Türkiye’de uygunsuz ve güvensiz koşullarda çalıştıkları için iş cinayetlerinde yaşamını kaybedenler arasında yetişkinlerin yanı sıra çocuklar da var.
Fotoğraflar: DHA
Yalnızca 2016 yılının ilk beş ayında en az 18, son üç buçuk yılda ise en az 194 çocuk işçi yaşamını yitirdi.
12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü’nde Adana’da bir oto tamircide çalışan 13 yaşındaki çocuk işçi Mehmet Bozkurt, araçlardan çıkan atık motor yağların toplandığı varilin patlamasıyla ağır yaralandı. İşyeri sahibi küçük yaşta işçi çalıştırmaktan ifadesi alınmak üzere karakola götürüldü.
Türkiye’de uygunsuz koşullarda, yasadışı çalıştırılan çocukların yaralanma ve ölümüyle sonuçlanan tek olay bu değil. İşçi Sağlığı ve Güvenliği Meclisi’nin 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği İle Mücadele Günü dolayısıyla hazırladığı raporda, çocuk işçiliğine dair önemli tespitler yer aldı.
Yarısı tarımda, yarısı sanayi ve hizmet sektöründe olmak üzere milyonlarca çocuk işçinin yasal koşullar sağlanmadan çalıştırıldığını kaydeden İSİG, bu çocukların birçoğunun da yasal işkolları dışında ve yasal sınır olan 15 yaş altında çalıştırıldığını kaydetti.
Buna göre, 2016 yılının ilk beş ayında tam 18 çocuk iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. Bu sayı 2013’te en az 59, 2014 yılında en az 54, 2015 yılında en az 63’tü. Böylece son üç buçuk yılın acı tablosunda rakam 194’e yükseldi.
2013-2016 yılları arasında iş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocuklar en çok tarım, inşaat, metal ve ticaret işkollarında çalıştırıldı. Tarımda çocuk ölümlerinin yüksekliğine dikkat çeken İSİG, bunun aile tarımının yok olması ve mevsimlik işçilikte kadın ve çocuk emeğinin başat olmasıyla ilişkili olduğunu vurguladı.
Son üç buçuk yılda çocuk işçiler en çok servis/trafik kazası, zehirlenme/boğulma, düşme ve ezilme/göçük nedeniyle yaşamını yitirdi.
Çalışırken hayatını kaybeden çocuklardan 31’i kız, 163’i erkek çocuğuydu.
Ölen çocuklardan en az ikisi henüz altı yaşındaydı.
Son üç buçuk yılda çocuk işçiler en çok Adana, Urfa, Antep, Konya, İstanbul ve Manisa’da yaşamını yitirdi. İSİG, özellikle Adana’da çocuk işçiliğinin sanayi ve tarımda yaygın olduğunu ve bu nedenle çocuk işçi ölümlerinde ilk sırada yer aldığını hatırlattı. İstanbul’da sanayi, Urfa, Antep ve Ankara’da ise tarımda çocuk işçi ölümlerinin yoğunluğu dikkat çekti.
Çocuk işçiliği Türkiye’de gitgide yerleşmesi beklenen başka bir olguyla da anılmaya başlandı.
Türkiye’de 2013 yılında çalışırken yaşamını yitiren hiçbir ‘mülteci çocuk’ tespit edilmemişken, 2014 yılında beş, 2015 yılında 12, 2016 yılında iki olmak üzere toplam 19 Suriyeli çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.
Çocuk iş cinayetlerinde ölenlerin yüzde 9,8’i Suriyeli çocuklar oluşturuyor. Mülteci sorunlarıyla ilgilenen uluslararası birçok kuruluş, iç savaştan kaçarak Türkiye’ye ve diğer ülkelere sığınan Suriyeliler arasında, yeterli eğitim, barınma ve beslenme olanaklarına sahip olmayan ‘kayıp bir nesil’ yetiştiğinin altını çiziyor.
