AKP’nin MHP’yle uzlaşmaya vardığı anayasa değişikliği teklifiyle ilgili görüşmelere MHP adına yürüten Afyon Milletvekili Mehmet Parsak, teklifin getirdiği sistemin adının ‘cumhurbaşkanlığı’ olduğunu, AKP’nin sisteme ‘başkanlık’ deme nedeninin ‘siyasal iletişim tercihi’ olduğunu söyledi.
Fotoğraf: DHA
İki partinin uzlaştığı anayasa teklifi geçen cumartesi 316 imzayla Meclis Başkanı İsmail Kahraman’a sunulmuştu.
Meclis’e sunulan 21 maddelik teklifte, cumhurbaşkanının yürütmenin başı olacağı ve başbakanlığın kalkacağına dair maddeler de yer alıyor.
Parsak, Habertürk’ten Saliha Çolak’a şöyle konuştu: “Tıpkı çocuğun isminin hayatıyla şekillendiği Türk geleneğinde, Boğaçhan’ın adının boğaya bir yumruk atmasının ardından verilmesi gibi bu sistem de uygulama içinde kendi adını kendisi verecek. Sistemin adı cumhurbaşkanlığı, AK Parti’nin sisteme ‘başkanlık’ demesi, ‘siyasal iletişim tercihi.’ İlk 3 maddeye ve üniter yapıya dokunulmadan bir başkanlık sistemi kurgulandı. Cumhurbaşkanı Anayasa’ya ya da evrensel hukuk ilkelere aykırı bir kararname çıkarırsa, buna karşı da son emniyet subabı olarak Anayasa Mahkemesi konuldu. Cumhurbaşkanı kararnameleri, Anayasa Mahkemesi’ne götürülebilecek.”
Parsak’a göre sistemin ‘başkanlık’ olmadığını gösteren en önemli düzenleme, Meclis ve cumhurbaşkanının karşılıklı fesih yetkisi.
MHP’li vekil, partisinin bu durumu parlamenter sistemin güçlendirildiği bir cumhurbaşkanlığı modelinin işareti olarak algıladığını belirtti.
Yeni anayasa teklifinin ayrıntıları şöyle:
* Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olacak ve başbakanlık kalkacak. Partisiyle ilişiği kesilmeyecek cumhurbaşkanının kararname çıkarma yetkisi olacak.
* Cezai sorumluluğu olacak cumhurbaşkanının Yüce Divan’a sevki için 401 milletvekilinin oyu gerekecek.
* Cumhurbaşkanına Meclis’i fesih yetkisi verilecek, bu durumda kendi görevi de sona erecek.
* Cumhurbaşkanının parti üyeliği 2018’de, cezai sorumluluğu 2019’da başlayacak.
* Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar ve üst düzey kamu görevlilerini atamaya yetkili olacak.
Milletvekili sayısı 600
* Milletvekili sayısı 2019 sonrası için 600 olarak öngörülürken yedek vekillik de teklifte yer alıyor.
* Seçilme yaşı 18’e düşüyor.
* OHAL ilan etme yetkisi cumhurbaşkanında olacak. OHAL ilanı Meclis’in onayına sunulacak.
* Bazı düzenlemelerin referandumdan hemen sonra hayata geçmesi, sistem değişikliği ile ilgili düzenlemelerin de seçimlerin yapılacağı 2019 yılında hayata geçmesi öngörülüyor.
* Yerel seçimler 2019’un mart ayında yapılacak.
* Cumhurbaşkanı, ‘doğuştan’ Türk vatandaşı olanlar arasından seçilecek.
AYM, HSYK ve askeri yargıda değişiklik
* HSYK’nın seçim sistemi değişecek. Üyelerin yarısını Cumhurbaşkanı, diğer yarısını Meclis seçecek. Meclis’teki seçimde 5’te 3 çoğunluk aranacak. İki turda bulunamazsa, üye kura ile belirlenecek.
* Askeri yargı kalkacak.
* Anayasa Mahkemesi’ndeki askeri yargı üyeliği sona erecek. Mevcut üyelerin görev süresi devam edecek. Süre bitişinde AYM 15 üyeden oluşacak.
* Jandarma Genel Komutanlığı MGK’dan çıkacak.
Tanrıkulu’ndan tane tane: ‘Başkanlık’ tasarısında ‘şeytan ayrıntıda gizli’
Erdoğan’dan Yıldırım ve Bahçeli’ye ‘çok çok teşekkür’
CHP’den ‘anayasa teklifi’ yorumu: MHP tabanı rejim değişikliğine engel olacaktır
Yıldırım rahatladı: Cumhurbaşkanının yetki karmaşası ve koalisyon dönemi sona erdi
21 maddelik anayasa teklifi Meclis’te: Cumhurbaşkanı yürütmenin başı