İran’da ‘ahlak polisi’ tarafından ‘kıyafet kurallarına uymadığı’ gerekçesiyle gözaltına alınan ve götürüldüğü karakolda hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mehsa Emini’nin öldürülmesini protesto eden eylemler sürüyor. Hengaw İnsan Hakları Örgütü, protestolara yönelik saldırılarında en az 38 kişi yaralandığını, 13 kişinin de tutuklandığını paylaştı.
İran’ın yarı resmi Fars Haber Ajansı’nın aktardığına göre dün ülkenin batısındaki Senendec kentinde düzenlenen protestolarda kolluk kuvvetleri göstericilere göz yaşartıcı gazlarla müdahale etti.
Öte yandan sosyal medyada yayınlanan görüntülere göre, gösteriler bugün başkent Tahran başta olmak üzere Kürdistan eyaletinde de devam etti.
Esnaf kepenk kapattı
Ülkenin batısında yer alan Kürdistan eyaletindeki bazı bölgelerde esnaf Emini’nin ölümünü protesto etmek için kepenk kapatırken, bazı noktalarda da gösteriler düzenlendi.
Üniversite öğrencileri eylem yaptı
Genç kadının ölümünü protesto eden Tahran’daki Emir Kebir Üniversitesi öğrencileri de gösterilerde yetkililer aleyhinde slogan attı.
Sosyal medyada yayınlanan görüntülerde slogan atan öğrencilere ülke yönetimini destekleyen Besic üyesi öğrencilerin müdahale ettiği ve iki grup arasında arbede yaşandığı görüldü.
Kadınlar saçlarını keserek ve başörtülerini yakarak protesto etti
İran sokaklarında başörtüsünü çıkarıp yürüyüş düzenleyen ya da başörtüsünü yakan kadınlar görüldüğü gibi sosyal medyada da saçlarını kesen kadınların videoları viral oldu.
Oyuncu Anahita Hemti, Instagram’da saçlarını kestiği videosunu paylaşarak saç kesmenin İran’daki kimi inanışlara göre yas sürecinin bir parçası olduğunu dile getirdi.
Kimi İran efsanelerinde de kadınların saçlarını kesmesi yas sürecinin bir parçası olarak anlatılırken bu inanış Emini’nin ölümünden sonra bir öfke temsiline dönüşmüş durumda.
İranlı oyuncular Ketayoun Riahi ve Shabnam Farshadjo’nun da protesto amacıyla başörtülerini çıkardığı görüldü.
Protestoların bilançosu paylaşıldı
Hengaw İnsan Hakları Örgütü de protestoların bilançosunu hazırladığı raporla paylaştı.
Bianet’in rapordan aktardığına göre, İran özel kuvvetlerinin Emini’nin öldürülmesini protesto etmek için Saggız ve Senendec illerinde yapılan protestolara yönelik saldırılarında en az 38 kişi yaralandı, 13 kişi tutuklandı.
Raporda dünkü gösterilerde en az 33 yurttaşın özel kuvvetlerin doğrudan hedefi olduğu kaydedildi. Saldırılarda yaralanan beş kişi ise durumlarının kritik olması sebebiyle Tebriz şehrindeki hastanelere kaldırıldı.
Hengaw’ın ulaştığı hastane raporlarına atıfla verdiği bilgilere göre üç yaşındaki Persa Sehat, 18 yaşındaki Neçirvan Marufi, Kiyan Derahsan ve gözünden plastik mermiyle vurulan iki yurttaşın tedavileri devam ediyor.
Buna göre bir gün önce gerçekleştirilen eylemlerde de Senendec şehrinde üç kişi pompalı tüfekle vurulmuş, biri 14 yaşında bir kız çocuğu olmak üzere iki kişi de coplarla darp edilmişti. Hengaw’ın teyit ettiği bilgiler, Senendec’de sekiz protestocunun tutuklandığını gösteriyor.
Ne olmuştu?
Tahran’da 13 Eylül’de ‘ahlak polisi’ olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan Emini’nin 16 Eylül’de hayatını kaybetmesi ülkede infiale yol açmıştı.
Tepkiler üzerine Tahran polisinden yapılan açıklamada, İrşad devriyesinin Emini’yi bir saatlik ‘brifing’ için karakola götürdüğü, genç kadının burada aniden bilincini kaybetmesi ve kalp rahatsızlığı yaşaması üzerine hastaneye sevk edildiği öne sürülmüştü.
İran devlet televizyonunda yayınlanan görüntülerde de Emini’nin polis merkezine getirildikten ve bir görevliyle konuştuktan sonra aniden fenalaşarak yere düştüğü görülüyor.
Sosyal medyadaki aktivistler ise polisin, genç kadının ‘aniden’ bilincini kaybettiği yönündeki savunmasını reddederek, Emini’nin polis merkezine getirilmeden önce darbedildiğini dile getiriyor.
Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, hadisenin tüm boyutlarıyla soruşturulması için İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi’ye talimat vermeye mecbur kaldı.
Hadisenin incelenmesi için Tahran Başsavcılığı ve İçişleri Bakanlığı bünyesinde özel bir araştırma ve inceleme komitesi oluşturulurken, Tahran Adli Tıp Müdürlüğü, genç kadının ölüm nedeninin üç hafta içerisinde kamuoyuna açıklanacağını duyurmuştu.