlerinin iki kat arttığı, keyfi gözaltılara da sahne olan Avrupa Birliği ve Balkanlar geriledi.
Almanya pandemi döneminde aşı karşıtı veya komplocu grupların eylemleri sırasında onlarca gazetecinin saldırıya uğraması nedeniyle iki basamak gerileyerek 13’üncü sıraya yerleşti. Yunanistan beş basamak gerileyerek 70’inci, Polonya iki basamak gerileyerek 64’üncü, Bulgaristan bir basamak gerileyerek 112’nci sırada yer aldı. Listede Fransa 34’üncü, İtalya 41’inci, Sırbistan ise 93’üncü sırada.
Trump döneminde rekor
Endekste Amerika’daki basın özgürlüğüne dair veriler de yer aldı. RSF’nin partner örgütü US Press Freedom Tracker’e göre eski ABD başkanı Donald Trump’un son bir yılında gazetecilere yönelik şiddet rekor kırdı. Bu süreçte 400’ü aşkın gazeteci saldırıya uğradı, 130’u gözaltına alındı.
Pandemi haberciliği yasaklandı
Afrika kıtası da özellikle pandemide gazetecilere yönelik şiddetle öne çıktı. Listede 124’üncü sırada yer alan Tanzanya’da corona virüsünü ‘Batılıların komplosu’ olarak gösteren ve ‘dua yoluyla kurtulma’yı savunan Cumhurbaşkanı John Magufuli, martta vefat edene kadar pandemi haberciliğini yasaklamıştı.
‘Sansür virüsü’
Asya Pasifik bölgesinde sansür virüsü 177’nci sırada yer alan Çin’in ötesine yayıldı.
Pekin’in dayattığı ulusal güvenlik yasası Hong Kong’da gazetecilik üzerinde ciddi bir tehdit oluşturdu.
Bölgesel sıralamada son sırada yer alan Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da ise pandemi şartları haberciliği boğmak için fırsata dönüştürüldü. Listede Cezayir 146’ncı, Fas 136’ncı, Suudi Arabistan 170’inci, Mısır 166’ncı ve Suriye 173’üncü sırada yer aldı.