2013 yılından bugüne iş cinayetlerinde yaşamını yitiren çocuk işçilerinin isimleri şöyle…
Furkan Ateş, Şahin Aytaç, Mehmet Şeyhan, Selman Mertaslan, Adem Kum, Behlül Ataş, Özcan Gencer, Abdulsamet Eren, Ferhat Ali, Ercan Tuğlu, Halil Berke Aygün, Mahmut Altunsöz, Sefa Doğan Özer, Mendul Meryem, Osman Yardımcı, R.Y., Serhat Bilmez, Ufuk Özcan, İ.D., Aytuğ Kesim, Hekim Casım Nebo, Mazlum Candede, Halil İbrahim Alış, Ömer Faruk Bulut, Bünyamin Buyun, Abdulhamit Taben, Ahmet Taben, Yusuf Kara, Tuba Nur Ekinci, Hayriye Kurt, Eyüp Ağırman, Benal Temurlu, Furkan Öztürk, Ali Çite, Mehmet Bölükbaşı, Sultan El Halil, Burhan Tutak, Ferhat Çalışkan, Furkan Akalın, Ramazan Baş, Bahri Emen, Aziz Mavi, Orhan Aslan, Muhammet Aydemir, Mazlum Turan, İbrahim Kılıçaslan, Ayberk Ayvalık, Serdar Yakar, Abdülkadir İda, Abit Yıldız, Hatice Dayanç, Mustafa Koçer, Burak Kaya, Muhammed Hasan, Yasin Tomaç, Yıldırım Öz, Bahattin İlet, Ali İbrahim, Burak Aslan, İslam Bayat, Abdullah Şeker, Yunus Emre Solmaz, Oğuz Uysal, Aysel Gezici, Mehmet Kizir, Basil Ali, Songül Evran, Salih Sak, Hüseyin Karakaş, Malik Şahingöz, Mustafa Şahingöz, Dersim Hacı, Çağla Yalçın, Recep Kaynak, İbrahim Oturan, Ahmet Toros, Kubilayhan Altınışık, Hacı Ölgen, Enis Kök, Ramazan Gürcan, Didem Öztürk, Veli Can Çelik, Harun Demir, Reşat B., Ferhad Ş., Raid Hasan, Dijle Karakaş, Berkan Altay, Yusuf Toprak, Samır Muhammed, Enes Alkan, Bedirhan Ok, İsmail Gür, Seda Nur Tatar, Çetin Akdoğan, Zehra Alda, Ayşe Alda, Oğuzhan Çalışkan, Emin Halastar, E.P., Nurullah Yeşilyurt, Kübra Yaşatır, Süleyman Sertan Buluş, Nacin Freyş, Hale Çelik, Sedat Yalçın, Furkan Çavuş, Osman Özen, Ali Saltık, Barış Ergin, Yasir Geylani, Ahmet Ataş, Yılmaz İdareci, Hamitcan Aslan, F. Y., Sebahat Ö., İbrahim Can Duran, Resul Yılmaz, Hüseyin Demir, Ali Fırat Belder, Ahmet Güneysu, Seyrani Köstü, Emre Aksüt, Abdul Hakim, Yavuzhan Gemici, Harun Efe, Mehmet Öztürk, Serdar Özdemir, Osman Avcı, İbrahim Bozkurt, Yücel Arı, Hasan Bakdur, Muharrem Dursun, Salih Eroğlu, Orhan Sürer, Gökhan Örüç, Behzat Özen, Pınar Akbaş, Emine Demirel, Eren Erenoğlu, Fırat Sarıçam, Serdar Demir, Faruk Can Güvenç, Sami Kozan, Ali Karkaş, İlhan Yiğit, Faruk Dumlupınar, Vefa Aydemir, Nazar Güvendiren, Mahmut Ateş, Esma Bağcı, Şifa Bağcı, Rabia Cirik, Ayşe Cirik, İbrahim Yavuz, Ş.Ü., Sabri D., Hüseyin Çelik, Yasin Çelik, Muratcan Turan, Ferhat İridağ, Mahir Aytaç, Gökhan Kayalıoğlu, Deniz Esen, Bayram Süzel, Mustafa Tomay, Abdülkerim Karadöl, İbrahim Kara, Ferdi Çakır, Yakup Kartal, Nezir Akgül, Süleyman Kasar, Volkan Özpamuk, Sabahattin Donat, Hüseyin Ceylan, Ökkeş Gögebakan, Salih Dikici, Kübra Şenateş, Kader Yalçın, Oya Korkan, Aslı Oruç, Sülayman Yörük, Soner Karatut, Bayram Yıldız, Yonca Akkuş, Ferit Güler, Mustafa Demirray, Ahmet Yıldız, Serkan Altunay, Murat Güner.