EFE SÖNMEZ
efesonmez@diken.com.tr
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 23 bin liralık kanser ilacını mahkeme kararına rağmen ödemediği bildirildi. Kanser hastası doktor bir yandan hastalıkla bir yandan da hukuki süreçle uğraşıyor. Doktor “Ölüme mahkum edilmiş oluyorum” dedi.
Çiğli Bölge Eğitim Hastanesi’nde çalışan 59 yaşındaki beyin cerrahı Doç Dr. Arif Ösün, bir süre önce akciğer kanseri türü olan Akciğer Adeno Karsinom hastalığı için Keytruda adlı ilacı kullanmaya başladı.
Doktor, Sağlık Bakanlığı’nın geçen yılın nisan ve haziran aylarındaki iki farklı ilaç kullanım onay yazısını dayanak göstererek SGK’ya başvurdu ve ilaç bedellerinin ödenmesini istedi.
Doç. Dr. Ösün’ün avukatı Ali Samsum’un verdiği bilgiye göre Nisan 2018’deki başvuru aynı ay içinde reddedildi.
Mahkemenin ilaç mesaisi
Ret kararı sonrası konu yargıya taşındı. Doktor, işlemin iptali ve ilacın bedelinin ödenmesi için mahkemeye gitti.
Ankara 3’üncü İdare Mahkemesi, Ağustos 2018’de ilk olarak işlemin yürütmesini durdurdu. İdare mahkemesi, ilacın tedavide kullanılamaması nedeniyle doktorun sağlığının daha da bozulacağını ifade etti.
SGK bu karara Ankara Bölge İdare Mahkemesi 11’inci İdari Dava Dairesi’nde itiraz etti. Ancak SGK’nın itirazı Eylül 2018’de reddedildi. Ankara 3’üncü İdare Mahkemesi, 29 Kasım 2018’deki kararıyla da işlemin iptaline karar verdi.
Buna ek olarak İzmir 12’nci İş Mahkemesi, Eylül 2018’de ihtiyati tedbir kararı alarak ilacın bedelinin SGK tarafından ileride gerektiğinde sorumlusundan alınmak üzere karşılanmasına karar verdi.
‘7 bin liralık kesinti’
Ancak yargı süreci bunlarla bitmedi. Doç Dr. Arif Ösün, İzmir başsavcılığına dilekçe vererek Alsancak Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi amirleri hakkında ‘ihmal suretiyle görevi kötüye kullanma’dan suç duyurusunda bulundu. SGK görevlileri idare mahkemesinin verdiği yürütmeyi durdurma kararına uymamakla suçlandı.
Dilekçede mahkeme kararından sonra yapılan üç fatura ödemesindeki kesintilere de yer verildi.
Buna göre Ösün, ilaç bedellerinin ödenmesi için merkeze gitti. Merkezdeki görevliler, üç kür ilaca ait 71 bin 353 lira 38 kuruşluk faturalar için toplam 49 bin 618 lira 13 kuruş ödedi. İlaçlar için 21 bin 735 lira 25 kuruş kesinti yapıldı.
Dilekçede bunun mahkeme kararına aykırı olduğu belirtildi.
‘Önce karara direndiler’
Diken’e konuşan Doç Dr. Arif Ösün, SGK’nın mahkeme kararına ilk olarak direndiğini, ardından karar tarihinden sonra kesilen faturaları kesinti yaparak ödeyeceklerini bildirdiğini aktardı.
Doktor, mahkeme kararından sonra beş fatura götürdüğünü, üçünün kesinti yapılarak ödendiğini, ikisinin ise ödenmediğini söyledi. Ösün, iki faturada da ‘iki kutu ilaç’ yazılmadığı için ödeme yapılmadığını ifade etti.
Ösün, “Koç Üniversitesi’nin fatura sisteminde ‘iki kutu’ yazması mümkün değil. Heyet raporu çıkardım ben. Buna rağmen sıfır ödeme yaptılar” diye konuştu.
‘Eczane gibi kesinti yapıldı’
Doçent, Sağlık Bakanlığı’nın uygunluk onayı ile mahkeme kararının verildiği tarih arasındaki faturaların ciddiye bile alınmadığını ifade etti.
Doç. Dr. Arif Ösün, SGK’nın ödediği üç faturada 20 bin liradan fazla kesinti yapmasını ilgili yönetmelikteki ‘kurumun eczanelerden iskonto yapma hakkınının bulunduğu’na dair maddeyle gerekçelendirildiğini kaydetti.
Doktor, şu ifadeleri kullandı: “Dedim ki; ‘Ben eczane miyim? Değilim. İskonto nedir? Kardan feragat etmektir. Ben kar mı ediyorum? Hayır.’ Cevap olarak ‘Bizim mevzuatımız böyle, biz keseriz’ dediler. Mahkeme kararında kesintiden bahsedilmiyor, ‘İlaç bedelinin tarafıma ödenmesi’ diyor. Siz bana üç haftada bir 7 bin lira kesinti yapıyorsunuz. 6 bin liraya çalışan bir adamın ben. ‘Bu yasal değil’ diye anlatmaya çalışsam da bu sefer hiç ödememe yolunu seçtiler.”
‘Hastalığa iyi gelen tek ilaç’
Ösün sözlerini şöyle sürdürdü: “Ben iki dozdur ilacımı alamıyorum. Şimdiye dek 17 kür kullandım. 17 çarpı 23 bin 874 lira… Hesabını siz yaparsınız. 17 ilacın ödenmesine dair de karar çıktı. Bu ödemeleri İzmir haricinde ödüyorlar. İstanbul ve Ankara’da bu ilacı kullanan birçok hasta var. İstanbul SGK ve Ankara SGK ödüyor.
Buradakilerin keyfi tutumu dolayısıyla ben paramı alamıyorum. İki doz kullanamadım. Bu ilacı ölene kadar kullanacağım. Faturada ‘iki tane’ yazmıyor diye benim ilacımın parasını hiç ödemiyorlar. Bu ilaç, hastalığıma iyi gelen tek ilaç. Tüm dünyada kabul edilen, bakanlıktan onay alan bir ilaç. (Ödeme yapılamaması ve ilacı kullanamasına dair soruya) Ölüme mahkum edilmiş oluyorum sonuçta. Bunu izah etmeye gerek yok. 35 senelik devlette çalışan doktorum. Beyin cerrahıyım. Halen de bedava tedavi yapmaktayım. Bugün (dün) iki ameliyat yaptım karşılığında beş kuruş almaksızın. Kendi tedavim için para temin edemiyorum.”
Hastalara maliyeti fazla
Amerikan İlaç Dairesi’nden (FDA) onaylı kanser ilacı Keytruda’nın bir kutusu yaklaşık 11 bin 500 lira. Hastalar her kürde iki kutu ilaç kullanmak zorunda. Üç haftada bir kür yapılıyor. Bu da 21 günde bir en az 23 bin liralık maliyet anlamına geliyor. Keytruda’nın akciğer kanserine yönelik çok etkili bir ilaç olduğu belirtiliyor.
Türkiye’de bu ilacı bekleyen hasta sayısı bilinmezken chance.org’da başlatılan imza kampanyasına katılanların sayısı 100 bini geçmiş durumda. Maliyeti fazla olan ilacın hastalar tarafından para ödemeden kullanılması için SGK tarafından geri ödeme listesine alınması bekleniyor. İlacın şu an onay aşamasında olduğu belirtiliyor.