AKP hükümeti, Danıştay ve Yargıtay’ın yapısını değiştirecek kanun tasarısını TBMM’ye sundu.
‘Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’ yürütme ve yürürlük dahil 38 maddeden oluşuyor.
İktidar medyasına göre ‘paralele neşter’ ve ‘yargıda devrim’
Hazırlanma sürecinde iktidar destekçisi medyanın tasarıyı ‘paralele neşter’ ve ‘yargıda devrim’ gibi ifadelerle sunması dikkat çekmişti.
Kritik düzenlemelerin başında şu geliyor: Tasarı yasalaşırsa istinaf mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle vakıa denetimi istinaf mercilerince yapılacağından, Yargıtay içtihat mahkemesi olarak sadece hukukîlik denetimi yapacak.
Genel gerekçe iş yükünün azalması
Tasarının genel gerekçesi, istinaf mahkemelerinin devreye girmesiyle iş yükleri azalacağından Yargıtay ve Danıştay’ın daire ve üye sayılarını yeniden belirleme ihtiyacı doğması.
Daire ve üye sayısı azaltılıyor
Buna göre Danıştay’daki daire sayısı 17’den 10’a, üye sayısı 195’ten 90’a; Yargıtay’daki daire sayısı 46’dan 24’e, üye sayısı 516’dan 200’e düşürülecek. Yargıtay ve Danıştay’daki mevcut iş yükü dikkate alınarak daire ve üye sayıları üç yıllık bir süre zarfında kademeli olarak azaltılacak.
Görev süresi de değiştiriliyor
Değişiklikle Yargıtay ve Danıştay üyeleri de Anayasa Mahkemesi üyeleri gibi 12 yıllık süre için seçilecek. Dahası, görev süreleri bittiğinde yeniden yüksek mahkeme üyesi olamayacaklar.
Bu amaçla kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki beş gün içinde Yargıtay birinci başkanı, birinci başkan vekili, cumhuriyet başsavcısı, cumhuriyet başsavcı vekili, daire başkanları, Danıştay başkanı, başsavcısı, başkan vekili ve daire başkanları hariç tüm mevcut Yargıtay ve Danıştay üyelerinin üyeliği sona erecek. Bu üyeler arasından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca Yargıtay ve Danıştay üyesi seçimi yapılacak. Yeniden seçilen üyeler 12 yıl daha görev yapacak. Seçilmeyenler, kazanılmış hakları saklı kalmak kaydıyla HSYK tarafından sınıf ve derecelerine uygun olarak bölge adliye veya ilk derece mahkemelerine atanacak.
Yargıtay ve Danıştay başkanı seçilebilmek için aranan 10 yıl kıdem şartı altı yıla indirilecek.
Mülakat var, not geri geliyor
Hâkim ve savcı adaylarına meslek öncesi eğitim sonunda yapılan yazılı sınava ek olarak sözlü sınav da yapılacak.
Yargıtay tarafından incelenen dosyalarda ilgili hâkim ve savcılar hakkında not verilmesine ilişkin uygulama yeniden getirilecek.
Yargıtay ve Danıştay’ın adli ve idari yükünü azaltması öngörülen bölge mahkemeleri 20 Temmuz’da hayata geçecek. Adalet Bakanlığı soruşturma ve davaların tamamlanması hususunda süre belirleyecek.