Dünya tarihinin hemen hemen her döneminde, savaşlar, soykırımlar, ekonomik kaygılar ve doğal afetler gibi nedenlerden dolayı insanlar göç etmiştir.
İnsanların topluluk halinde göç etmeleri İkinci Dünya Savaşı’yla beraber zirveye ulaştı. Ama daha sonra bu hareketlilik durdu.
Ta ki Ortadoğu’da ‘Arap Baharı’ olarak adlandırılan iç karışıklıklar başlayana kadar. Dünya son 10 yıldır yeninden büyük göç dalgasıyla karşı karşıya.
Suriyeliler akın etti
Türkiye de bu göçten nasibini alan ülkelerden. Özellikle coğrafi konumu nedeniyle, Avrupa ülkelerine nazaran göçten daha çok etkilenen ülkelerden biri Türkiye.
Türkiye’nin en çok göç aldığı ülkeyse sınır komşusu Suriye. Ülkedeki iç savaştan sonra başta ABD ve Rusya olmak üzere diğer ülkelerin de müdahil olduğu savaştan sonra Türkiye’ye doğru göç dalgası daha da arttı.
Resmi açıklamaya göre Türkiye’de 3 milyon 561 bin 883 Suriyeli var. Sivil toplum kuruluşlarıysa bu sayının daha fazla olduğunu öne sürüyor.
Afganların da rotası Türkiye
Radikal islamcı Taliban, ABD’nin geri çekilmesiyle beraber 2021 Ağustos’ta Afganistan’da yönetimi ele geçirmişti. Ülkedeki bu radikal değişiklikten sonra göçler başladı. Son bir yılda kamyonların kasalarından kaçak bir şekilde on binlerce Afgan Türkiye’ye girdi. Türkiye’deki Afgan saysının ne kadar olduğuna dair bir resmi veri yok.
Kim kimdir?
Ülkelerini terk etmek zorunda kalan insanlar için farklı tanımlar var. Mülteci, göçmen, sığınmacı ve düzensiz/kaçak göçmen. Bu tanımlar bilinmediği için çoğu zaman ülkeye göç eden insanlar için yanlış sıfatlar kullanılıyor. Oysa herbir sıfatın sadece içeriği değil, uluslararası arenadaki statüsü de çok farklı.
Mülteci ne demek?
Irkı, dini, milliyeti, bir gruba mensubiyeti ve siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm göreceği yönünde ‘haklı’ bir korku taşıyan, bu nedenle ülkesinden ayrılan ve aynı korku nedeniyle ülkesine dönemeyen ya da dönmek istemeyen kişiler, ‘sığınmak’ istediği ülke tarafından kabul edilirse ‘mülteci’ deniyor.
Mültecilere uluslararası anlaşmalar kapsamında özel statü ve hukuki koruma veriliyor.
Sığınmacı ne demek?
Özel statü ve hukuki koruma verilmeyen insanlar da sığınmacı olarak adlandırılıyor. Yani, uluslararası koruma arayan ama henüz resmi olarak tanınmamış kişiler. Bu kişiler başvurdukları ülkede soruşturma aşamasında oluyor.
Göçmen ne demek?
Genellikle ekonomik nedenlerden ötürü ülkesinden kendi isteğiyle gönüllü olarak ayrılanlaraysa göçmen deniyor.
Düzensiz/kaçak göçmen ne demek?
Göç yasalarını ihlal ederek başka bir ülkeye giden ya da yasal olarak kalma hakkına sahip olmadan bir ülkede kalan kişilere düzensiz göçmen deniyor.